Κεντρικές Τράπεζες – Η ΒοΕ αυξάνει επιτόκια, η Fed ετοιμάζεται και η ΕΚΤ αργεί…

Τερματισμό του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων λόγω της πανδημίας (PEPP) τον Μάρτιο του 2022 και αμετάβλητα επιτόκια, ανακοίνωσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε μια εν πολλοίς αναμενόμενη απόφαση.

Στον αντίποδα οι Κεντρικές Τράπεζες σε Βρετανία και ΗΠΑ φαίνεται ότι ακολουθούν μια πιο επιθετική πολιτική. Και μέσα στο πλαίσιο αυτό η Τουρκία φαίνεται να γράφει μια εντελώς δική της οικονομική θεωρία, με μια ξεχωριστή νομισματική πολιτική.

Η Βρετανία έγινε η πρώτη οικονομία της G7 που αύξησε τα επιτόκια από την έναρξη της πανδημίας την Πέμπτη, ενώ η Federal Reserve, μία ημέρα νωρίτερα αποκάλυψε τα σχέδιά για σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής το 2022. Και ο Ερντογάν «διέταξε» μια ακόμα μείωση των επιτοκίων παρά το γεγονός ότι η επίσημος πληθωρισμός τρέχει με ποσοστά άνω του 20%, και ο πραγματικός πληθωρισμός ξεπερνά το 50%.

Διαφορετικοί δρόμοι

Με μια πρώτη ανάγνωση των διαφορετικών δρόμων που ακολουθούν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, θα μπορούσε κανείς να υπογραμμίσει της βαθιά αβεβαιότητα σχετικά με το πώς η ταχέως διαδεδομένη παραλλαγή Όμικρον θα πλήξει την παγκόσμια οικονομία, αλλά και τις διαφορετικές προσεγγίσεις για τον πεισματικά υψηλό πληθωρισμό και τα σημαντικά προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Αντικατοπτρίζουν επίσης τον άνισο αντίκτυπο της πανδημίας στις κορυφαίες οικονομίες του κόσμου.

Η απόφαση της ΕΚΤ

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ έκρινε ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί όσον αφορά την οικονομική ανάκαμψη και προς τον μεσοπρόθεσμο στόχο του για τον πληθωρισμό επιτρέπει μια σταδιακή μείωση του ρυθμού διενέργειας αγορών στοιχείων ενεργητικού τα επόμενα τρίμηνα. Εξακολουθεί όμως να είναι αναγκαία η άσκηση διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής προκειμένου ο πληθωρισμός να σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Λόγω της τρέχουσας αβεβαιότητας, το Διοικητικό Συμβούλιο πρέπει να διατηρήσει την ευελιξία και την ευχέρεια επιλογής κατά την άσκηση της νομισματικής πολιτικής.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, το Διοικητικό Συμβούλιο έλαβε τις ακόλουθες αποφάσεις:

Έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)

Το α΄ τρίμηνο του 2022, το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι θα διενεργήσει καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) με σημαντικά χαμηλότερο ρυθμό από ό,τι το προηγούμενο τρίμηνο. Θα σταματήσει τις καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP στο τέλος Μαρτίου του 2022.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να παρατείνει τον χρονικό ορίζοντα επανεπένδυσης για το πρόγραμμα PEPP. Σκοπεύει στο εξής να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Πιο συγκεκριμένα, στην περίπτωση νέου κατακερματισμού στις αγορές που σχετίζεται με την πανδημία, οι επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP μπορούν ανά πάσα στιγμή να προσαρμοστούν με ευελιξία ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες.

Η ευελιξία αυτή θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει την αγορά ομολόγων που εκδίδει η Ελληνική Δημοκρατία επιπλέον της αξίας των ομολόγων που επανεπενδύεται στη λήξη τους, προκειμένου να αποφευχθεί η διακοπή των αγορών στη συγκεκριμένη χώρα, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής προς την ελληνική οικονομία, ενώ αυτή εξακολουθεί να ανακάμπτει από τις επιπτώσεις της πανδημίας.

