​Τα data centers, η AI και η Ελλάδα

Το 2025 κλείνει με ένα νούμερο που δύσκολα περνά απαρατήρητο: συμφωνίες άνω των 61 δισ. δολαρίων σε κέντρα δεδομένων παγκοσμίως – νέο ιστορικό ρεκόρ, σύμφωνα με την S&P Global.

Την ίδια στιγμή, οι αποτιμήσεις στις μετοχές της τεχνητής νοημοσύνης ταλαντεύονται, οι αγορές ανησυχούν για φούσκα και η χρηματοδότηση στρέφεται όλο και περισσότερο στην έκδοση χρέους. Η ερώτηση είναι διπλή: χτίζουμε το απαραίτητο backbone της ψηφιακής οικονομίας ή βλέπουμε τα πρώτα στάδια μιας υπερθέρμανσης που θα πληρωθεί ακριβά;​

Η S&P κάνει λόγο για «παγκόσμια κατασκευαστική φρενίτιδα» στα data centers. Ο όρος δεν είναι υπερβολικός: πάνω από 100 συναλλαγές στους πρώτους 11 μήνες του έτους, με συνολική αξία που ήδη ξεπερνά την αντίστοιχη του 2024, σε μια αγορά όπου οι hyperscalers –οι μεγάλοι του cloud και της AI– δεν αρκούνται στα δικά τους ταμειακά διαθέσιμα αλλά χτυπούν συστηματικά τις αγορές ομολόγων και το ιδιωτικό κεφάλαιο.

Οι αναλυτές επιμένουν ότι η ζήτηση για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης θα συνεχίσει να αυξάνεται έντονα το 2026

Η έκδοση ομολόγων σχεδόν διπλασιάστηκε στα 182 δισ. δολάρια το 2025 από 92 δισ. ένα χρόνο πριν, με τη Meta να έχει «σηκώσει» συνολικά 62 δισ. δολάρια από το 2022 και σχεδόν τα μισά μόνο φέτος, ενώ Google και Amazon άντλησαν 29 και 15 δισ. δολάρια αντίστοιχα. Αυτό δεν είναι απλώς επενδυτική κινητικότητα, αλλά γεωπολιτική υποδομών σε εξέλιξη.​

Την ίδια ώρα, οι αγορές στέλνουν αντιφατικά μηνύματα. Η είδηση ότι η Blue Owl Capital φέρεται να αποσύρεται από συμφωνία χρηματοδότησης κέντρου δεδομένων 10 δισ. δολαρίων στο Μίσιγκαν –την οποία η Oracle έσπευσε να διαψεύσει– ήταν αρκετή για να πιέσει τη μετοχή της εταιρείας cloud κατά 5% και να συμπαρασύρει Broadcom, Nvidia και AMD, με τον Nasdaq να καταγράφει τη χειρότερη συνεδρίαση του μήνα.

Κι όμως, οι αναλυτές επιμένουν ότι η ζήτηση για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης θα συνεχίσει να αυξάνεται έντονα το 2026, στηρίζοντας υψηλά –αν και αβέβαια– επίπεδα επενδύσεων.​

Τα δύσκολα

Εδώ όμως αρχίζουν τα δύσκολα. Οι hyperscalers μεταφέρουν ολοένα μεγαλύτερο μέρος του ρίσκου στους επενδυτές χρέους και στο ιδιωτικό κεφάλαιο, με «ασυνήθιστες ρυθμίσεις» όπου big tech και εργαστήρια τεχνητής νοημοσύνης συμπράττουν για να αγοράσουν και να χρηματοδοτήσουν assets κέντρων δεδομένων. Η εικόνα θυμίζει προηγούμενους κύκλους χρηματοοικονομικής μηχανικής: σύνθετες συμφωνίες, αυξανόμενη μόχλευση και ένα αφήγημα «εκρηκτικής ζήτησης» που καλείται να νομιμοποιήσει αποτιμήσεις οι οποίες τρέχουν μπροστά από τα πραγματικά cash flows.​

