Ιδέες για την εξεύρεση λύσης στο φλέγον δημοσιονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Γαλλία και ήδη την έχει βάλει στο στόχαστρο των αγορών, έχουν όλες οι πολιτικές παρατάξεις. Για την ώρα όμως μόνο η Αριστερά υποβάλλει προτάσεις, που ασμένως απορρίπτονται από τα κόμματα του κυβερνώντος Κέντρου και της Δεξιάς ως πολύ «αριστερές» (φόρος Ζικμάν και άλλες προτάσεις για «αφαίμαξη» των υπερπλουσίων).
Έφθασε φαίνεται η ώρα για να προταθεί και μια «δεξιά» πρόταση, που αφορά επίσης τη φορολόγηση. Η πρόταση δεν έπεσε στο τραπέζι από κόμμα της Αριστεράς, αλλά από μια δεξαμενή σκέψης με σαφή «αριστερό προσανατολισμό». Η ιδέα του «κοινωνικού ΦΠΑ» δεν είναι καινούργια, αλλά την επανέφερε στο τραπέζι της δημόσιας συζήτησης το think tank Terra Nova.
Το αριστερόστροφο αυτό Ινστιτούτο πολιτικής σκέψης και προβληματισμού προτείνει ως λύση για την ενίσχυση των προβληματικών δημόσιων οικονομικών ή για την κάλυψη του ελλείμματος κοινωνικής ασφάλισης, την αύξηση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων, ακόμα και την αποσύνδεση των αυξήσεων των συντάξεων από τον πληθωρισμό.
Υπάρχουν περιθώρια
Σε έκθεση για την αποκατάσταση των δημοσίων οικονομικών μεγεθών της χώρας, που δημοσιοποιήθηκε τη Δευτέρα και υπογράφει ο ερευνητής της Terra Nova Γκιγιόμ Ανζό, η δεξαμενή σκέψης εκτιμά ότι «ο μόνος τρόπος για να ανασχεθεί η σπείρα του χρέους δεδομένου ότι το γαλλικό χρέος θεωρείται ήδη από τις αγορές ως πιο επικίνδυνο από αυτό της Πορτογαλίας ή της Ισπανίας», είναι η αύξηση του βασικού συντελεστή ΦΠΑ και επίσης των ασφαλιστικών εισφορών.
Αν όμως ο βασικός συντελεστής ΦΠΑ στη Γαλλία είναι μόνο 20% (ένας από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη, λίγο υψηλότερος από αυτόν της Γερμανίας που είναι 19%), το ποσοστό των υποχρεωτικών εισφορών είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη, όπως παρατηρεί η Ζιλί Ρουίς στην ημερήσια εφημερίδα «Le Figaro».
Η αύξηση κατά μία ποσοστιαία μονάδα του βασικού συντελεστή ΦΠΑ (στο 21%) και τα άλλα προτεινόμενα μέτρα θα απέφεραν στα δημόσια ταμεία έσοδα 120 δισ. ευρώ ετησίως, σύμφωνα με την έκθεση της Terra Nova. Για να επιτευχθεί η συγκέντρωση ενός τέτοιου ποσού – «κάτι που θα ήταν πρωτοφανές στην ιστορία μας», κατά τη ρεπόρτερ του «Figaro» – η έκθεση προτείνει δύο κεντρικούς μοχλούς: την αύξηση του ΦΠΑ και των ασφαλιστικών εισφορών.
Αντι-αναδιανεμητικά μέτρα
«Ο ΦΠΑ θεωρείται ένας πολύ ουδέτερος φόρος, με την έννοια ότι η επιβολή του δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα ή στην ανταγωνιστικότητα», σημειώνει ο Γκιγιόμ Ανζό. Ο συντάκτης της έκθεσης αναγνωρίζει, ωστόσο, επίσης ότι η αύξηση ενός έμμεσου φόρου που επιβαρύνει εξίσου όλους τους καταναλωτές ανεξάρτητα από το εισόδημά τους, «θα μπορούσε να έχει αντιαναδιανεμητικό αποτέλεσμα».