Διαβάστε επίσης: Ολοκληρώνεται το PEPP τον Μάρτιο του 2022 – Πώς θα στηρίξει τα ελληνικά ομόλογα

Οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του PEPP θα μπορούσαν να ξεκινήσουν εκ νέου, εφόσον κριθεί αναγκαίο, για την αντιμετώπιση αρνητικών διαταραχών που σχετίζονται με την πανδημία.

Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP)

Στο πλαίσιο σταδιακής μείωσης των αγορών στοιχείων ενεργητικού και με σκοπό να διασφαλιστεί ότι η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής παραμένει συμβατή με τη σταθεροποίηση του πληθωρισμού στον στόχο του μεσοπρόθεσμα, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε τη διενέργεια καθαρών αγορών στοιχείων ενεργητικού με μηνιαίο ρυθμό 40 δισεκ. ευρώ το β΄ τρίμηνο και 30 δισεκ. ευρώ το γ΄ τρίμηνο μέσω του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP). Από τον Οκτώβριο του 2022 και μετά το Διοικητικό Συμβούλιο θα διατηρήσει τη διενέργεια καθαρών αγορών στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος APP σε μηνιαίο ρυθμό 20 δισεκ. ευρώ για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για την ενίσχυση της διευκολυντικής επίδρασης των επιτοκίων πολιτικής του. Το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι οι καθαρές αγορές θα λήξουν λίγο πριν αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.

Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει επίσης να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.

Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ

Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 0,00%, 0,25% και -0,50% αντιστοίχως.

Για να στηρίξει τον συμμετρικό στόχο του για πληθωρισμό 2% και σύμφωνα με τη στρατηγική νομισματικής πολιτικής του, το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι ο πληθωρισμός φθάνει το 2% πολύ πριν από το τέλος του υπό εξέταση χρονικού ορίζοντα προβολής και με διάρκεια κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής, και κρίνει ότι η πορεία του υποκείμενου πληθωρισμού έχει σημειώσει επαρκή πρόοδο ούτως ώστε να είναι συμβατή με σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα. Αυτό ενδέχεται να συνεπάγεται επίσης μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία ο πληθωρισμός διαμορφώνεται μετρίως πάνω από τον στόχο.

Η Τράπεζα της Αγγλίας

Η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησε την Πέμπτη τα επιτόκια για πρώτη φορά από την έναρξη της πανδημίας, ανεβάζοντας το βασικό της επιτόκιο στο 0,25% από το ιστορικό χαμηλό του 0,1% καθώς αυξάνονται οι πληθωριστικές πιέσεις.

Ο πληθωρισμός στο Ηνωμένο Βασίλειο έφτασε σε υψηλό 10ετίας τον Νοέμβριο, καθώς ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε κατά 5,1% ετησίως, από 4,2% τον Οκτώβριο και πολύ πάνω από τον στόχο της κεντρικής τράπεζας για 2%. Η Τράπεζα αναμένει τώρα ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει γύρω στο 5% κατά το μεγαλύτερο μέρος της χειμερινής περιόδου, και θα κορυφωθεί περίπου στο 6% τον Απρίλιο του 2022%.

Η απόφαση της ΒοΕ εξέπληξε τις αγορές, καθώς οι περισσότεροι οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters ανέμεναν ότι το τραπεζικό επιτόκιο θα διατηρηθεί στο 0,1% κατά τη συνεδρίαση της Πέμπτης, υπό το φως της εμφάνισης της παραλλαγής Όμικριν και της ταχείας εξάπλωσής της στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η εννεαμελής Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας ψήφισε με 8-1 υπέρ της αύξησης κατά 15 μονάδες βάσης, ενώ ψήφισε ομόφωνα υπέρ της διατήρησης του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων στο στόχο των 875 δισεκατομμυρίων λιρών (1,16 τρισεκατομμύρια δολάρια), μαζί με 20 δισεκατομμύρια λιρών των εταιρικών ομολόγων.

Η BOE αναθεώρησε επίσης προς τα κάτω τις προσδοκίες της για το ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου στο τέλος του τέταρτου τριμήνου του 2021 κατά περίπου 0,5% από την έκθεση του Νοεμβρίου, αφήνοντας την οικονομία περίπου 1,5% κάτω από το επίπεδο πριν από την Covid.