Η μεγάλη διαφορά με παλαιότερες τεχνολογικές φούσκες είναι ότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με «αόρατο» software, αλλά με βαριά, φυσική υποδομή: γη, κτίρια, racks, τεράστια ηλεκτρικά φορτία, πρόσβαση σε δίκτυα μεταφοράς ενέργειας. Τα κέντρα δεδομένων είναι δεμένα με σκληρούς περιορισμούς στην ενέργεια και στον χώρο, κάτι που ήδη οδηγεί αναλυτές να προειδοποιούν ότι μια πιθανή επιβράδυνση της κατασκευής λόγω ελλείψεων σε ενεργειακή τροφοδοσία μπορεί να κάνει τα υπάρχοντα data centers ακόμη πιο πολύτιμα. Αυτό με τη σειρά του τροφοδοτεί προσδοκίες περαιτέρω ανόδου στις αποτιμήσεις, άρα και το ρίσκο να «ξεφύγει» η αγορά.​

Η Ελλάδα επιχειρεί να αξιοποιήσει την ενεργειακή και γεωγραφική της θέση για να τοποθετηθεί ως περιφερειακός κόμβος AI και cloud υποδομών

Γεωγραφικά, το ρήγμα είναι ξεκάθαρο. Στις ΗΠΑ, η ανάπτυξη αφήνει την Ευρώπη πολύ πίσω, με την ING να προβλέπει ότι οι επενδύσεις σε data centers μπορεί να είναι έως και πενταπλάσιες σε σχέση με την ευρωπαϊκή αγορά, ενώ η Μέση Ανατολή διεκδικεί ρόλο νέου κόμβου τεχνητής νοημοσύνης αξιοποιώντας την ενεργειακή της ισχύ. Η Ευρώπη εμφανίζει πιο αργό ρυθμό, με την S&P να σημειώνει ότι η ανάπτυξη των κέντρων δεδομένων στην ήπειρο θα είναι χαμηλότερη σε σχέση με άλλες περιοχές και με περιορισμένη διαθεσιμότητα assets που ίσως οδηγήσει σε νέο κύμα συγχωνεύσεων και εξαγορών.​

Η θέση της Ελλάδας

Σε αυτή τη σκακιέρα, η Ελλάδα βρίσκεται σε μια ιδιόμορφη θέση: αργοκίνητη στο παρελθόν, αλλά σήμερα στο επίκεντρο ενός μίνι… boom. Οι μεγάλες επενδύσεις Microsoft, Google, Digital Realty, αλλά και projects όπως το mega data center 300 MW της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία και το νέο campus της Digital Realty σε Αθήνα και Ηράκλειο, φέρνουν τη χώρα στο ραντάρ των hyperscalers.

Σύμφωνα με δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας, έως το 2030 προγραμματίζονται 18 data centers στην Ελλάδα, ενώ μελέτες αγοράς καταγράφουν ήδη 16 ενεργά και 6 υπό υλοποίηση ή σχεδιασμό, με την ισχύ των μελλοντικών εγκαταστάσεων να είναι έως και εξαπλάσια της σημερινής.

Για μια χώρα σαν την Ελλάδα το κρίσιμο δεν είναι να ακολουθήσει την κούρσα πάση θυσία, αλλά να καθορίσει με σαφήνεια τι σημαίνει «εθνικό συμφέρον»

Αυτό το κύμα δεν είναι μόνο θέμα hosting. Η Ελλάδα επιχειρεί να αξιοποιήσει την ενεργειακή και γεωγραφική της θέση –διασυνδέσεις με Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική, ανάπτυξη ΑΠΕ– για να τοποθετηθεί ως περιφερειακός κόμβος AI και cloud υποδομών. Ο εθνικός υπερυπολογιστής «Δαίδαλος» στο Λαύριο, τα νέα data centers σε Σπάτα, Κορωπί, Παιανία και Κοζάνη και ο σχεδιασμός για υποδομές υψηλής ισχύος σε πρώην λιγνιτικές περιοχές δείχνουν ότι η χώρα «κουμπώνει» την ψηφιακή στρατηγική με τη ενεργειακή μετάβαση.

​Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα θα ακολουθήσει άκριτα τη διεθνή φρενίτιδα ή αν θα εκμεταλλευτεί τη χρονική υστέρηση για να κάνει πιο έξυπνες επιλογές. Το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των επενδύσεων γίνεται από πολυεθνικούς παίκτες με πρόσβαση σε φθηνότερο κεφάλαιο δημιουργεί προφανή οφέλη –εισροή κεφαλαίων, θέσεις εργασίας, τεχνογνωσία– αλλά επίσης ενισχύει την ανάγκη για στρατηγικό σχεδιασμό: ποια έργα συνδέονται με την εγχώρια οικονομία, ποια συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα δικτύων και ποια απλώς «παρκάρουν» υποδομή στη χώρα λόγω φθηνότερης γης και ενέργειας.​

«Εθνικό συμφέρον» στην εποχή των ψηφιακών υποδομών

Στο κέντρο της συζήτησης βρίσκεται η ίδια η αποτίμηση της τεχνητής νοημοσύνης. Όπως οι ειδικοί, η ανάπτυξη της AI έχει δύο όψεις: από τη μία πλευρά υπόσχεται ταχύτερη πρόοδο (π.χ. στην ιατρική και στην παραγωγικότητα), από την άλλη εγείρει σοβαρά ζητήματα δημόσιας ασφάλειας, ηθικής και ρύθμισης. Οι σημερινές επενδύσεις σε κέντρα δεδομένων γίνονται πάνω σε σενάρια ζήτησης που, ειδικά για μικρές αγορές, μπορεί να αποδειχθούν υπεραισιόδοξα αν η ρύθμιση γίνει πιο αυστηρή ή αν η κερδοφορία των μεγάλων μοντέλων καθυστερήσει.​

Αυτό δεν σημαίνει ότι η επενδυτική έκρηξη είναι εκ προοιμίου προβληματική. Σημαίνει, όμως, ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου οι πολιτικές, ρυθμιστικές και επιχειρηματικές αποφάσεις θα κρίνουν αν το οικοσύστημα των data centers θα εξελιχθεί σε βιώσιμη υποδομή μακράς πνοής ή σε ακόμη έναν κύκλο υπερβολής. Για την Ελλάδα ειδικά, το στοίχημα είναι τριπλό: να διασφαλίσει ενεργειακά βιώσιμα και «πράσινα» data centers, να συνδέσει τις επενδύσεις με την εγχώρια καινοτομία και την εθνική ψηφιακή στρατηγική, και να θωρακιστεί από τον κίνδυνο να βρεθεί εκτεθειμένη σε διεθνείς ανατιμήσεις και διορθώσεις της αγοράς.​

Το 2026, όπως εκτιμά η S&P, η επενδυτική δραστηριότητα στα κέντρα δεδομένων θα παραμείνει ισχυρή, ίσως και εντονότερη, ενώ αναλυτές δεν αποκλείουν ακόμη υψηλότερες αποτιμήσεις. Για μια χώρα σαν την Ελλάδα, που προσπαθεί να κλειδώσει ρόλο στον ευρωπαϊκό χάρτη της τεχνητής νοημοσύνης, το κρίσιμο δεν είναι να ακολουθήσει την κούρσα πάση θυσία, αλλά να καθορίσει με σαφήνεια τι σημαίνει «εθνικό συμφέρον» στην εποχή της ψηφιακής υποδομής: ποιος χρηματοδοτεί, ποιος ελέγχει, ποιος επωφελείται – και ποιος μένει με το ρίσκο αν η φρενίτιδα αποδειχθεί τελικά φούσκα.