Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει να εχθρεύεται τους παραδοσιακούς ευρωπαίους συμμάχους της χώρας του, χλευάζοντάς τους, όπως έκανε σε συνέντευξή του στο POLITICO νωρίτερα αυτό το μήνα, ως «αδύναμους» και «αποσυντιθέμενη ομάδα κρατών». Από την πλευρά της, η Γαλλία θέλει να αποδείξει ότι έχει άδικο, όπως τονίζει το POLITICO σε ανάλυσή του για τις τελευταίες εξελίξεις στο… δυτικό μέτωπο όσον αγορά την υπόθεση της πολεμικής αναμέτρησης στην Ουκρανία.
Η Γαλλία θα επαναφέρει επίσης την εθελοντική στρατιωτική θητεία για τους νέους ενήλικες, κυρίως 18 και 19 ετών. Ο στόχος είναι να στρατολογηθούν 3.000 νέοι στρατιώτες το επόμενο καλοκαίρι, 10.000 το 2030 και 50.000 το 2035.
Όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Γαλλία θεωρεί ότι η Ρωσία αποτελεί μια αυξανόμενη απειλή για την ήπειρο. Επομένως, προετοιμάζεται να αμυνθεί ενάντια σε αυτό που ο αρχηγός του γενικού επιτελείου της χώρας, στρατηγός Fabien Mandon, χαρακτήρισε ως «βίαιη δοκιμασία» από τη Ρωσία τα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια, την οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει χωρίς μεγάλη, αν όχι καθόλου, βοήθεια από την Ουάσινγκτον. Για να το επιτύχει αυτό, η Γαλλία αυξάνει τις στρατιωτικές δαπάνες, ενισχύει την παραγωγή όπλων και διπλασιάζει τις εφεδρικές δυνάμεις.
Από το επόμενο έτος, η Γαλλία θα επαναφέρει επίσης την εθελοντική στρατιωτική θητεία για τους νέους ενήλικες, κυρίως 18 και 19 ετών. Ο στόχος είναι να στρατολογηθούν 3.000 νέοι στρατιώτες το επόμενο καλοκαίρι, 10.000 το 2030 και 50.000 το 2035.
Αυτές οι αμυντικές προσπάθειες έρχονται σε μια εποχή που οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αναγκάζονται να επανεξετάσουν τη στάση τους σε θέματα ασφάλειας με τον πιο ουσιαστικό τρόπο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Η πρόκληση είναι ακόμη μεγαλύτερη, καθώς γίνεται όλο και πιο σαφές ότι δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες ως κύριο φορέα ασφάλειας. Διαδοχικοί πρόεδροι των ΗΠΑ — συμπεριλαμβανομένων των Μπαράκ Ομπάμα και Τζο Μπάιντεν — έχουν προειδοποιήσει την τελευταία δεκαετία ότι η Ουάσιγκτον θα πρέπει τελικά να επικεντρωθεί στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού αντί της Ευρώπης, αλλά η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη μετατρέψει αυτά τα λόγια σε πράξεις, όπως επισημαίνει το POLITICO.
Αυτό φέρνει στο προσκήνιο τη Γαλλία, τη μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ και μια χώρα με ανεξάρτητους κατασκευαστές όπλων, η οποία προειδοποιεί εδώ και καιρό ότι η ήπειρος πρέπει να γίνει πιο αυτόνομη σε τομείς όπως η τεχνολογία και η άμυνα.
Σύμφωνα με τον Guillaume Lagane, εμπειρογνώμονα σε θέματα αμυντικής πολιτικής και καθηγητή στο δημόσιο ερευνητικό πανεπιστήμιο Sciences Po, ο τρόπος με τον οποίο η Γαλλία και η Γερμανία, οι μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ, θα ανταποκριθούν τους επόμενους μήνες και χρόνια θα καθορίσει αν άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα στραφούν προς αυτές για την άμυνα της Ευρώπης ή θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν διμερείς σχέσεις με την Ουάσιγκτον σε βάρος της ενότητας της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
«Αν η Γαλλία και η Γερμανία προτείνουν αξιόπιστες επιλογές, οι ευρωπαϊκές χώρες μπορεί να διστάσουν, αλλιώς δεν θα το κάνουν», είπε. «Αν μόνο η αμερικανική εγγύηση είναι αξιόπιστη, θα κάνουν ό,τι μπορούν για να την αποκτήσουν».