«Ο αντίκτυπος της παραλλαγής Omicron, τα σχετικά πρόσθετα μέτρα που εισήχθησαν από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου και τις αποκεντρωμένες διοικήσεις και η εθελοντική κοινωνική απόσταση θα ωθήσουν το ΑΕΠ τον Δεκέμβριο και το πρώτο τρίμηνο του 2022», ανέφερε η Τράπεζα στην έκθεσή της.

«Η εμπειρία από τον Μάρτιο του 2020 υποδηλώνει ότι τα διαδοχικά κύματα της Covid φαίνεται να είχαν μικρότερο αντίκτυπο στο ΑΕΠ, αν και υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με τον βαθμό στον οποίο αυτό θα αποδειχθεί σε αυτήν την περίπτωση».

Μια χριστουγεννιάτικη έκπληξη

Ο Hussain Mehdi, μακροοικονομικός και επενδυτικός στρατηγικός στην HSBC Asset Management, δήλωσε ότι η ψήφος 8-1 υπέρ της αύξησης των επιτοκίων ήταν «αρκετά έκπληξη» δεδομένης της εμφάνισης του Όμικρον και της αβεβαιότητας σχετικά με τον βραχυπρόθεσμο αντίκτυπό της στην ανάπτυξη.

«Παρόλα αυτά, υπήρχαν σοβαροί λόγοι για άμεση δράση. Η αγορά εργασίας είναι σφιχτή και η Omicron έχει τη δυνατότητα να επιδεινώσει τους περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς σε αγαθά και εργασία», είπε ο Mehdi, υποδεικνύοντας περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις.

«Οι συνεχιζόμενοι ανοδικοί κίνδυνοι πληθωρισμού είναι πιθανό να ωθήσουν το MPC σε περαιτέρω δράση το 2022».

Τα γεράκια της Fed

Χθες, η Federal Reserve σηματοδότησε μια σαφή στροφή στην νομισματική της προσέγγιση, υιοθετώντας επιθετική πολιτική, με επιτάχυνση του tapering και τουλάχιστον τρεις αυξήσεις επιτοκίων το επόμενο έτος, αρχής γενομένης ακόμα και από τον Μάρτιο.

Οι πιο επιθετικές προβλέψεις για τα επιτόκια δημοσιεύτηκαν παράλληλα με ένα σχέδιο διπλασιασμού του ρυθμού με τον οποίο η Fed περιορίζει το μαζικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που έθεσε σε εφαρμογή στην αρχή της πανδημίας. Τον Ιανουάριο θα αρχίσει να μειώνει τις αγορές κατά 30 δισ. δολάρια το μήνα, έτσι ώστε το κίνητρο να αρθεί αρκετούς μήνες νωρίτερα από ό,τι αρχικά αναμενόταν .

Διαβάστε επίσης: Fed – Επιταχύνει το tapering – Έρχονται 3 αυξήσεις επιτοκίων το 2022

Ξεκινώντας τον Ιανουάριο, η Επιτροπή θα αυξήσει τα διαθέσιμά της σε τίτλους του Δημοσίου κατά τουλάχιστον 40 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα και σε τίτλους που καλύπτονται από υποθήκες κατά τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα.

Οικονομικές προβλέψεις

Η Fed ενημέρωσε επίσης την Τετάρτη τις οικονομικές της προβλέψεις, αυξάνοντας την πρόβλεψη για τον δομικό πληθωρισμό – ο οποίος τρέχει τώρα στο 4,1% και δεν έχει ακόμη κορυφωθεί— και μειώνοντας την εκτίμηση για το ποσοστό ανεργίας.

Οι προβλέψεις δείχνουν ότι οι αξιωματούχοι της Fed βλέπουν έως και τρεις αυξήσεις επιτοκίων το 2022, με δύο το επόμενο έτος και άλλες δύο το 2024.

Η τρεις αυξήσεις επιτοκίων

Η πλειονότητα των μελών της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ βλέπει τρεις αυξήσεις επιτοκίων το 2022, σύμφωνα με το λεγόμενο διάγραμμα προβολών της κεντρικής τράπεζας.

Η πρόβλεψη της Τετάρτης έδειξε ότι 12 μέλη της FOMC αναμένουν τουλάχιστον τρεις αυξήσεις επιτοκίων το επόμενο έτος. Πέντε μέλη αναμένουν δύο αυξήσεις επιτοκίων και ένα μέλος αναμένει μία αύξηση το 2022.

