Η πρόταση του ΔΝΤ για τα ενοίκια

Ένα από τα πιο «καυτά» θέματα του προσεχούς φθινοπώρου, προεξοφλείται ήδη ότι θα είναι το κόστος στέγασης. Με τα ενοίκια να έχουν πάρει τα ύψη και τα στεγαστικά δάνεια να μην έχουν πολλούς εν δυνάμει δικαιούχους, το πρόβλημα εύρεσης στέγης οικονομικά ανεκτής, μπορεί να γίνει εξαιρετικά εκρηκτικό ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ειδικά εάν συνεχιστεί η ανοδική τάση που φαίνεται τις πρώτες εβδομάδες μετά την καραντίνα. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Παντού στην Ευρώπη τα ενοίκια κινούνται ανοδικά και σε κάποιες χώρες έχουν επανέλθει τα κρατικά μέτρα ελέγχου τους. Τη Δευτέρα το απόγευμα η κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη σουηδού πρωθυπουργού Στέφαν Λεβέν ηττήθηκε στην ψηφοφορία επί της πρότασης μομφής σε βάρος του. Η κυβέρνησή του έπεσε λόγω των ενοικίων. Ενα σχέδιο που προέβλεπε τον περιορισμό των ελέγχων στα ενοίκια για τις νεόδμητες κατοικίες, προκάλεσε την έντονη αντίδραση όλου του πολιτικού φάσματος και τελικά την κατάρρευση της κυβέρνησής του.

Μια έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας για τις χώρες της Ευρώπης, διαπίστωνε ότι το 12% των πολιτών με τα χαμηλότερα εισοδήματα, ξοδεύουν περισσότερο από το 40% του μηνιαίου εισοδήματός τους για την πληρωμή ενοικίου. Μεταξύ αυτών των χωρών συγκαταλέγεται και η Ελλάδα. Ως γνωστόν το 40% είναι το ποσοστό που αποδέχονται πλέον ως όριο για τη στέγαση και οι τράπεζες στους υπολογισμούς τους για τη δόση στεγαστικού δανείου που μπορεί να αντέξει ένα νοικοκυριό. Αρα οι εν λόγω πολίτες δεν έχουν ως εναλλακτική ούτε την αγορά κατοικίας. Το μόνο που μας σώζει σύμφωνα με την έρευνα, είναι το γεγονός ότι η ιδιοκατοίκηση παραμένει πολύ υψηλή, καθώς μόνο το 20% των πολιτών είναι οι ενοικιαστές στην Ελλάδα.

Το ΔΝΤ προτείνει ως άμεσο μέτρο που δεν επιβαρύνει τους ιδιοκτήτες, την αύξηση των επιπέδων κάλυψης με επιδόματα στέγασης. Τονίζει ωστόσο ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα πρωτοβουλίες που θα αυξήσουν την προσφορά οικονομικά προσιτής στέγασης ώστε να μετριάσουν το πρόβλημα. Σε αυτή την κατεύθυνση προφανώς λειτουργεί ήδη η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για τον μηδενικό ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα, που ήδη έχει κινητοποιήσει ένα μεγάλο στοκ νέων ακινήτων. Το ΔΝΤ συμπληρώνει μια ακόμα: τη φορολόγηση των κενών ακινήτων. Να πληρώνουν δηλαδή για παράδειγμα αυξημένο ΕΝΦΙΑ όσα δεν χρησιμοποιούνται. Πρόκειται για ακίνητα στην περίπτωση της Ελλάδας που έχουν μείνει κλειστά από την επιβολή του ΕΝΦΙΑ και μετά και ανέρχονται σε αρκετές χιλιάδες. Σε αυτά ήρθαν να προστεθούν χιλιάδες ακίνητα που αναμένουν την επανάκαμψη των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb και βρίσκονται εκτός αγοράς.

Οποια λύση και να επιλεγεί δύσκολα μπορεί να αποτελέσει τη «μαγική συνταγή». Ειδικά όσο οι τιμές των ενοικίων αυξάνουν με ρυθμό κατά πολύ υψηλότερο των μισθών. Στην περίπτωση της Ελλάδας δε, οι ενοικιαστές είναι συνήθως οι μικρότερες ηλικίες που κατά κανόνα έχουν και τους μικρότερους μισθούς. Οπότε η συνθήκη που δημιουργείται είναι ούτως ή άλλως δύσκολη. Η πανευρωπαϊκή τάση ωστόσο ελέγχου των μισθώσεων, δεν αποτελεί λύση. Θα προκαλέσει μεγαλύτερη στρέβλωση. Ενα πρόγραμμα αντίθετα κάλυψης της ζήτησης μέσω πολλών οικονομικά ανεκτών και με ισχυρή χρηματοδότηση νέων κατοικιών μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα, ειδικά για τις νέες οικογένειες που δημιουργήθηκαν μέσα στην κρίση. Η πρόταση επίσης του ΔΝΤ για τα κενά ακίνητα, ώστε να βγουν και αυτά στην αγορά, δείχνει πολύ ενδιαφέρουσα…