Ευρωπαϊκή άμυνα – Σύνοδο κορυφής προανήγγειλε η φον ντερ Λάιεν

«Yπό τη γαλλική Προεδρία, ο πρόεδρος κ. Μακρόν και εγώ θα συγκαλέσουμε σύνοδο κορυφής για την ευρωπαϊκή άμυνα. Είναι καιρός να περάσει η Ευρώπη στο επόμενο επίπεδο». Αυτό τόνισε την Τετάρτη η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν  κατά τη διάρκεια της ομιλίας της για την κατάσταση της Ένωσης, στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, διαμηνύοντας ότι «πρέπει να αποφασίσουμε με ποιον τρόπο μπορούμε να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες που ήδη υπάρχουν στη Συνθήκη».

Η πρόεδρος της Κομισιόν περιέγραψε το τρέχον περιβάλλον των διεθνών σχέσεων ως «μια νέα εποχή υπερ-ανταγωνιστικότητας».

Έκανε λόγο για «μια εποχή περιφερειακών αντιπαλοτήτων και μεγάλων δυνάμεων που εστιάζουν την προσοχή τους η μία απέναντι στην άλλη», ενώ πρόσθεσε ότι «τα πρόσφατα γεγονότα στο Αφγανιστάν δεν είναι η αιτία αυτής της αλλαγής – αλλά είναι ένα σύμπτωμά της».

Στο φόντο της αποχώρησης των αμερικανικών και συμμαχικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και της πολύ ταχύτερης από την αναμενόμενη ανάληψης της εξουσίας της χώρας από τους Ταλιμπάν, πληθαίνουν οι ανησυχίες στην ΕΕ σχετικά με την εξάρτηση της από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά την άμυνα και την ασφάλεια.

Ως εκ τούτου, ορισμένοι ηγέτες της ΕΕ επανέφεραν την έννοια της στρατηγικής αυτονομίας – την ιδέα ότι η ένωση χρειάζεται να αναπτύξει τις δικές της αμυντικές δυνατότητες – και ένα θέμα που και η φον ντερ Λάιεν θέλει να προωθήσει.

Η Ευρώπη να κάνει περισσότερα μόνη της

«Η παρακολούθηση των γεγονότων στο Αφγανιστάν ήταν βαθιά οδυνηρή για όλες τις οικογένειες των πεσόντων στρατιωτών, ανδρών και γυναικών», δήλωσε την Τετάρτη ο φον ντερ Λάιεν.

«Η Ευρώπη μπορεί – και σαφώς θα έπρεπε – να είναι σε θέση και πρόθυμη να κάνει περισσότερα μόνη της … Αυτό που χρειαζόμαστε είναι η Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση», είπε.

«Η Ευρώπη μπορεί —και, οπωσδήποτε, θα πρέπει— να είναι σε θέση και να επιθυμεί να κάνει περισσότερα από μόνη της. Όμως, εάν πρόκειται να κάνουμε περισσότερα, πρέπει πρώτα να εξηγήσουμε γιατί», υποστήριξε ο φον ντερ Λάιεν και διέκρινε τρεις ευρύτερες κατηγορίες:

«Πρώτον, πρέπει να εξασφαλίσουμε σταθερότητα στη γειτονιά μας και σε διάφορες περιφέρειες. Συνδεόμαστε με τον κόσμο με απλατή στενά, φουρτουνιασμένες θάλασσες και αχανή χερσαία σύνορα. Λόγω αυτής της γεωγραφίας, η Ευρώπη γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα ότι αν δεν αντιμετωπίσεις έγκαιρα την κρίση στο εξωτερικό, η κρίση έρχεται σε σένα.

Δεύτερον, η φύση των απειλών που έχουμε να αντιμετωπίσουμε εξελίσσεται γοργά: από υβριδικές επιθέσεις ή κυβερνοεπιθέσεις έως την αυξανόμενη κούρσα εξοπλισμών για το διάστημα. Η ανατρεπτική τεχνολογία υπήρξε σημαντικός εξισωτικός παράγοντας, σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ασκηθεί σήμερα η ισχύς από κράτη-ταραξίες ή μη κρατικές ομάδες. Δεν χρειάζονται πλέον στρατοί και πύραυλοι για να προκληθούν μαζικές ζημίες. Βιομηχανικές εγκαταστάσεις, δήμοι και νοσοκομεία μπορούν να παραλύσουν —και το μόνο που χρειάζεται για να γίνει αυτό είναι ένας φορητός υπολογιστής. Μπορεί κανείς να διαταράξει ολόκληρες εκλογές με ένα έξυπνο τηλέφωνο και μια σύνδεση με το διαδίκτυο.

Ο τρίτος λόγος είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας μοναδικός πάροχος ασφάλειας. Θα υπάρχουν αποστολές στις οποίες δεν θα είναι παρόντες το ΝΑΤΟ ή ο ΟΗΕ, αλλά θα πρέπει να είναι παρούσα η ΕΕ. Σε τοπικό επίπεδο, το στρατιωτικό μας προσωπικό εργάζεται πλάι πλάι με την αστυνομία, με δικηγόρους και με γιατρούς, με εργαζόμενους στον ανθρωπιστικό τομέα και με υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με εκπαιδευτικούς και με μηχανικούς. Μπορούμε να συνδυάσουμε τη στρατιωτική με την πολιτική δράση, καθώς και με τη διπλωματία και την αναπτυξιακή δραστηριότητα —και έχουμε μακρά ιστορία στην οικοδόμηση και την προστασία της ειρήνης».

Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση

«Αυτό όμως που χρειαζόμαστε είναι η Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση», τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν.

Όπως είπε χαρακτηριστικά, «ις τελευταίες εβδομάδες έγιναν πολλές συζητήσεις για το θέμα των εκστρατευτικών δυνάμεων. Για το ποιες και πόσες χρειαζόμαστε: ομάδες μάχης ή ενωσιακές «δυνάμεις εισόδου». Αυτό αποτελεί αναμφίβολα μέρος της συζήτησης —και πιστεύω ότι θα αποτελέσει και μέρος της λύσης. Ωστόσο, το πιο θεμελιώδες ερώτημα είναι για ποιον λόγο δεν λειτούργησε αυτό στο παρελθόν».

Και αναρωτήθηκε: «Μπορεί κανείς να έχει τις πιο προηγμένες δυνάμεις στον κόσμο αλλά, αν δεν προτίθεται να τις χρησιμοποιήσει, τότε σε τι ωφελούν;».

Για να δώσει μια πρώτη απάντηση: «Αυτό που δεν μας έχει επιτρέψει ως τώρα να προχωρήσουμε δεν είναι μόνο η ανεπάρκεια ικανοτήτων —είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης. Και εάν αναπτύξουμε αυτήν την πολιτική βούληση, μπορούμε να κάνουμε πολλά σε επίπεδο ΕΕ.»