Καθολικό βασικό εισόδημα – Οι Financial Times αναλύουν τα υπέρ και τα κατά

Αν η πανδημία απέδειξε κάτι είναι πόσο άδικες είναι οι σύγχρονες οικονομίες. Οι άνθρωποι που κάνουν τις δουλειές που έχουμε περισσότερο ανάγκη, έχουν δει τους μισθούς τους να μένουν στάσιμοι.

Τώρα ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή για να λάβουμε μέτρα και να δημιουργήσουμε οικονομίες χωρίς αποκλεισμούς. Μια πρόταση για το πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό είναι το καθολικό βασικό εισόδημα.

Η ιδέα είναι ότι η κυβέρνηση θα δίνει σε όλους τους πολίτες χρήματα σε σταθερή και τακτική βάση και χωρίς καμία απολύτως προϋπόθεση. Είναι κάτι που έκαναν ουσιαστικά οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στέλνοντας σχεδόν σε όλους τους κατοίκους της χώρας επιταγές.

Ακούγεται υπερβολικά ριζοσπαστικό και ίσως αφελές να μοιράζουν οι κυβερνήσεις χρήμα σε όλους, χωρίς αυτοί να είναι υποχρεωμένοι να κάνουν τίποτα. Πρόκειται όμως για μια ιδέα με μεγάλη ιστορία, η οποία έχει υποστηριχτεί από τους δισεκατομμυριούχους επιχειρηματίες της Σίλικον Βάλεϊ και τον Μίλτον Φρίντμαν μέχρι το φινλανδικό σοσιαλιστικό κόμμα.

Το μέτρο του καθολικού βασικού εισοδήματος έχουν επίσης δοκιμάσει πιλοτικά διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων η Φινλανδία, η Ινδία, το Ιράν, ο Καναδάς, η Ολλανδία και η πολιτεία Αλάσκα των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τον συντάκτη των Financial Times, Μάρτιν Σαντμπού, δύο φαίνονται να είναι τα μεγάλα προτερήματα του καθολικού βασικού εισοδήματος.  Το πρώτο είναι ότι παρακάμπτει τις δυσκολίες που ανακύπτουν από τη μεγάλη πολυπλοκότητα των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας, τα οποία πολλές φορές αφήνουν ακάλυπτους ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη.

Το δεύτερο είναι ότι προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες στους πολίτες να προσαρμόσουν την εργασία και τη ζωή τους ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες τους. Θα μπορούσαν παραδείγματος χάρη να μειώσουν για ένα διάστημα τις ώρες που εργάζονται, για να αφοσιωθούν στην ανατροφή των παιδιών τους ή για να αποκτήσουν νέες δεξιότητες.

Υπάρχουν όμως δύο μεγάλα ερωτηματικά για το κατά πόσον είναι εφαρμόσιμη μια τέτοια πολιτική. Το πρώτο είναι ότι, γενικά, το να δίνει το κράτος άνευ όρων χρήματα καθιστά τους πολίτες λιγότερο υπεύθυνους.  Το δεύτερο και πιο σημαντικό είναι ότι μειώνει το κίνητρο για εργασία.

Πηγή: FT