Για να φανεί αξιόπιστη ηγέτιδα δύναμη, πρόσθεσε, η Γαλλία θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να σταθμεύσει μαχητικά αεροσκάφη Rafale με πυρηνική ικανότητα στη Γερμανία ή την Πολωνία, να αντισταθμίσει τα κενά ικανότητας που ενδέχεται να αφήσουν οι ΗΠΑ και να αντικαταστήσει τους Αμερικανούς στρατιώτες που αποχωρούν από την Ευρώπη με γαλλικά στρατεύματα.
Στο Παρίσι περίμεναν αυτή τη στιγμή
Στους διαδρόμους της εξουσίας στο Παρίσι, η γαλλική ελίτ πάντα ήξερε ότι αυτή η στιγμή θα έρθει.
«Δεν είμαστε ούτε έκπληκτοι, ούτε σοκαρισμένοι, ούτε σε άρνηση», δήλωσε στο POLITICO ένας υψηλόβαθμος Γάλλος αξιωματούχος της άμυνας σε μια συνέντευξη. «Η πρώτη μας δοκιμασία βραχυπρόθεσμα είναι η Ουκρανία. Εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να οργανωθούμε για να αντιμετωπίσουμε αυτή την πραγματικότητα και να προσαρμοστούμε χωρίς να μας πιάσει απροετοίμαστους».
Η δυσπιστία της Γαλλίας απέναντι στην Αμερική χρονολογείται από το 1956, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ανάγκασε τη Γαλλία και τη Βρετανία να υποχωρήσουν από μια στρατιωτική επέμβαση για την ανάκτηση του ελέγχου της Διώρυγας του Σουέζ από την Αίγυπτο, αφήνοντας το Παρίσι με ένα αίσθημα προδοσίας και ταπείνωσης.
Έκτοτε, σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η αμυντική πολιτική της Γαλλίας βασίστηκε στην παραδοχή ότι οι ΗΠΑ δεν είναι αξιόπιστος σύμμαχος και ότι η δυτικοευρωπαϊκή χώρα πρέπει να είναι σε θέση να αμυνθεί μόνη της, αν χρειαστεί. Η μνήμη του περιστατικού του Σουέζ συνέβαλε στην απόφαση του πρώην Γάλλου προέδρου Σαρλ ντε Γκωλ να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ και να αναπτύξει το δικό του πυρηνικό πρόγραμμα.
Τώρα, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες — οι οποίες μέχρι τώρα ήταν απρόθυμες να σκεφτούν την αρχιτεκτονική ασφάλειας του ηπείρου χωρίς τις ΗΠΑ — αρχίζουν να συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο ότι η Γαλλία ίσως είχε δίκιο από την αρχή.
«Υπάρχει μια μορφή διανοητικής επικύρωσης της γαλλικής θέσης, η οποία αναγνωρίζει ότι τα συμφέροντα των συμμάχων δεν συμπίπτουν πάντα και ότι η συμμετοχή των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ασφάλεια ήταν αποτέλεσμα μιας συμμαχίας που δεν ήταν αιώνια», δήλωσε στο POLITICO ο Élie Tenenbaum, διευθυντής του κέντρου μελετών ασφάλειας IFRI με έδρα το Παρίσι.
Από την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία τον Ιανουάριο, τα σημάδια της απομάκρυνσης της Ουάσιγκτον από την Ευρώπη – αν όχι της περιφρόνησής της – είναι δύσκολο να αγνοηθούν.
Οι υποτιμητικές δηλώσεις του Τραμπ για την Ευρώπη νωρίτερα αυτό το μήνα ήρθαν λίγες μόνο ημέρες μετά την έκδοση της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, η οποία περιέχει ελάχιστα καλυμμένες εκκλήσεις για αλλαγή καθεστώτος σε ευρωπαϊκές χώρες. Μια διαρρεύσασα εκτενέστερη έκδοση του εγγράφου αναφέρει ανοιχτά ότι οι ΗΠΑ πρέπει να απομακρύνουν την Αυστρία, την Ουγγαρία, την Ιταλία και την Πολωνία από την ΕΕ.
