ΕΕ: Ανησυχίες για απειλές αντιποίνων Πούτιν για τα παγωμένα κεφάλαια

Ολοένα και περισσότερο ανησυχούν οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για την απειλή της Ρωσίας να επιβάλει αντίποινα εναντίον δυτικών εταιρειών μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παγώσει επ’ αόριστον ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία.

Η απόφαση της ΕΕ, με βάση την οποία διατηρούνται ακινητοποιημένα περίπου 210 δισεκατομμύρια ευρώ από τα αποθεματικά της Μόσχας, αποσκοπεί στη στήριξη ενός πακέτου δανείου 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία τα επόμενα δύο χρόνια.

Το σχέδιο στοχεύει στην υποστήριξη της ουκρανικής οικονομίας και στην ενίσχυση του ρόλου της Ευρώπης στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, ωστόσο έχει αποκαλύψει βαθιές διαιρέσεις εντός της ΕΕ, ιδίως μεταξύ χωρών που φοβούνται οικονομικές και νομικές επιπτώσεις από τη Ρωσία, σημειώνουν οι Financial Times.

Η Μόσχα έχει προειδοποιήσει ότι θα απαντήσει με τα «πιο σκληρά» μέτρα εάν τα περιουσιακά της στοιχεία χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη της Ουκρανίας, με τον Πούτιν να αποκαλεί το ευρωπαϊκό σχέδιο «κλοπή περιουσίας».

Ρώσοι αξιωματούχοι φέρονται να εξετάζουν το ενδεχόμενο κατάσχεσης των υπολοίπων δυτικών περιουσιακών στοιχείων στη Ρωσία ως αντίποινα.

Αυτή η προοπτική έχει αναστατώσει χώρες όπως το Βέλγιο, η Ιταλία και η Αυστρία, οι οποίες φιλοξενούν ή έχουν μεγάλες εταιρείες που εξακολουθούν να λειτουργούν στη Ρωσία και επομένως αντιμετωπίζουν δυσανάλογη έκθεση.

Ο Βέλγος πρωθυπουργός Μερτ ντε Βέβερ

Το Βέλγιο σε κατάσταση νευρικής κρίσης

Το Βέλγιο, το οποίο κατέχει την πλειονότητα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων μέσω της Euroclear με έδρα τις Βρυξέλλες, έχει αναδειχθεί ως ο πιο ένθερμος επικριτής. Ο πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ υποστηρίζει ότι οι κίνδυνοι αντιποίνων είναι πολύ υψηλοί για να τους αντιμετωπίσει μόνη της η χώρα του και έχει απαιτήσει εκτεταμένες οικονομικές και νομικές εγγυήσεις από τα άλλα 26 κράτη μέλη της ΕΕ.

Βέλγοι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η ίδια η Euroclear θα μπορούσε να αποτελέσει πρωταρχικό στόχο, καθώς περίπου 17 δισεκατομμύρια ευρώ από τα περιουσιακά στοιχεία των πελατών της παραμένουν παγιδευμένα στη Ρωσία.

Ωστόσο, άλλες πρωτεύουσες της ΕΕ λένε ότι η απαίτηση του Βελγίου για απεριόριστες εγγυήσεις είναι μη ρεαλιστική, οδηγώντας σε τεταμένες διαπραγματεύσεις ενόψει μιας κρίσιμης συνόδου κορυφής των Βρυξελλών.

«Αυτό είναι υπαρξιακό για την Ουκρανία», δήλωσε στους FT ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις. «Επομένως, το Βέλγιο πρέπει να συμμετάσχει».

Η Ρωσία έχει ήδη κινηθεί νομικά, με την κεντρική της τράπεζα να καταθέτει μαζική αγωγή κατά της Euroclear στα δικαστήρια της Μόσχας.

Το Κρεμλίνο έχει επίσης προετοιμάσει ρυθμιστικά εργαλεία για την επιτάχυνση της εθνικοποίησης των δυτικών περιουσιακών στοιχείων, μια διαδικασία που επισημοποιήθηκε με διάταγμα που υπέγραψε ο Πούτιν τον Σεπτέμβριο για την αντιμετώπιση «εχθρικών πράξεων».

Σύμφωνα με έρευνα της Σχολής Οικονομικών του Κιέβου (KSE), οι δυτικές εταιρείες εξακολουθούσαν να κατέχουν τουλάχιστον 127 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία στη Ρωσία το 2024, και το Κρεμλίνο έχει ήδη κατασχέσει ή παγώσει περιουσιακά στοιχεία από τουλάχιστον 32 εταιρείες, προκαλώντας ζημίες που υπερβαίνουν τα 57 δισεκατομμύρια δολάρια.

