Διαθέσιμο εισόδημα: Πόσο αυξήθηκε σε πραγματικούς όρους το πρώτο εξάμηνο του 2025;

Μόλις κατά 1,7% αυξήθηκε το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών -σε πραγματικούς όρους- κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, σύμφωνα με την Eurobank. Την ίδια στιγμή, η αποταμίευση ήταν των ελληνικών νοικοκυριών ήταν αρνητική στα 1,3 δισ. ευρώ  ή -3% του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος, από -6,1% κατά το δεύτερο τρίμηνο 2024, κάτι που δείχνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν εξαιτίας της μεγάλης ακρίβειας.

Τα στοιχεία

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία σε ό,τι αφορά την εξέλιξη του διαθέσιμου εισοδήματος (disposable income) των νοικοκυριών στην Ελλάδα, αποτυπώνει η Eurobank στο τελευταίο της δελτίο «Επτά Ημέρες Οικονομία». Τα εν λόγω στοιχεία είναι σε τρέχουσες τιμές (current prices), είναι μη εποχικά διορθωμένα και προέρχονται από τους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ).

Αυτοί οι λογαριασμοί διαχωρίζουν την οικονομία στους επί μέρους φορείς της -μη χρηματοοικονομικές εταιρείες, χρηματοοικονομικές εταιρείες, γενική κυβέρνηση, νοικοκυριά και εξωτερικός τομέας- και αποτυπώνουν το κύκλωμα απόκτησης πόρων (resources) και καταβολής τους σε διάφορες χρήσεις (uses). Επιπρόσθετα, όπως ισχύει για το σύνολο των μακροοικονομικών μεταβλητών, αυτά τα στοιχεία είναι αθροιστικά (aggregate). Συνεπώς, η μεταβολή τους μπορεί να μην είναι η ίδια -ποιοτικά ή ποσοστιαία- για όλα τα νοικοκυριά της οικονομίας.

Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα ανήλθε στα €41,9 δισεκ. το β’ τρίμηνο 2025, σημειώνοντας ετήσια αύξηση κατά 8,1% (€3,2 δισεκ.). Η αντίστοιχη ενίσχυση σε πραγματικούς όρους, δηλαδή αφαιρώντας την επίδραση της ανόδου των τιμών στο ονομαστικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, ήταν ηπιότερη στο 4,8% (Διάγραμμα 1[2].  Τέλος, σε επίπεδο εξαμήνου (α’ εξάμηνο 2025), το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 4,9% (1,7% σε πραγματικούς όρους), ενώ σε σύγκριση με το α’ εξάμηνο 2019, δηλαδή σε σχέση με τα αντίστοιχα προ πανδημίας επίπεδα, ήταν ενισχυμένο κατά 28,9% (8,2% σε πραγματικούς όρους).

Σύμφωνα με τη μεθοδολογία των εθνικών λογαριασμών, τα νοικοκυριά λαμβάνουν εισόδημα (πόρους), πρώτον, από τη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας (εισόδημα εξαρτημένης εργασίας), δεύτερον, από την ιδιοκτησία ατομικών επιχειρήσεων (μικτό εισόδημα), από την ιδιοκτησία κατοικιών (λειτουργικό πλεόνασμα), από την κατοχή περιουσιακών στοιχείων εξαιρουμένων των κατοικιών (εισόδημα περιουσίας) και από μεταβιβαστικές πληρωμές (κοινωνικές παροχές και λοιπές τρέχουσες μεταβιβάσεις).

Οι λογαριασμοί

Επιπλέον, στην πλευρά της χρέωσης των λογαριασμών, καταβάλουν πόρους για τόκους, τρέχοντες φόρους εισοδήματος και πλούτου, κοινωνικές εισφορές (ως ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων ή ως εργαζόμενοι) και λοιπές τρέχουσες μεταβιβάσεις. Η διαφορά ανάμεσα στους προαναφερθέντες πόρους που λαμβάνουν τα νοικοκυριά και τους πόρους που καταβάλουν στις προαναφερθείσες χρήσεις ισούται με το διαθέσιμο εισόδημά τους. Το τελευταίο χρησιμοποιείται σε δύο χρήσεις, στην κατανάλωση και την αποταμίευση. Δεδομένου του διαθέσιμου εισοδήματός τους, η απόφαση των νοικοκυριών για κατανάλωση συνιστά την άλλη όψη του νομίσματος της απόφασής τους για αποταμίευση.

Το β’ τρίμηνο 2025, η κατανάλωση των νοικοκυριών στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα €43,2 δισεκ. σημειώνοντας ετήσια αύξηση κατά €2,1 δισεκ. ή 5%. Δεδομένου του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών (€41,9 δισεκ.), η αποταμίευση ήταν αρνητική στα -€1,3 δισεκ. (-3,0% του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος, από -6,1% το β’ τρίμηνο 2024). Συνεπώς, το β’ τρίμηνο 2025 η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών ξεπέρασε την αντίστοιχη της κατανάλωσης με αποτέλεσμα η αποταμίευση να γίνει λιγότερο αρνητική.

Το εισόδημα από εργασία

Όπως παρουσιάζεται στον Πίνακα 1 και στο Διάγραμμα 2, το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας είχε την υψηλότερη συνεισφορά στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών στην Ελλάδα το β’ τρίμηνο 2025. Αναλυτικά, οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας διαμορφώθηκαν στα €22,3 δισεκ., ενισχυμένες σε ετήσια βάση κατά €1,5 δισεκ. ή 7%. Η εν λόγω μεταβολή οφείλεται προσεγγιστικά κατά 61,7% στην αύξηση των αμοιβών ανά απασχολούμενο (4,3%) και κατά 38,3% στην ενίσχυση του αριθμού των απασχολούμενων ατόμων (2,6%).

Συνεπώς, τα θετικά στοιχεία της εγχώριας αγοράς εργασίας -μείωση του ποσοστού ανεργίας, αύξηση της απασχόλησης και των μισθών- αντανακλώνται στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αντισταθμίζοντας σε έναν βαθμό, για άλλους εργαζομένους περισσότερο και για άλλους λιγότερο, τις αρνητικές συνέπειες του πληθωρισμού.

Τέλος, πέραν των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας, σημαντική συνεισφορά στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών στην Ελλάδα το β’ τρίμηνο 2025 είχαν το εισόδημα περιουσίας (αποδόσεις χρηματοοικονομικών επενδύσεων), το μικτό εισόδημα (κέρδη ατομικών επιχειρήσεων) και το λειτουργικό πλεόνασμα (εισόδημα από την ιδιοκτησία κατοικιών).