Πανδημία – Από χώρα σε χώρα, οι επιστήμονες βλέπουν την αρχή του τέλους

Καθώς το καταστροφικό παραλλαγμένο στέλεχος Δέλτα καταγράφει έξαρση σε πολλές περιοχές του κόσμου, οι επιστήμονες προσπαθούν να προβλέψουν πότε, και πού, η COVID-19 θα μετατραπεί σε ενδημική νόσο το 2022 και μετά, σύμφωνα με κορυφαίους ειδικούς σε θέματα νόσων με τους οποίους μίλησε το Reuters.

Οι ειδικοί αυτοί αναμένουν ότι οι πρώτες χώρες που θα βγουν από την πανδημία θα έχουν κάποιο συνδυασμό υψηλών ποσοστών εμβολιασμού και φυσικής ανοσίας μεταξύ αυτών που μολύνθηκαν με τον κορονοϊό, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Πορτογαλία και η Ινδία. Προειδοποιούν, ωστόσο, ότι ο SARS-CoV-2 παραμένει ένας απρόβλεπτος ιός που μεταλλάσσεται καθώς εξαπλώνεται σε ανεμβολίαστους πολίτες.

Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τελείως αυτό που ορισμένοι χαρακτήρισαν «καταστροφικό σενάριο» σύμφωνα με το οποίο ο ιός μεταλλάσσεται στο σημείο που θα διαφεύγει από την ανοσία, η οποία κατακτήθηκε με κόπο. Ωστόσο, εξέφρασαν την ολοένα και ισχυρότερη πεποίθηση ότι την ερχόμενη χρονιά πολλές χώρες θα αφήσουν το χειρότερο κομμάτι της πανδημίας.

«Πιστεύουμε ότι από τώρα έως τα τέλη του 2022, αυτό είναι το σημείο όπου θα αποκτήσουμε έλεγχο επί του ιού…όπου μπορούμε σημαντικά να μειώσουμε τη σοβαρή νόσηση και τον θάνατο», δήλωσε στο Reuters η Μαρία Βαν Κερκόουβ, επιδημιολόγος που ηγείται της μάχης απέναντι στην Covid-19 στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).

Μελέτες επιδημιολόγων

Η άποψη του οργανισμού βασίζεται σε μελέτες επιδημιολόγων που χαρτογραφούν την πιθανή πορεία της πανδημίας τους επόμενους 18 μήνες. Στόχος του ΠΟΥ είναι έως τα τέλη του 2022 να έχει εμβολιαστεί το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού.

«Εάν φθάσουμε αυτό τον στόχο, θα είμαστε σε μια πολύ, πολύ διαφορετική κατάσταση από επιδημιολογική άποψη», δήλωσε η Βαν Κέρκοουβ.

Στο μεταξύ, η ίδια ανησυχεί για την πρώιμη άρση των μέτρων για την COVID. «Μου φαίνεται απίστευτο να βλέπω, για παράδειγμα, ανθρώπους στους δρόμους, σαν να έχουν τελειώσει όλα».

Τα κρούσματα και οι θάνατοι λόγω της COVID-19 μειώνονται από τον Αύγουστο σχεδόν σε όλες τις περιοχές του πλανήτη, σύμφωνα με έκθεση του ΠΟΥ στις 26 Οκτωβρίου.

Η Ευρώπη αποτελεί εξαίρεση, με το στέλεχος Δέλτα να προκαλεί νέο χάος στις χώρες με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη, όπως η Ρωσία και η Ρουμανία, καθώς και σε μέρη όπου έχει αρθεί η υποχρέωση για τη χρήση μάσκας. Το στέλεχος αυτό συμβάλλει επίσης στην αύξηση των κρουσμάτων σε χώρες όπως η Σιγκαπούρη και η Κίνα, που έχουν υψηλά ποσοστά εμβολιασμού αλλά μικρή φυσική ανοσία λόγω των πολύ αυστηρότερων μέτρων lockdown.

«Η μετάβαση θα είναι διαφορετική σε κάθε περιοχή διότι θα καθορίζεται από τα επίπεδα ανοσίας στον πληθυσμό από φυσική νόσηση και φυσικά τη διανομή των εμβολίων, που διαφέρει από χώρα σε χώρα», δήλωσε ο Μαρκ Λίπσιτς, επιδημιολόγος στο Harvard T.H. Chan School of Public Health.

Η κατάσταση στις ΗΠΑ

Αρκετοί ειδικοί είπαν ότι αναμένουν πως το αμερικανικό κύμα της Δέλτα θα ολοκληρωθεί αυτό τον μήνα και αποτελεί την τελευταία μεγάλη έξαρση της COVID-19.

«Κινούμαστε από την φάση της πανδημίας σε μια περισσότερο ενδημική φάση αυτού του ιού, όπου ο ιός γίνεται επίμονη απειλή εδώ στις ΗΠΑ», δήλωσε ο Σκοτ Γκότλιμπ, πρώην επίτροπος της υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων.

Ο Κρις Μάρεϊ, έγκριτος επιδημιολόγος που ασχολείται με τις προγνώσεις των ασθενειών στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, αντίστοιχα βλέπει την αμερικανική έξαρση του στελέχους Δέλτα να τελειώνει τον Νοέμβριο.

