Ένα νέο κεφάλαιο ανοίγει για το Τατόι, καθώς το Υπερταμείο πατάει το κουμπί της εκκίνησης για τη μεγάλη επένδυση. Χθες προκήρυξε δημόσιο διεθνή διαγωνισμό για την ανάθεση σύμβασης παραχώρησης του πρώην βασιλικού κτήματος, για τουλάχιστον 65 χρόνια, με καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών την 26η.01.2026.
Αναθέτουσα αρχή είναι το Υπουργείο Πολιτισμού στο οποίο περνά πλέον όλη η έκταση των 40.000 στρεμμάτων του ακινήτου, σύμφωνα με ειδική ρύθμιση που προωθήθηκε χθες προς ψήφιση στη Βουλή και προβλέπει την παραχώρηση της χρήσης για 50 χρόνια συνολικά 17.732 στρεμμάτων που ανήκουν στα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) .
Τι προβλέπει η Σύμβαση Παραχώρησης
Η Σύμβαση Παραχώρησης αφορά την αξιοποίηση, επανάχρηση, ανάδειξη, στερέωση, ήπια ανάπτυξη και συντήρηση κτιρίων και χώρων εντός του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου. Ο ανάδοχος που θα προκύψει θα αναλάβει όλες τις μελέτες, αδειοδοτήσεις και εργασίες, με τις χρήσεις να συνάδουν με τη λειτουργία των χαρακτηρισμένων ως “νεωτέρων μνημείων” κτιρίων και του κτήματος λαμβάνοντας υπόψη το ιδιαίτερο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον.
Από τα συνολικά 40 κτίρια που περιλαμβάνει το κτήμα – μεταξύ των οποίων και η πρώην βασιλική κατοικία – παραχωρούνται για αξιοποίηση τα 24 τα οποία βρίσκονται εντός του Ιστορικού Τόπου του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου, το εμβαδόν των οποίων κυμαίνεται από 30 τ.μ. έως 930 τ.μ.. Οι προτεινόμενες χρήσεις περιλαμβάνουν τη δημιουργία χώρων φιλοξενίας και ξενοδοχείων, εστιατορίων, θερμοκηπίου, οινοποιείου κ.λπ.
Ανάκτορο
Ποια κτίρια παραχωρούνται για αξιοποίηση
Ο κατάλογος των κτιρίων – κατασκευασμένα από το τέλος του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ου αιώνα -, τα οποία θα αξιοποιηθούν από τον υποψήφιο επενδυτή είναι τα εξής:
- “Προσωπικού” (600 τ.μ. + 14 υπόγειο) για χρήση ξενώνα / ξενοδοχείου
- “Στρατώνες” (930 τ.μ.) για εστιατόριο, χώρο κοινωνικών εκδηλώσεων, κατάστημα πώλησης προϊόντων συναφών με το κτήμα Τατοΐου
- “Διευθυντήριο” (416 τ.μ.) για ξενώνα / ξενοδοχείο
- “Δασονομείο” (100 τ.μ.) για ξενώνα / ξενοδοχείο
- “Θερμοκήπιο” (60 τ.μ.) το οποίο θα διατηρήσει τη χρήση θερμοκηπίου.
- “Οικία αξιωματικών” (190 τ.μ.) για ξενώνα/ ξενοδοχείο
- “Σταθμός Χωροφυλακής” (100 τ.μ.) για ξενώνα/ ξενοδοχείο
- “Ξενοδοχείο Τατόιον” (376 τ.μ. +124 υπόγειο) για ξενώνα/ ξενοδοχείο
- “Εργατοκατοικίες Α” (288,00 τ.μ.) για ξενώνα/ ξενοδοχείο
- “Εργατοκατοικίες Β” (182 τ.μ.) για ξενώνα/ ξενοδοχείο
- “Εργατοκατοικίες Γ” (80 τ.μ.) για ξενώνα/ ξενοδοχείο
- “Αποθήκη” (30 τ.μ.) για ξενώνα/ ξενοδοχείο
- “Εργαστήρια εργατών” (90 τ.μ.) για ξενώνα/ ξενοδοχείο
- “Οινοποιείο” 720 τ.μ. για Επισκέψιμο Οινοποιείο
- Εμφιαλωτήριο 185 τ.μ. για Επισκέψιμο Οινοποιείο
- Στάθμευση οινοποιείου 35 τ.μ. για Επισκέψιμο Οινοποιείο
- “Μάνδρα Σιδηρουργείο” 155 τ.μ. για διάθεση αγροτικών προϊόντων, αναψυκτίρια, εστιατόριο
- “Μάνδρα πεταλωτήριο” 48 τ.μ. για διάθεση αγροτικών προϊόντων, αναψυκτίρια, εστιατόριο
- “Μάνδρα κατοικίες” 166 τ.μ. για διάθεση αγροτικών προϊόντων, αναψυκτίρια, εστιατόριο
- “Μάνδρα πλάστιγγα” 8 τ.μ. για διάθεση αγροτικών προϊόντων, αναψυκτίρια, εστιατόριο
- “Γαλακτοκομείο” 580 τ.μ. για αναψυκτήριο – καφέ, εστιατόριο
- “Ελαιοτριβείο κατοικία” 282 τ.μ. και βοηθητικό κτίριο 22 τ.μ. για επισκέψιμο, Ελαιουργείο
- “Στάβλος πλατάνου” (Προβατοκομείο) 180 τ.μ. για αναψυκτήριο, καφέ, εστιατόριο
Προβλήματα και αναγκαίες αποκαταστάσεις
Τα κτίρια χρήζουν ενισχύσεων, στερεώσεων και αποκαταστάσεων στο σύνολο τους και επιβάλλονται από τη δομική κατάσταση του μνημείου αλλά και για την εξυπηρέτηση της νέας χρήσης τους.