Δεν θα συνέβαλε δηλαδή στην άμβλυνση των εισοδηματικών ανισοτήτων στη χώρα – κάτι που αποτελεί πάγια πολιτική στόχευση και κεφαλαιώδη αρχή της Αριστεράς στο πλαίσιο του οράματος για μια «δικαιότερη κοινωνία» – καθώς θα οδηγούσε σε μείωση της αγοραστικής δύναμης κατά 0,7% για το φτωχότερο 25% των Γάλλων πολιτών και σε μείωση μόνο κατά 0,4% για το πλουσιότερο 25%. Με άλλα λόγια, οι ανισότητες μεταξύ φτωχών και πλουσίων θα οξύνονταν, άσχετα αν θα «φτώχαιναν» κάπως και οι πλούσιοι.
Στο ίδιο πνεύμα εξοικονόμησης πόρων για χάρη του δημοσιονομικού εξορθολογισμού και τον καθησυχασμό των αγορών, η έκθεση της Terra Nova προτείνει επίσης την αύξηση κατά μία ποσοστιαία μονάδα του γενικού συντελεστή κοινωνικών εισφορών που επιβαρύνει όλα τα εισοδήματα (από μισθούς, συντάξεις, κεφάλαιο, κ.λπ.).
Αντισταθμιστικές ρυθμίσεις
«Ενώ οι φορολογικές προτάσεις της Αριστεράς συνήθως επικεντρώνονται στη φορολόγηση μιας μειονότητας πλούσιων Γάλλων πολιτών, αυτό το think tank υποστηρίζει την αύξηση των φόρων που πληρώνουν όλοι, προτείνοντας ευρεία φορολογική βάση αλλά μέτριο συντελεστή φορολόγησης», σημειώνει η ρεπόρτερ του «Figaro».
Ως αντιστάθμιση της κοινωνικής αδικίας που συνιστά η αύξηση κάθε έμμεσης φορολόγησης, η έκθεση της Terra Nova προτείνει διάφορα μέτρα «φορολογικής δικαιοσύνης», όπως αυξήσεις στη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, των κεφαλαιακών κερδών κ.λπ.
Ωστόσο, ο επικεφαλής ερευνητής Γκιγιόμ Ανζό θεωρεί ότι οι προτεινόμενες από τα αριστερά κόμματα λύσεις, που επικεντρώνονται στη φορολόγηση του πλουσιότερου 1% ή και μόνο του πλουσιότερου 0,1% των Γάλλων πολιτών, μπορεί να αποφέρουν 10 έως 15 δισ. ευρώ ετησίως, όμως «απέχουν πολύ από το να επαρκούν για την αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών μεγεθών της χώρας».
Baby boomers στην πυρά
Η έκθεση του think tank Terra Nova βάζει στο στόχαστρό της και μια άλλη, πολύ κρίσιμη από πολιτικής απόψεως (διότι συμμετέχει μαζικά στις εκλογές) κοινωνική ομάδα: τους συνταξιούχους. Και με τρόπο μάλιστα προκλητικό. «Για να σπάσει ο φαύλος κύκλος των baby boomers πρέπει να μειωθεί στο μισό το ποσοστό των συνταξιοδοτικών εισφορών των εργαζομένων», λέει ο Γκιγιόμ Ανζό. Μόνο το μέτρο αυτό θα μπορούσε να απελευθερώσει έως και 40 δισ. ευρώ ετησίως, υποστηριζει ο Γάλλος ερευνητής.
Εξάλλου πώς μπορούν να εξοικονομηθούν περί τα 40 δισ. ευρώ ετησίως από τους συνταξιοδοτούμενους baby boomers; Η έκθεση προτείνει, μεταξύ άλλων, την «αποσύνδεση των αυξήσεων των συντάξεων από τον πληθωρισμό, με εξαίρεση τα ελάχιστα κοινωνικά επιδόματα και τις χαμηλότερες συντάξεις». Προτείνει επίσης την κατάργηση των φορολογικών απαλλαγών στις συνταξιοδοτικές εισφορές και στα ασφαλιστήρια ζωής και την περαιτέρω φορολογική επιβάρυνση όσων κληρονομούν περιουσίες.
Θα έλεγε κανείς ότι όλοι στη Γαλλία δουλεύουν για τη λαϊκιστική Ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά.