Τους μήνες που προηγήθηκαν της δημοσίευσης της στρατηγικής, η κυβέρνηση Τραμπ έθεσε επανειλημμένα υπό αμφισβήτηση τη δέσμευση των ΗΠΑ στο σύμφωνο συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ, το άρθρο 5 του καταστατικού του ΝΑΤΟ, και ανακοίνωσε τη μείωση των αμερικανικών στρατευμάτων από την πρώτη γραμμή της Ρουμανίας. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι οι ΗΠΑ απείλησαν να προσαρτήσουν τη Γροιλανδία με τη βία και προσεγγίζουν τη Ρωσία, μεταξύ άλλων και στις ειρηνευτικές συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Λιγότερο από ένα χρόνο μετά την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, επιρροή γερμανικές φωνές — σε μία από τις πιο διατλαντικές χώρες της Ευρώπης — δεν θεωρούν πλέον την Ουάσινγκτον ως σύμμαχο. Η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της Δανίας έχει πλέον χαρακτηρίσει τις ΗΠΑ ως κίνδυνο για την ασφάλεια.
Ποιες χώρες αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο
Σε αυτό το πλαίσιο, οι μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες αναμένουν από τις μεγαλύτερες να αναλάβουν ηγετικό ρόλο.
«Χρειαζόμαστε τις μεγαλύτερες χώρες να αναλάβουν ηγετικό ρόλο», τόνισε ένας ευρωπαίος αξιωματούχος άμυνας από μια μεσαίου μεγέθους χώρα σε μια ιδιωτική ενημέρωση. «Η Γαλλία είναι συνεπής σε αυτό το θέμα εδώ και αρκετό καιρό, η Γερμανία είναι επίσης σημαντική. Είναι πάντα χρήσιμο να δίνουν το παράδειγμα».
Ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης με έδρα το Παρίσι επανέλαβε αυτό το αίτημα για ηγεσία της Γαλλίας: «Χρειαζόμαστε τον Μακρόν να αναλάβει την πρωτοβουλία [για την ευρωπαϊκή άμυνα], ποιος άλλος θα το κάνει αν όχι η Γαλλία;» Ένας άλλος Ευρωπαίος αξιωματούχος είπε ότι η Γαλλία θα μπορούσε να γίνει «πολιτικό και στρατιωτικό κέντρο», προσθέτοντας ότι το Παρίσι είναι έτοιμο να ηγηθεί μαζί με άλλες πρωτεύουσες όπως το Λονδίνο, το Βερολίνο, η Ρώμη και η Βαρσοβία.
Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, το Παρίσι έχει στραφεί προς την Ευρώπη και έχει επανεπενδύσει στο ΝΑΤΟ. Για δεκαετίες, το Παρίσι είχε παραμελήσει τη συμμαχία — επανεντάχθηκε στην ενοποιημένη στρατιωτική διοίκησή της μόνο το 2009 — και επικεντρώθηκε κυρίως σε μακρινές περιοχές, όπως η αφρικανική περιοχή του Σαχέλ, από την οποία ο γαλλικός στρατός τελικά αναγκάστηκε να αποσυρθεί μετά από μια σειρά πραξικοπημάτων.
Τώρα, η Γαλλία ηγείται μιας πολυεθνικής μάχιμης ομάδας του ΝΑΤΟ στη Ρουμανία, έχει ενισχύσει τη στρατιωτική της παρουσία στην Εσθονία και βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την αποστολή στρατιωτών στη Φινλανδία. Για τα κράτη της πρώτης γραμμής, η παρουσία μιας πυρηνικής δύναμης στο έδαφός τους παραμένει ένα κρίσιμο αποτρεπτικό μέσο έναντι της Ρωσίας.
Σε μια πρώτη δοκιμασία για την ικανότητα της Ευρώπης να σκεφτεί τη δική της ασφάλεια χωρίς τις ΗΠΑ, το Παρίσι — που κατά τα άλλα υστερεί όσον αφορά τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο — έχει δημιουργήσει μαζί με το Λονδίνο μια λεγόμενη συμμαχία των προθύμων για να σχεδιάσει εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία μετά τον πόλεμο. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στον ευρωπαϊκό σχεδιασμό άμυνας και ο ηγετικός ρόλος της Γαλλίας έχει γίνει δεκτός με ενθουσιασμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, εκτιμά το POLITICO, επισημαινοντας ωστόσο ότι πολλές από αυτές εξακολουθούν να είναι απρόθυμες να αναπτύξουν στρατιωτικά μέσα στην Ουκρανία χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ.
![Δημόσιο Χρέος: Γιατί «κατεβάζει» την παραγωγικότητα στην Ελλάδα [γραφήματα]](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2025/12/debt.jpg)
