Στις Βρυξέλλες φουντώνει ένας από τους πιο αθόρυβους αλλά κρίσιμους οικονομικούς «πολέμους» της μεταπολεμικής Ευρώπης. Πίσω από κλειστές πόρτες, η Γαλλία κρατά καλά φυλαγμένο το μυστικό της: τη δεύτερη μεγαλύτερη «δεξαμενή» παγωμένων ρωσικών κρατικών αποθεμάτων στην ΕΕ, αναφέρει ρεπορτάζ των Financial Times.
Καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιέζει για τη δημιουργία ενός πρωτοφανούς «δανείου αποζημιώσεων» υπέρ της Ουκρανίας, το Παρίσι επιμένει στη σιωπή του — προκαλώντας εκνευρισμό, υποψίες και πολιτικές εντάσεις.
Η ευρωπαϊκή πίεση και το κρυφό χαρτί για την Γαλλία
Η Γαλλία βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, εξαιτίας ενός πακέτου 18 δισ. ευρώ σε ρωσικά κρατικά αποθεματικά που παραμένουν «παγωμένα» σε ιδιωτικές τράπεζες.
Παρά τις επανειλημμένες πιέσεις άλλων κρατών-μελών, το Παρίσι δεν έχει αποκαλύψει ποιες τράπεζες τα κατέχουν ούτε πώς διαχειρίζονται τους τόκους, επικαλούμενο αυστηρή τραπεζική εμπιστευτικότητα.
Η στάση αυτή έχει δημιουργήσει ενόχληση, ιδιαίτερα τώρα που η Κομισιόν προωθεί το σχέδιο ενός «reparations loan» προς την Ουκρανία, με εγγύηση τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας σε ολόκληρη την ΕΕ — όχι μόνο τα 185 δισ. ευρώ της Euroclear, του κεντρκού αποθετηρίου τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες.
Η Βελγική αντίδραση και ο φόβος αντιποίνων από τη Μόσχα
Το Βέλγιο υποστηρίζει ότι η Euroclear έχει στοχοποιηθεί άδικα, καθώς αποτελεί τον μεγαλύτερο διαχειριστή ρωσικών αποθεμάτων στην Ευρώπη και βρίσκεται εκτεθειμένη στον κίνδυνο ρωσικών αντιποίνων. Για τον λόγο αυτό πιέζει ώστε το βάρος να μοιραστεί: να συμμετάσχουν στο δάνειο και οι πόροι που βρίσκονται σε χώρες όπως η Γαλλία.
Η Γαλλία, παρότι στηρίζει τη γενική ιδέα του δανείου, επιμένει πως τα assets που βρίσκονται σε ιδιωτικές τράπεζες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν όπως εκείνα που βρίσκονται στην Euroclear, επειδή υπόκεινται σε διαφορετικές συμβατικές υποχρεώσεις.
Ποιος κρατά τα 18 δισ.; Η σκιά των μεγάλων τραπεζών
Παρά τις επίμονες ερωτήσεις ευρωπαϊκών πρωτευουσών, τα ονόματα των γαλλικών τραπεζών παραμένουν άγνωστα. Πηγές στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η BNP Paribas κατέχει μεγάλο μέρος του χαρτοφυλακίου, αν και η ίδια η τράπεζα το αρνήθηκε ρητά μετά τη δημοσιοποίηση των σχετικών πληροφοριών. Διαψεύσεις ή σιωπή προήλθαν επίσης από Crédit Agricole, Société Générale και BPCE.
Στο Βέλγιο, αντίστοιχα, περίπου 7 δισ. ευρώ ρωσικών αποθεμάτων βρίσκονται σε ιδιωτικές τράπεζες, χωρίς όμως οι αρχές να αποκαλύπτουν περισσότερες λεπτομέρειες. Όπως τόνισε εκπρόσωπος της Κομισιόν, οι πληροφορίες αυτές θεωρούνται «όσο ευαίσθητες όσο τα ιατρικά αρχεία ενός ασθενούς».
Τι αλλάζει με τους τόκους: Η κρίσιμη διαφορά Euroclear – ιδιωτικών τραπεζών
Ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα είναι ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζονται οι τόκοι. Η Euroclear έχει αποκομίσει σημαντικά έσοδα από την παγίδευση ρωσικών ομολόγων που έληξαν, χωρίς όμως να οφείλει —σύμφωνα με τη νομοθεσία— να αποδώσει τους τόκους στη Ρωσία. Τα «έκτακτα κέρδη» της Euroclear χρηματοδοτούν ήδη μέρος του πακέτου δανεισμού ύψους 50 δισ. δολαρίων προς την Ουκρανία.
Αντίθετα, οι ιδιωτικές τράπεζες ενδέχεται βάσει συμβολαίων να οφείλουν τόκους στη ρωσική πλευρά, κάτι που θα μπορούσε να μετακυλήσει νομικό ή οικονομικό κόστος στην ΕΕ. Η Κομισιόν δεσμεύεται ότι θα καλύψει οποιες υποχρεώσεις προκύψουν, αλλά οι ανησυχίες παραμένουν.
Μυστικότητα στο Παρίσι
Εντυπωσιακό είναι ότι, σε αντίθεση με τη λεπτομερή δημοσιοποίηση των κατασχέσεων ολιγαρχών το 2022, τα θεσμικά όργανα της Γαλλίας σήμερα αρνούνται να σχολιάσουν οτιδήποτε αφορά τα παγωμένα κρατικά αποθεματικά. Το Ελιζέ, το υπουργείο Οικονομικών και η Τράπεζα της Γαλλίας τηρούν απόλυτη σιωπή.
Το μόνο επίσημο στοιχείο που έχει γνωστοποιηθεί από το 2022 είναι ότι μια «μεγάλη γαλλική τράπεζα» είχε ειδοποιήσει τις αρχές ότι η Μόσχα επιχειρούσε να μεταφέρει τα κεφάλαια εκτός Γαλλίας λίγο πριν παγώσουν.
Το επόμενο ευρωπαϊκό τεστ
Σε δύο εβδομάδες, το ζήτημα θα βρεθεί ενώπιον των Ευρωπαίων ηγετών στη σύνοδο κορυφής.
Το στοίχημα είναι διπλό: αφενός η χρηματοδότηση της ουκρανικής αντοχής και αφετέρου η διατήρηση της ευρωπαϊκής ενότητας σε μια υπόθεση όπου συγκρούονται μυστικότητα, γεωπολιτική και τραπεζικοί κίνδυνοι.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι τα «άγνωστα» 18 δισ. της Γαλλίας θα παραμείνουν στην κορυφή της ατζέντας — και στο κέντρο των ευρωπαϊκών τριγμών.
