Διδασκαλία μέσω παραδείγματος: Μια σημαντική ηγετική ικανότητα

Τις προάλλες κατέβαινα με τον φίλο μου το Δημήτρη την Κηφισίας από το Μαρούσι προς Αθήνα. Η κίνηση ήταν ως συνήθως στις δόξες της. Βρισκόμαστε στο ύψος της διασταύρωσής της με την Εθνικής Αντιστάσεως στο Χαλάνδρι. Στα δεξιά μας υπάρχει η συμβολή της Μαραθωνοδρόμου, της παραπλεύρου της Κηφισίας. Τα αυτοκίνητα είναι και σ’ αυτή σε ουρά, περιμένοντας κάποιον ευσπλαχνικό οδηγό να τους επιτρέψει τη διέλευση. Μάλλον όμως μάταια. Ο καθένας στη λεωφόρο κοιτάει πώς θα προχωρήσει ταχύτερα. Πρώτος σε αυτή την ουρά αναμονής είναι ένας οδηγός ταξί. Κοιτάει απελπισμένα πίσω μέχρι την πεζογέφυρα του Κολλεγίου. Καμιά ελπίδα!

Έχω φτάσει πλέον ακριβώς στο άνοιγμα όπου περιμένει. Τα βλέμματά μας διασταυρώνονται. Σταματώ και του απλώνω το χέρι μέσα από το μπροστινό τζάμι, σε μία κίνηση παραχώρησης προτεραιότητας. Με κοιτά ξανά με μια αδιόρατη αμφιβολία, ως να μην πίστευε ότι βρέθηκε κάποιος να του επιτρέψει να περάσει, και γρήγορα μπαίνει στο κεντρικό ρεύμα.

“Γιατί του παραχώρησες προτεραιότητα;” με ρωτά ο φίλος μου. “Δε βλέπεις, ούτε “ευχαριστώ” δε σου είπε. Νομίζεις ότι θα σε άφηνε να περάσεις αν ήσουν στη θέση του;”.
“Δε γνωρίζω. Πιθανόν όχι”, του απαντώ. “Όμως, αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο το έπραξα”. Αντιλαμβάνομαι με την άκρη του ματιού μου τον Δημήτρη να με κοιτά με απορία. “Δεν καταλαβαίνω. Τι εννοείς;” μου λέει. Ξεκινώ να προσπαθήσω να εξηγήσω στο φίλο μου το “παράδοξο” του επηρεασμού ανθρώπων μέσω του παραδείγματος.

Γίνε το πρότυπο αυτού που θέλεις να γίνει ο άλλος

“Λοιπόν Δημήτρη, οι περισσότεροι πιστεύουν ότι οι οδηγοί ταξί είναι αγενείς. Ότι ποτέ δεν παραχωρούν προτεραιότητα σε άλλους, ότι οδηγούν επικίνδυνα. Και πιθανότατα να είναι έτσι, αν και ορισμένες φορές μια εντύπωση για ένα σύνολο μπορεί να προκληθεί με βάση ένα μικρό δείγμα, το οποίο σφραγίζει το όλο. Εννοώ δηλαδή, ότι για να εξάγει κανείς ασφαλή συμπεράσματα, πρέπει να κάνει μια τεκμηριωμένη έρευνα. Αλλά ίσως το συγκεκριμένο θέμα δεν προσφέρεται για κάτι τέτοιο. Ας υποθέσουμε λοιπόν, ότι ισχύει πως η πλειονότητα των οδηγών ταξί έχει τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το ερώτημα είναι, σε τι διαφέρει αυτό το υποσύνολο των οδηγών από τους υπόλοιπους; Ίσως, επειδή το εισόδημά τους εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα φτάσουν στον προορισμό τους και θα πάρουν τον επόμενο επιβάτη, κάνουν ορισμένες υπερβάσεις; Μήπως όμως δεν κάνουν το ίδιο και οι περισσότεροι από τους μην επαγγελματίες οδηγούς όταν βιάζονται;”

Και συνεχίζω το σκεπτικό μου: “Όπως και αν έχει, πιστεύω το εξής: εμείς λοιπόν τώρα παραχωρήσαμε προτεραιότητα στον συγκεκριμένο άνθρωπο. Αν στην παρακάτω διασταύρωση του παραχωρήσει κάποιος άλλος, και αν αυτό συμβεί πέντε φορές σήμερα, και άλλες δέκα αύριο, ποιο νομίζεις ότι θα είναι το αποτέλεσμα; Θεωρώ ότι ο εν λόγω οδηγός, θα αρχίσει να σκέπτεται ότι ίσως την επόμενη φορά θα έπρεπε να παραχωρήσει και εκείνος προτεραιότητα σε κάποιον άλλο. Πιστεύω ότι είναι πολύ πιθανόν. Εξάλλου Δημήτρη, και τίποτα από αυτά να μη συμβεί, χαίρομαι να βλέπω τη θετική έκπληξη στο πρόσωπο κάποιου που λαμβάνει κάτι που δεν έχει συνηθίσει να δίνει…”. Κάπου εδώ τελείωσε και η συζήτηση με το φίλο μου, αφού φτάσαμε στον προορισμό μας.

Ηγεσία δια του παραδείγματος

Μέσω αυτού του γεγονότος όμως, προκύπτει και ένα “μάθημα” για όσους από εμάς δραστηριοποιούμεθα στο χώρο της διοίκησης. Ο manager φέρνει αποτελέσματα μαζί με τους ανθρώπους του. Για να γίνει αυτό δυνατόν, πρέπει να επηρεάσει τη συμπεριφορά τους προς μια κατεύθυνση. Και για να επιτευχθεί αυτό με τον καλύτερο τρόπο, χρειάζεται να δώσει το παράδειγμα. Αν η αποτελεσματικότητα του να πεις σε κάποιον να κάνει κάτι είναι 50%, αυτή μπορεί εύκολα να φτάσει στο 100% αν του δείξεις τον τρόπο να το κάνει, και ακόμη καλύτερα να σε δει να το κάνεις ο ίδιος.

Αυτό θα μπορούσε να ονομασθεί “ηγεσία δια του παραδείγματος”. Όταν ο καπνιστής πατέρας που συνεχίζει να καπνίζει συμβουλεύει το γιό του να μην το κάνει γιατί θα έχει επιπτώσεις στην υγεία του, έχει μηδαμινές πιθανότητες να εισακουστεί. Αν σταματήσει αυτή τη συνήθεια, αυτές οι πιθανότητες αυξάνονται κατακόρυφα. Εν ολίγοις, η αλληλουχία στη διαδικασία επηρεασμού της ανθρώπινης συμπεριφοράς, είναι: πες, δείξε, πράξε. Αν θέλεις να αλλάξεις τη συμπεριφορά κάποιου, άλλαξε πρώτα εσύ, και δώσε το παράδειγμα.

Ο Σταμάτης Παππάς, MEng/MBA, είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων