Φιστικιά – Η Βερτισιλλίωση και η αντιμετώπιση – Τι να προσέξουν οι παραγωγοί

Η Βερτισιλλίωση είναι η πιο διαδεδομένη ασθένεια της φιστικιάς στην Ελλάδα. Ανάλογα με την ηλικία του δένδρου, την έκταση και την ένταση της προσβολής, ο εδαφοπαθογόνος αυτός μύκητας προκαλεί ξηράνσεις κλάδων και βραχιόνων (ημιπληγία) ή καθολική και απότομη ξήρανση ολόκληρου του δένδρου (αποπληξία). Το σύμπτωμα της ημιπληγίας εμφανίζεται πολλές φορές και στα φύλλα, με τη μορφή της ξήρανσης μέρους του ελάσματος από την μία πλευρά του κεντρικού νεύρου.

Τα ξερά φύλλα παραμένουν στους προσβεβλημένους κλάδους, όμως ο χαρακτηριστικός καστανός μεταχρωματισμός των αγγείων του σομφού ξύλου που προκαλούν οι βερτισιλλιώσεις δεν αποτελεί κανόνα στη φιστικιά.

Για το λόγο αυτό η διάγνωση της ασθένειας πρέπει πάντα να επιβεβαιώνεται εργαστηριακά με απομόνωση του παθογόνου. Τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας εμφανίζονται συνήθως αργά την άνοιξη και εξελίσσονται επεκτεινόμενα μέχρι και το τέλος του καλοκαιριού.

Η είσοδος του παρασίτου γίνεται από τις ρίζες και διευκολύνεται όταν υπάρχουν πληγές ή προσβολή από νηματώδεις. Εγκαθίσταται στα αγγεία του ξύλου, μέσω των οποίων μολύνει διασυστηματικά.

Καταπολέμηση

Τα μέτρα αντιμετώπισης της ασθένειας είναι προληπτικά και κυρίως καλλιεργητικά.

α) Χρησιμοποίηση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού, από φυτώρια που δεν παρουσιάζουν την ασθένεια.

β) Αποφυγή εγκατάστασης δενδροκομείων σε αγρούς που έχουν καλλιεργηθεί κατά το παρελθόν με ξενιστές ευπαθείς στην ασθένεια.

γ) Αποφυγή συγκαλλιέργειας με ευπαθείς ξενιστές.

δ) Αποφυγή συχνών και βαθιών φρεζαρισμάτων που πληγώνουν τις ρίζες και ευνοούν τη μόλυνση.

ε) Καταπολέμηση των ζιζανίων είτε χημικά, είτε με ελαφρύ φρεζάρισμα και ενσωμάτωση αυτών στο έδαφος.

στ) Αποφυγή ποτίσματος με το σύστημα των αυλακιών, που ευνοεί τη μεταφορά των μολυσμάτων, και χρήση στάγδην άρδευσης.

ζ) Στις περιπτώσεις εκδήλωσης συμπτωμάτων, πρέπει να γίνεται αφαίρεση των προσβεβλημένων κλάδων σε απόσταση 20-30εκ. πέρα από το σημείο μαρασμού και καταστροφή με φωτιά.

η) Απομάκρυνση των αποξηραμένων δένδρων κατά το δυνατόν με όλο το ριζικό σύστημα.

θ) Η εφαρμογή της μεθόδου της ηλιοαπολύμανσης έδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα, αλλά όχι σε χαλικώδη εδάφη.

ι) Χρησιμοποίηση ανθεκτικών υποκειμένων, εφόσον υπάρχουν στο εμπόριο, κατάλληλα για τις Ελληνικές συνθήκες.

Να σημειωθεί ότι η μεταφορά του παθογόνου σε μακρινές αποστάσεις γίνεται με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό, ενώ σε κοντινότερες γίνεται με το νερό ποτίσματος, με γεωργικά μηχανήματα, με ισχυρούς ανέμους (μεταφορά μικροσκληρωτίων από μολυσμένους αγρούς) ή και με μολυσμένα φύλλα ξενιστών από γειτονικούς αγρούς. Το παθογόνο έχει ευρύτατο κύκλο ξενιστών, μεταξύ των οποίων και πολλά ζιζάνια, μερικά από τα οποία αν και μολυσμένα δεν εμφανίζουν συμπτώματα.

Στην Ελλάδα παρατηρήθηκε ότι η ασθένεια εμφανίζεται σε δενδροκομεία φιστικιάς που εφαρμόζεται συγκαλλιέργεια με ευπαθείς ξενιστές. Τα διάφορα είδη του γένους Pistacia καθώς και κλώνοι (επιλογές) μέσα στο ίδιο είδος, παρουσιάζουν διαφορές ως προς την ευπάθειά τους στη βερτισιλλίωση.