«Θα μπούμε σε μια πολύ μέτρια χειμερινή αύξηση» στα κρούσματα COVID-19, δήλωσε. «Εάν δεν υπάρξουν σημαντικά νέα παραλλαγμένα στελέχη, τότε η COVID αρχίζει πραγματικά να περιορίζεται τον Απρίλιο».

Ακόμα και εκεί όπου τα κρούσματα κορυφώνονται καθώς οι χώρες χαλαρώνουν τους περιορισμούς της πανδημίας, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα εμβόλια φαίνεται να κρατούν τον κόσμο έξω από τα νοσοκομεία.

Ο επιδημιολόγος του Imperial College London Νιλ Φέργκιουσον είπε ότι για το Ηνωμένο Βασίλειο «το μεγαλύτερο μέρος της πανδημίας ως έκτακτη κατάσταση είναι πίσω μας».

Σταδιακή εξέλιξη

Η COVID-19 και πάλι αναμένεται ότι θα παραμείνει σημαντικός παράγοντας για ασθένειες και θανάτους για τα επόμενα χρόνια, όπως άλλες ενδημικές νόσοι, για παράδειγμα η ελονοσία.

«Ενδημικός δεν σημαίνει και άκακος», δήλωσε η Βαν Κερκόουβ.

Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι ο ιός τελικά θα συμπεριφέρεται περισσότερο όπως η ιλαρά, που συνεχίζει να προκαλεί εξάρσεις σε πληθυσμούς όπου η εμβολιαστική κάλυψη είναι χαμηλή.

Άλλοι βλέπουν την COVID-19 να γίνεται περισσότερο μια εποχική αναπνευστική νόσος όπως η γρίπη. Ή, ο ιός μπορεί να γίνει λιγότερο φονικός, επηρεάζοντας κυρίως τα παιδιά, αλλά αυτό μπορεί να χρειαστεί δεκαετίες για να γίνει, είπαν ορισμένοι. Ο Φέργκιουσον από το Imperial College αναμένει ότι οι θάνατοι στο Ηνωμένο Βασίλειο από αναπνευστική νόσο θα είναι πάνω από τον μέσο όρο λόγω της COVID-19 για τα επόμενα δύο με πέντε χρόνια αλλά είπε ότι είναι απίθανο αυτό να καταβάλει τα υγειονομικά συστήματα ή να απαιτήσει την εκ νέου επιβολή κοινωνικής αποστασιοποίησης.

«Θα είναι μια σταδιακή εξέλιξη», δήλωσε ο Φέργκιουσον. «Θα το αντιμετωπίζουμε ως έναν πιο επίμονο ιό».

Ο Τρέβορ Μπέντφορντ, ιολόγος ειδικός σε υπολογιστικές μεθόδους στο Fred Hutchinson Cancer Center που παρακολουθεί την εξέλιξη του SARS-CoV-2, βλέπει ένα ηπιότερο χειμερινό κύμα στις ΗΠΑ, ενώ θα ακολουθήσει η μετάβαση σε μια ενδημική νόσο το 2022-2023. Προβλέπει 50.000 με 100.000 θανάτους λόγω της COVID-19 στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, επιπλέον της εκτίμησης για 30.000 ετήσιους θανάτους λόγω της γρίπης.

Ετήσιες ενισχυτικές δόσεις

Ο ιός πιθανόν θα συνεχίσει να μεταλλάσσεται, απαιτώντας ετήσιες ενισχυτικές δόσεις που θα είναι προσαρμοσμένες στις νεότερες παραλλαγές που θα κυκλοφορούν, δήλωσε ο Μπέντφορντ.

Εάν επιβεβαιωθεί το σενάριο μια εποχικής COVID, στο πλαίσιο του οποίου ο ιός θα κυκλοφορεί παράλληλα με τη γρίπη, ο Γκότλιμπ και ο Μάρεϊ αναμένουν ότι θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στα υγειονομικά συστήματα.

«Θα είναι ένα ζήτημα για τους διαχειριστές των νοσοκομείων πώς αντιμετωπίζεις τις εξάρσεις COVID και γρίπης τον χειμώνα», δήλωσε ο Μάρεϊ. «Αλλά η εποχή…της μαζικής παρέμβασης του δημόσιου τομέα στις ζωές των ανθρώπων μέσω εντολών, αυτό το κομμάτι πιστεύω θα τελειώσει μετά από την έξαρση αυτού του χειμώνα».

Ο Ρίτσαρντ Χάτσετ, που διευθύνει τον Συνασπισμό για την Καινοτομία στην Προετοιμασία για την Αντιμετώπιση Επιδημιών (CEPI) είπε ότι όσο ορισμένες χώρες είναι καλά προστατευμένες από τα εμβόλια και άλλες ουσιαστικά δεν έχουν κανένα σκεύασμα, ο κόσμος παραμένει ευάλωτος.

«Αυτό που με κρατά ξύπνιο τα βράδια για την COVID είναι η ανησυχία ότι θα μπορούσαμε να έχουμε την εμφάνιση μιας παραλλαγής που θα διαφεύγει από τα εμβόλιά μας και από την ανοσία λόγω προηγούμενης μόλυνσης», δήλωσε ο Χάτσετ. «Αυτό θα ήταν σαν να εμφανίζεται μια νέα πανδημία COVID ενώ ακόμα δεν έχουμε βγει από την προηγούμενη».