Σχέδιο Μπάιντεν: 150 δισ. ευρώ στα ταμεία από τον παγκόσμιο φόρο

Από την αρχή της θητείας του ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να βάλει εμπρός και να προχωρήσει τα σχέδιό του για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και την επίτευξη παγκόσμιας συμφωνίας για τη δίκαιη φορολογία των πολυεθνικών. Φαίνεται τώρα ότι οι προσπάθειες αυτές και οι συνομιλίες σε επίπεδο κυβερνήσεων και ΟΟΣΑ απέδωσαν.

Οι ΗΠΑ κέρδισαν με ιστορικό τρόπο τη διεθνή στήριξη για την υιοθέτηση διεθνούς φορολογίας κατά τουλάχιστον 15% στις επιχειρήσεις αυτές. Πρόκειται για πράσινο φως που έδωσαν 130 χώρες που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ, περιλαμβανομένης της Κίνας, της Ελβετίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιαπωνίας, της Ιταλίας, του Καναδά και της Βρετανίας – αλλά και της Ελλάδας.

Προς το παρόν στη συμφωνία δεν συμμετέχουν η Ιρλανδία όπου εδρεύουν πολλές πολυεθνικές, καθώς και χώρες όπως η Εσθονία και η Ουγγαρία και μένει να φανεί πώς θα επηρεάσει αυτό τη γενικότερη προσπάθεια. Το βήμα όμως είναι τεράστιο με την υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν να αποκαλεί τη συμφωνία ως «ιστορική ημέρα για την παγκόσμια οικονομική διπλωματία».

Τώρα στόχος είναι να ολοκληρωθεί το τελικό σχέδιο μέχρι τον Οκτώβριο με στόχο να εφαρμοστεί πλήρως από το 2023 ώστε από το νέο καθεστώς φορολογίας οι χώρες θα βάλουν στα ταμεία τους επιπλέον περί τα 150 δισ. δολάρια παγκοσμίως.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η συμφωνία αποτελεί αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που συντονίστηκαν από τον Οργανισμό για μεγάλο μέρος της τελευταίας δεκαετίας και στοχεύει κυρίως να διασφαλίσει ότι οι πολυεθνικές θα πληρώνουν φόρο στις χώρες όπου λειτουργούν και κερδίζουν χρήματα και όχι όπου θέλουν αυτές να μεταφέρουν τα κέρδη αυτά. Αυτό αποτελεί κρίσιμο στοιχείο της συμφωνίας αφού μέχρι σήμερα πολυεθνικές και ιδιαίτερα αμερικανικοί τεχνολογικοί όμιλοι μετέφεραν τα κέρδη σε χώρες που είχαν κάνει ειδική συμφωνία και πλήρωναν κυριολεκτικά φόρους ψίχουλα. Μια τέτοια χώρα με διμερείς συμφωνίες είναι και η Ιρλανδία.

Τα δύο βήματα

Το σχέδιο έχει δύο βασικούς πυλώνες, όπως τους ονομάζει ο ΟΟΣΑ. Με βάση τον πρώτο πυλώνα που θα επιδιωχθεί να εφαρμοστεί πιο άμεσα, θα διασφαλιστεί ότι θα μεταφερθούν ορισμένα φορολογικά δικαιώματα από τις χώρες που δηλώνουν πολυεθνικές ως έδρα, στις χώρες όπου οι εταιρείες αυτές έχουν πραγματική επιχειρηματική δραστηριότητα και αποκτούν κέρδη, ανεξάρτητα από το αν οι εν λόγω επιχειρήσεις έχουν φυσική παρουσία εκεί. Η πρακτική να αποκτώνται κέρδη σε μια χώρα και να μεταφέρονται αυτά σε άλλη ακολουθείται κατά κόρον σήμερα από τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας με αποτέλεσμα να πετυχαίνουν μεγάλης κλίμακας φοροαποφυγή.

Ο δεύτερος πυλώνας επιδιώκει να θέσει όριο στη φορολογία μέσω της καθιέρωσης ενός παγκόσμιου ελάχιστου συντελεστή φόρου εταιρειών που οι χώρες μπορούν να χρησιμοποιήσουν για την προστασία των φορολογικών τους βάσεων. Το ποσοστό αυτό ορίζεται τώρα στο 15% όπως αναφέρει ο ΟΟΣΑ. Ο Οργανισμός τονίζει ότι οι δύο πυλώνες θα στηρίξουν τις κυβερνήσεις για να αυξήσουν τα απαραίτητα φορολογικά έσοδα για την ενίσχυση των προϋπολογισμών τους, επενδύοντας σε βασικές δημόσιες υπηρεσίες, υποδομές και τα απαραίτητα μέτρα για τη βελτιστοποίηση της ποιότητας ζωής στη μετά Covid ανάκαμψη.

Ο ΟΟΣΑ θεωρεί επίσης ότι πρόσθετα οφέλη θα προκύψουν από τη σταθεροποίηση του διεθνούς φορολογικού συστήματος και την αυξημένη φορολογική βεβαιότητα για τους φορολογούμενους και τις φορολογικές διοικήσεις. «Μετά από χρόνια σκληρής δουλειάς και διαπραγματεύσεων, αυτό το ιστορικό πακέτο θα διασφαλίσει ότι οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες θα πληρώνουν το δίκαιο μερίδιο του φόρου τους παντού», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ Ματίας Κόρμαν. «Αυτό το πακέτο δεν εξαλείφει τον φορολογικό ανταγωνισμό, και δεν θα έπρεπε, αλλά θέτει πολυμερώς συμφωνημένους περιορισμούς (…) Είναι προς το συμφέρον όλων να καταλήξουμε σε τελική συμφωνία μεταξύ όλων των μελών του πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς, όπως έχει προγραμματιστεί αργότερα φέτος», προσέθεσε ακόμη.