Εμφανίζουν κατά κανόνα βλάβες τόσο στον φέροντα οργανισμό όσο και στα μη φέροντα δομικά στοιχεία τους, λόγω της εγκατάλειψης και απουσίας συστηματικής συντήρησης αλλά και εξαιτίας του σεισμού το 1999. Σε πολλά έχει καταρρεύσει η στέγη, με αποτέλεσμα την εισαγωγή υδάτων στο εσωτερικό των κτιρίων και τη διάβρωση πολλών ξύλινων και λοιπών στοιχείων εντός αυτών.
Οι αποτυπώσεις και οι τεχνικές εκθέσεις των κτιρίων, οι οποίες έχουν εκπονηθεί από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, αποτελούν σημαντικό τεκμήριο για τη μορφή των κτιρίων πριν από την καταστροφή τους από την πυρκαγιά και μέσω αυτών έχουν αντληθεί πληροφορίες για τα οικοδομικά και αρχιτεκτονικά τους στοιχεία (όπως ξύλινα κουφώματα, φουρούσια κ.λπ.). Όλα τα επιμέρους κτίρια θεωρούνται νεώτερα μνημεία και το κεντρικό τμήμα του κτήματος έχει χαρακτηριστεί συνολικά ως ιστορικός τόπος, ο οποίος αποτελεί επίσης, κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο.
Στην παραχώρηση θα συμπεριληφθεί και ο περιβάλλων χώρος του εκάστοτε κτιρίου τον οποίο ο παραχωρησιούχος θα έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει αναλόγως.
Βουτυροκομείο
Όροι δόμησης και επιτρεπόμενες παρεμβάσεις
Η συνολική δόμηση σήμερα στο κτήμα ανέρχεται σε περίπου 15.000 τ.μ., εκ των οποίων 6.400 τ.μ. αφορούν τα κτίρια που θα παραχωρηθούν. Κάθε νέα χρήση θα επιτρέπεται μόνο μετά από έγκριση των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και αφού ολοκληρωθούν οι απαραίτητες επισκευές και διαρρυθμίσεις.
Στα υφιστάμενα κτίρια προβλέπεται αποκατάσταση χωρίς αλλοίωση της μορφής τους, ενώ για την εξυπηρέτηση νέων λειτουργιών θα επιτρέπονται περιορισμένες προσθήκες έως 10% της υφιστάμενης δόμησης, κυρίως για ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις και προσβασιμότητα. Παράλληλα, θα επιτρέπεται η δημιουργία εσωτερικών εξωστών και παταριών χωρίς μεταβολή του όγκου και του ύψους.
Σε καθορισμένους υπαίθριους χώρους θα επιτρέπονται και ελαφρές κατασκευές για αναψυκτήρια, χώροι υγιεινής, πωλητήρια και πληροφοριακά σημεία, καθώς και κατασκευές δασικού εξοπλισμού, όπως παρατηρητήρια από φυσικά υλικά, τα οποία δεν προσμετρώνται στη δόμηση. Τέλος, στις ζώνες Δ3 και Β4 θα επιτρέπονται μικρές αγροτικές αποθήκες έως 15 τ.μ., κατόπιν εγκρίσεων, οι οποίες επίσης δεν θα υπολογίζονται στη δόμηση.
Νοτιοδυτική όψη του Ιπποστασίου
Καλλιεργήσιμες εκτάσεις και πάρκινγκ
Η Σύμβαση Παραχώρησης προβλέπει ότι στη Β’ Φάση του διαγωνισμού μπορεί να ενταχθούν καλλιεργήσιμες εκτάσεις 1.200 στρεμμάτων μέσα στον ιστορικό πυρήνα του Τατοΐου, με στόχο την αναβίωση του αγροτικού χαρακτήρα του κτήματος. Προβλέπεται ήπια παραγωγή, όπως η επαναλειτουργία του αμπελώνα και του ελαιώνα, με δυνατότητα παραχώρησης εμπορικών σημάτων στον επενδυτή. Επίσης μπορεί να του μεταβιβαστούν και τα εμπορικά σήματα και άλλα διακριτικά γνωρίσματα που χρησιμοποιούνταν από την πρώην βασιλική οικογένεια για την πώληση των προϊόντων. Παράλληλα, εξετάζεται η δημιουργία χώρου στάθμευσης περίπου 600 θέσεων εκτός του ιστορικού τόπου, κοντά στο δυτικό όριο, ώστε να υποστηριχθεί η επισκεψιμότητα με σύστημα εσωτερικής μετακίνησης. Σε γενικές περιγραφές το κτήμα – εκτός από τα κτίρια – περιλαμβάνει αγροτικές περιοχές που ιστορικά χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων, έκτασης περίπου 307 στρεμμάτων, δασικές εκτάσεις.
Ξενοδοχείο Τατόιον
Πού βρίσκονται σήμερα τα έργα αποκατάστασης
Σήμερα τα έργα αποκατάστασης και επανάχρησης μνημείων στον Ιστορικό Πυρήνα του Τατοΐου, βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο με ολοκλήρωση το τέταρτο τρίμηνο του 2026 (αν και η αρχικώς στόχος ήταν να ολοκληρωθούν στα τέλη του 2025). Μεταξύ άλλων θα λειτουργεί εντός του ιστορικού πυρήνα μουσείο, ανάδειξη του κτιρίου του θερινού ανακτόρου, χώροι έκθεσης αντικειμένων του κτήματος, έκθεση αυτοκινήτων και αμαξών, μουσείο αγροκτηνοτροφικής παραγωγής του κτήματος, χώρος πολλαπλών χρήσεων, εκπαιδευτικοί χώροι κ.λπ. Παράλληλα υλοποιείται εκτεταμένο πρόγραμμα υποδομών, που περιλαμβάνει αναβάθμιση οδικού δικτύου και μονοπατιών, σύστημα μικρομεταφορών και χώρους στάθμευσης, καθώς και δίκτυα ύδρευσης, άρδευσης, πυρόσβεσης, αποχέτευσης με βιολογικό καθαρισμό, ενέργειας και τηλεπικοινωνιών.
Η διάρκεια της παραχώρησης και το επιχειρηματικό σχέδιο
Η διάρκεια της Σύμβασης Παραχώρησης θα ανέρχεται σε τουλάχιστον 65 έτη. Ωστόσο, η ακριβής διάρκειά της, συμπεριλαμβανομένου τυχόν δικαιώματος παράτασής της, θα καθορισθούν κατά τη Β΄ Φάση του Διαγωνισμού, οπότε οι υποψήφιοι επενδυτές θα κληθούν να υποβάλουν με τη δεσμευτική προσφορά τους, μεταξύ άλλων, επιχειρηματικό σχέδιο (“Business Plan”) στο οποίο θα αναπτύσσεται και πρόταση σχετικά με τη μορφή, την ανάπτυξη, τη λειτουργία, τη διαχείριση, καθώς και τις προσφερόμενες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης του σχεδίου.
Οι όροι συμμετοχής και τα οικονομικά κριτήρια
Η Σύμβαση Παραχώρησης θα ανατεθεί βάσει της πλέον συμφέρουσας οικονομικής προσφοράς. Στην Α΄ Φάση του Διαγωνισμού, κάθε Υποψήφιος οφείλει να αποδείξει επαρκή χρηματοοικονομική ικανότητα, διασφαλίζοντας ότι μπορεί να χρηματοδοτήσει το έργο. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν φυσικά και νομικά πρόσωπα ή Ενώσεις Προσώπων χωρίς ειδική νομική μορφή. Για τις εταιρικές οντότητες απαιτείται μέσος όρος ιδίων κεφαλαίων τουλάχιστον 10 εκατ. ευρώ την τελευταία τριετία, ενώ για επενδυτικά κεφάλαια απαιτούνται διαθέσιμα μη επενδεδυμένα κεφάλαια ίσης αξίας. Τα φυσικά πρόσωπα πρέπει να διαθέτουν καθαρή περιουσία 10 εκατ. ευρώ, ενώ στις Ενώσεις Προσώπων το ποσό υπολογίζεται αναλογικά. Στη Β΄ Φάση θα καθοριστεί και η τιμή εκκίνησης για την παραχώρηση.
Τα κριτήρια τεχνικής ικανότητας των υποψηφίων
Ως προς τα Κριτήρια Τεχνικής Ικανότητας, κάθε Υποψήφιος πρέπει να διαθέτει εμπειρία δεκαετίας που να περιλαμβάνει: ανάπτυξη διατηρητέου ή μνημειακού κτιρίου, ανάπτυξη τουριστικής ή ξενοδοχειακής εγκατάστασης με χρήση υγειονομικού ενδιαφέροντος, καθώς και τριετή εμπειρία στη λειτουργία ή διαχείριση αντίστοιχων εγκαταστάσεων. Στις Ενώσεις Προσώπων τα κριτήρια μπορούν να καλύπτονται από ένα ή περισσότερα μέλη, με ελάχιστη συμμετοχή 20%, ενώ εναλλακτικά μπορούν να αποδειχθούν μέσω συμμετοχής 60% σε φορέα που διαθέτει την απαιτούμενη τεχνική επάρκεια.
