Γερμανία – Ενεργειακή πολιτική υπό διαμόρφωση

Δύο ψηφίσματα, που εγκρίθηκαν στην Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την Τρίτη 28 Σεπτεμβρίου, έφεραν και πάλι στην συζήτηση τη θέση του υδρογόνου και του φυσικού αερίου στην ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρόταση της Επιτροπής για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας (Ten-E Policy) προβλέπει την κατάργηση του ειδικού στάτους για τα έργα φυσικού αερίου και την διακοπή της χρηματοδότησής τους. Οι ευρωβουλευτές, όμως, αποφάσισαν συγκεκριμένα έργα, που έχουν ήδη χαρακτηριστεί Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος, να μπορούν να συνεχίσουν να λαμβάνουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, αλλά και ταχεία αδειοδότηση, στην περίπτωση που, τα έργα αυτά, ενισχύουν τα κράτη μέλη  στην διαδικασία εγκατάλειψης πιο επιβλαβών ορυκτών, όπως ο λιγνίτης και ο άνθρακας. Πολύ σημαντικό βήμα, βέβαια, αποτελεί η απόφαση όλα τα έργα που συνδυάζουν υδρογόνο με  ορυκτό αέριο να μπορούν να λάβουν ευρωπαϊκή υποστήριξη μέχρι το 2027, ενώ στη συνέχεια και μέχρι το 2029 θα πρέπει να έχουν μετατραπεί εξ ολοκλήρου σε έργα υδρογόνου. Η συζήτηση για την θέση του φυσικού αερίου και του υδρογόνου στην προσπάθεια να μηδενιστούν οι ρύποι μέχρι το 2050 θα γίνει σύντομα ακόμα πιο έντονη στη Γερμανία, όπου οι διαβουλεύσεις για τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό έχουν ήδη αρχίσει. Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD), οι Πράσινοι (Grünen) και οι Φιλελεύθεροι (FDP) που κάθονται στο τραπέζι έχουν κάποιες κοινές, αλλά και κάποιες αντικρουόμενες θέσεις όσον αφορά την γερμανική ενεργειακή πολιτική.

Το SPD, το οποίο κέρδισε στις εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου, έθεσε προεκλογικά ως στόχο μέχρι το 2040, το ρεύμα το οποίο θα καταναλώνεται στη Γερμανία να παράγεται μόνο από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου δίνεται, ανάμεσα σε άλλα, μεγάλη βαρύτητα στην αξιοποίηση του υδρογόνου, το οποίο δεν παράγει ρύπους, υπό την προϋπόθεση ότι και η εξόρυξή του έχει γίνει από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Χαρακτηριστικά πάντως, αναφέρεται στο πρόγραμμα των Σοσιαλδημοκρατών ότι χωρίς το «καθαρό/πράσινο» υδρογόνο (αυτό δηλαδή που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές και δεν εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου κατά την παραγωγή του) δεν θα μπορέσει η Γερμανία να πετύχει τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050.

Και οι Πράσινοι επιθυμούν την μαζική επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θέτουν, μάλιστα, ως στόχο τη μετατροπή της Γερμανίας σε κλιματικά ουδέτερη χώρα ως το 2035. Κεντρικό ρόλο σε αυτόν τους τον σχεδιασμό παίζει το «καθαρό» υδρογόνο, καθώς ένα επιπλέον πλεονέκτημά του είναι η εύκολη αποθήκευσή του. Για αυτόν τον λόγο άλλωστε και οι Πράσινοι θα επιδιώξουν τον σχεδιασμό μίας νέας στρατηγικής για το υδρογόνο και την δημιουργία νέων υποδομών για την εκμετάλλευσή του. Υπέρ της αξιοποίησης του υδρογόνου τάσσονται και οι Φιλελεύθεροι, οι οποίοι, όμως, στο προεκλογικό τους πρόγραμμα εντάσσουν και το «μπλε» υδρογόνο, αυτού δηλαδή που παράγεται με τη χρήση φυσικού αερίου και αφήνει αποτύπωμα άνθρακα κατά την διαδικασία παραγωγής του.

