Οι ΗΠΑ ζουν μια παράδοξη στιγμή: οι δανειολήπτες φαίνονται υγιείς, η οικονομία ανθεκτική—και όμως, όσοι προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν την πραγματική κατάσταση του καταναλωτή δυσκολεύονται περισσότερο από ποτέ.
Ο λόγος; Η καταιγιστική άνοδος της ιδιωτικής χρηματοδότησης που μεταφέρει ολοένα και μεγαλύτερο όγκο δανεισμού σε σημεία του συστήματος που δεν παρακολουθούνται εύκολα.
Τα καταναλωτικά δάνεια και έκρηξη της ιδιωτικής πίστωσης
Η ιδιωτική πίστωση έχει αναδειχθεί στον δυναμικότερο παίκτη του λεγόμενου εναλλακτικού καταναλωτικού δανεισμού. Σύμφωνα με αναλυτές της KBW, οι private-credit συμφωνίες που έκλεισαν φέτος χρηματοδοτούν fintech εταιρείες και θα μπορούσαν να στηρίξουν σχεδόν 140 δισ. δολάρια σε νέα δάνεια τα επόμενα χρόνια—έναντι λιγότερων από 10 δισ. το 2024, αναφέρει η Wall Street Journal σε ρεπορτάζ της.
Σε αυτή την «ομπρέλα» εντάσσονται δάνεια τύπου buy now, pay later και μια σειρά προσωπικών δανείων που δεν περνούν πια από τις παραδοσιακές δεξαμενές τραπεζικής χρηματοδότησης ή δημόσιων αγορών ομολόγων.
Αποτέλεσμα: ένας κόσμος πίστωσης που διογκώνεται, αλλά είναι δύσκολο να χαρτογραφηθεί.
Αν ακόμα περισσότερα δάνεια χρηματοδοτηθούν από ιδιωτικές συμφωνίες, τότε θα μπορούσε να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο οι επενδυτές θα πρέπει να σκέφτονται τα δεδομένα για το καταναλωτικό χρέος.
Οι τράπεζες συρρικνώνουν τον κλασικό δανεισμό
Τα στοιχεία της Fed δείχνουν ότι οι εμπορικές τράπεζες στις ΗΠΑ μείωσαν κατά σχεδόν 2% το υπόλοιπο σε πιστωτικές κάρτες το τρίτο τρίμηνο. Η εστίαση σε πιο εύπορους και υψηλής πιστοληπτικής ικανότητας πελάτες άφησε μεγάλο μέρος των καταναλωτών να στραφούν αλλού—στα ιδιωτικά κεφάλαια, τις fintech πλατφόρμες και τα BNPL σχήματα.
Για πολλούς Αμερικανούς, ιδιαίτερα με «παγωμένα» στεγαστικά δάνεια σε ιστορικά χαμηλά επιτόκια, αυτή η εναλλακτική πίστωση λειτουργεί ως σανίδα σωτηρίας: από την κάλυψη απρόβλεπτων εξόδων μέχρι τη διαχείριση εποχικών επιβαρύνσεων όπως τα χριστουγεννιάτικα ψώνια.
Εναλλακτικά κανάλια για καταναλωτικά δάνεια
Όμως η αλλαγή των χρηματοδοτικών καναλιών δημιουργεί και νέα ρίσκα.
Τα στοιχεία που χρησιμοποιούν οι επενδυτές για να αξιολογήσουν την «υγεία» των δανειοληπτών προέρχονται κυρίως από δημόσια διαθέσιμες τιτλοποιήσεις ή από τραπεζικά χαρτοφυλάκια.
Αυτό που γίνεται τώρα;
Μια μεγάλη μάζα που δανείζεται δεν εμφανίζεται πουθενά.
Το αποτέλεσμα είναι, σύμφωνα με τον αναλυτή της KBW Sanjay Sakhrani που μιλάει στη WSJ, «μια πιο κατακερματισμένη εικόνα, που απαιτεί πολύ μεγαλύτερη δουλειά για να συγκεντρωθεί—και ακόμη κι έτσι να παραμένει ελλιπής».
Η ανησυχία των επενδυτών και το στοίχημα του 2026
Την ώρα που οι τράπεζες μιλούν για ισχυρή πιστωτική συμπεριφορά, οι μεγάλοι retailers βλέπουν ολοένα και περισσότερους πελάτες να υποβαθμίζουν τις αγορές τους ή να δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, ακόμη και οι ευρύτερες μετρήσεις της «υγείας» των καταναλωτών δεν παρουσιάζουν ανησυχητικές ανατροπές. Ερευνητές του Bank of America Institute, το οποίο αναλύει ανώνυμα τραπεζικά δεδομένα, διαπίστωσαν ότι τα χαμηλότερα εισοδήματα επιβραδύνουν μεν τις δαπάνες τους, όμως οι καταθέσεις τους βρίσκονται ακόμη πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα (μετά την προσαρμογή στον πληθωρισμό).
Παρά την απουσία μαζικών ενδείξεων κόπωσης, οι μετοχές εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον καταναλωτικό δανεισμό υστερούν έναντι των μεγάλων τραπεζών.
Από τις Affirm, Block, Klarna και PayPal μέχρι Synchrony, Bread Financial αλλά και funds όπως Apollo, Ares και KKR, η εικόνα είναι η ίδια: συγκρατημένη απόδοση και αυξημένη επιφυλακτικότητα.
Και όλα αυτά σε μια περίοδο που οι καθυστερήσεις ακόμη και στα επίσημα οικονομικά στατιστικά—ιδίως σε απασχόληση και μισθούς—θολώνουν επιπλέον το τοπίο.
Με τον εναλλακτικό δανεισμό να επεκτείνεται γρήγορα και αθόρυβα, ο πραγματικός παλμός του Αμερικανού καταναλωτή γίνεται ολοένα πιο δύσκολο να μετρηθεί.
Και όταν η ορατότητα μειώνεται, οι πιθανότητες για απρόβλεπτες αναταράξεις μέσα στο 2026 αυξάνονται.