Παρά την έξοδο πολλών ξένων εταιρειών μετά την εισβολή στην Ουκρανία, περισσότερες από 2.300 παραμένουν ενεργές στη Ρωσία. Σε αυτές περιλαμβάνονται μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες όπως η αυστριακή Raiffeisen και η ιταλική UniCredit, οι οποίες έχουν αποκομίσει σημαντικά κέρδη, αλλά δεν μπορούν να τα επαναπατρίσουν λόγω των ρωσικών περιορισμών.

Μόνο η UniCredit έχει περίπου 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ κεφαλαίου εγκλωβισμένα στη χώρα.

Αυστριακοί και Ιταλοί αξιωματούχοι φοβούνται ότι αυτές οι τράπεζες θα μπορούσαν να κρατικοποιηθούν, προκαλώντας μεγάλες οικονομικές απώλειες και πολιτικές αντιδράσεις στο εσωτερικό.

H πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι

Η Ιταλία στηρίζει την απόφαση ΕΕ, αλλά…

Η ιταλική κυβέρνηση υποστηρίζει επίσημα την απόφαση της ΕΕ να παγώσει ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, αλλά έχει εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις της  χρήσης τους για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Πολιτικοί από το ακροδεξιό κόμμα της Λέγκας της Ιταλίας έχουν προειδοποιήσει ότι η κατάσχεση ρωσικών χρημάτων θα μπορούσε να νομιμοποιήσει μια αντίστοιχη κίνηση από τη Μόσχα για όλα τα ξένα περιουσιακά στοιχεία.

Η Αυστρία έχει εκφράσει παρόμοιες ανησυχίες, επικρίνοντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αδυναμία της να συμβουλευτεί επαρκώς τα κράτη μέλη σχετικά με τους νομικούς και οικονομικούς κινδύνους.

Η Ρωσία διατηρεί επίσης μόχλευση μέσω των λεγόμενων λογαριασμών τύπου C, οι οποίοι διατηρούν παγωμένα δυτικά μερίσματα, κουπόνια και επενδυτικά έσοδα εντός της Ρωσίας. Αυτοί οι λογαριασμοί έχουν αυξηθεί σημαντικά σε αξία και θα μπορούσαν να μεταφερθούν απευθείας στον ρωσικό κρατικό προϋπολογισμό εάν η ΕΕ προχωρήσει, παρέχοντας στη Μόσχα πρόσθετα έσοδα σε μια περίοδο υψηλών στρατιωτικών δαπανών.

Πέρα από τις άμεσες κατασχέσεις, το Κρεμλίνο έχει απειλήσει να κινηθεί νομικά εναντίον δυτικών κυβερνήσεων και επενδυτών σε διεθνή δικαστήρια. Ρώσοι ολιγάρχες και εταιρείες έχουν ήδη καταθέσει αξιώσεις αξίας τουλάχιστον 62 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο πλαίσιο διεθνών επενδυτικών συνθηκών, με στόχο την αύξηση του κόστους, την καθυστέρηση των ενεργειών της ΕΕ και την αποτροπή περαιτέρω χρήσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.

Οι δικηγόροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υποστηρίζουν ότι η Ρωσία έχει ελάχιστες πιθανότητες να αμφισβητήσει με επιτυχία τη χρήση των κυρίαρχων αποθεματικών της και ότι οι νομικοί κίνδυνοι έχουν υπερεκτιμηθεί.

Η Γερμανία, ο ισχυρότερος υποστηρικτής του σχεδίου, επιμένει ότι η ισότιμη κατανομή του κινδύνου σε ολόκληρη την ΕΕ είναι απαραίτητη και θεωρεί τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία ως τον μόνο βιώσιμο τρόπο για να διατηρηθεί η χρηματοδότηση της Ουκρανίας χωρίς να προστεθεί περισσότερο ευρωπαϊκό χρέος.

Διπλωμάτες της ΕΕ προειδοποιούν ότι η μη συμφωνία θα υπονόμευε σοβαρά την αξιοπιστία της Ευρώπης και τη θέση της ως γεωπολιτικού παράγοντα, ενώ παράλληλα θα έστελνε ένα επιζήμιο μήνυμα στην Ουκρανία σε μια κρίσιμη στιγμή.