Αυτό είναι υψηλότερο από την πρόβλεψη του Σεπτεμβρίου, όπου τα μισά από τα μέλη της Fed είδαν τουλάχιστον μία αύξηση το 2022.

Η «διαφορετική προσέγγιση» της Τουρκίας

Με τον Ερντογάν να συνεχίζει να γράφει τη δική του οικονομική θεωρία, η κεντρική τράπεζα της χώρας, ανακοίνωσε ότι ολοκληρώνει τον κύκλο μειώσεων των επιτοκίων μετά την τελευταία μείωση 100 μονάδων βάσης την Πέμπτη, προκειμένου να υποστηρίξει την ανορθόδοξη νομισματική πολιτική του «σουλτάνου».

Η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής μείωσε το βασικό της επιτόκιο στο 14% από 15% στην τέταρτη συνεχόμενη μείωση .

«Η Επιτροπή αποφάσισε να ολοκληρώσει τη χρήση του περιορισμένου χώρου που συνεπάγεται η παροδική επίδραση παραγόντων από την πλευρά της προσφοράς και άλλων παραγόντων πέραν του ελέγχου της νομισματικής πολιτικής στις αυξήσεις των τιμών», ανέφερε η τράπεζα σε δήλωση.

Ο Piotr Matys, αναλυτής της InTouch Capital Markets Ltd., με έδρα το Λονδίνο, είπε ότι η κεντρική τράπεζα δεν «έχει επαρκή αξιοπιστία» ώστε οι επενδυτές να εμπιστεύονται ότι ο κύκλος χαλάρωσης θα σταματήσει τώρα.

«Οι παρατηρήσεις του Προέδρου Ερντογάν θα είναι σημαντικές για την αγορά για να αξιολογήσει σωστά εάν η τράπεζα μπορεί πράγματι να απέχει από περαιτέρω μείωση των επιτοκίων» το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, είπε ο Matys.

Αμέσως μετά, ο Ερντογάν ανακοίνωσε αύξηση 50% στον κατώτατο μισθό το 2022. Είπε ότι η Τουρκία θα ξεπεράσει σύντομα τις αβεβαιότητες που συνδέονται με την αστάθεια του νομίσματος και τις «υπερβολικές» αυξήσεις των τιμών, αλλά απέφυγε να σχολιάσει την απόφαση για τα επιτόκια ή τη νομισματική πολιτική.

Η τράπεζα έχει τώρα μειώσει έως τώρα τα επιτόκιά της κατά 500 μονάδες βάσης από τον Σεπτέμβριο, μια περίοδο κατά την οποία οι περισσότεροι από τους ομολόγους σκέφτονταν ή έκαναν αυξήσεις για να δαμάσουν μια απότομη αύξηση των πιέσεων στις τιμές.

Οι άλλες Κεντρικές Τράπεζες

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας πρόκειται να ανακοινώσει την πολιτική της την Παρασκευή.

Η κεντρική τράπεζα της Νορβηγίας, η οποία είχε αποφασίσει αύξηση επιτοκίων τον Σεπτέμβριο λόγω της οικονομικής ανάκαμψης, προχώρησε με περαιτέρω άνοδο όπως αναμενόταν και είπε ότι είναι πιθανό να ακολουθήσουν και άλλες.

Νωρίτερα την Πέμπτη, η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας διατήρησε την υπερβολικά χαλαρή στάση της με το επιτόκιο πολιτικής να είναι κλειδωμένο στο -0,75%. Ο ελβετικός πληθωρισμός – αν και αυξάνεται – εξακολουθεί να φαίνεται πολύ χαμηλότερος από ό, τι αλλού στο 1% το επόμενο έτος, με πτώση στο 0,6% το 2023.

«Η SNB διατηρεί την επεκτατική νομισματική της πολιτική», ανέφερε σε ανακοίνωσή της. «Επομένως, διασφαλίζει τη σταθερότητα των τιμών και υποστηρίζει την ελβετική οικονομία στην ανάκαμψή της από τον αντίκτυπο της πανδημίας του κορωνοϊού».