Η συζήτηση, βέβαια, περιλαμβάνει και το φυσικό αέριο. Οι Πράσινοι, μόνοι μεταξύ των τριών κομμάτων,  αντιτίθενται στην αξιοποίηση ορυκτού αερίου, καθώς κατά την εξόρυξη και την μεταφορά του παράγονται πολλοί ρύποι.

Το φυσικό αέριο παίζει ρόλο, όμως, και λόγω της δημιουργίας του Nord Stream 2, του νέου αγωγού αερίου που συνδέει Ρωσία και Γερμανία μέσω της Βαλτικής. Το συγκεκριμένο έργο έχει βρεθεί πολλές φορές στο επίκεντρο της κριτικής τόσο από γερμανικά κόμματα όσο και από χώρες όπως οι Η.Π.Α. και η Ουκρανία. Οι Η.Π.Α. προειδοποιούν την ΕΕ για την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, ενώ η Ουκρανία φοβάται ότι με τον αγωγό να την παρακάμπτει ως ενδιάμεση χώρα, θα χάσει τα τέλη που λαμβάνει για την μεταφορά (transit fees). Στη Γερμανία, ανάμεσα στα τρία κόμματα που βρίσκονται σε διαβουλεύσεις, οι Πράσινοι είναι αυτοί με την πιο ξεκάθαρη στάση απέναντι στον Nord Stream 2. Τάσσονται εναντίον της χρήσης του θεωρώντας ότι δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στρέφεται ενάντια στα ενεργειακά και γεωπολιτικά συμφέροντα της ΕΕ και θέτει σε κίνδυνο την σταθερότητα της Ουκρανίας. Γενικότερα μάλιστα, διαφωνούν με την δημιουργία οποιουδήποτε αγωγού, ο οποίος δεν θα χρησιμοποιείται για την μεταφορά πράσινου υδρογόνου. Επιφυλάξεις απέναντι στον Nord Stream 2 διατηρούν και οι Φιλελεύθεροι, οι οποίοι, όμως, προτείνουν να συζητηθεί σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να συμμορφώνεται η λειτουργία του με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Επιπλέον, επιθυμούν την προστασία της Ουκρανίας από ενδεχόμενες ρωσικές πιέσεις, αλλά και την άμεση σύνδεση της λειτουργίας του αγωγού με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε αυτή την κατεύθυνση ζητάνε προσωρινή αναστολή της λειτουργίας του αγωγού, ο οποίος ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο, έως ότου η Ρωσία εξασφαλίσει ανεξάρτητη έρευνα για την υπόθεση Ναβάλνι. Τέλος, ο σοσιαλδημοκράτης υποψήφιος Σολτς είχε δηλώσει πως σε περίπτωση που η Ρωσία δεν τηρήσει τα συμφωνημένα για την Ουκρανία, θα έπρεπε να υπάρξουν συνέπειες.

Τα ζητήματα ενέργειας και κλιματικής αλλαγής είχαν προεκλογικά πολύ μεγάλη σημασία για τους Γερμανούς ψηφοφόρους και, λογικά, θα αποτελέσουν και κεντρικό θέμα στις συζητήσεις για τη δημιουργία νέας κυβέρνησης. Είναι δύσκολο να προβλεφθεί τι είδους συναίνεση θα μπορούσε να  δημιουργηθεί καθώς το συγκεκριμένο θέμα βρίσκεται στο επίκεντρο των Πρασίνων και δεν θα είναι εύκολο να υποχωρήσουν σε πιθανές πιέσεις για πιο ελαστικά μέτρα, π.χ. στο θέμα του φυσικού αερίου, από τα άλλα δύο κόμματα. Τα τρία κόμματα θα πρέπει να αναζητήσουν και τη φόρμουλα, ώστε η νέα κυβέρνηση να προωθήσει την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής παράλληλα με την οικονομική ανάπτυξη, με τον στόχο η Γερμανία μέσα στα επόμενα 20-25 χρόνια να μπορεί να έχει μεταβεί σε μία κλιματικά ουδέτερη – πράσινη ανάπτυξη.