Το 2020 και το 2021 ο νούμερο ένα ρυθμιστής για την παγκόσμια οικονομία ήταν ο κορωνοϊός. Για το 2022 όπως όλα δείχνουν θα είναι οι αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών στην προσπάθεια να καταπολεμήσουν τον χωρίς προηγούμενο πληθωρισμό που δημιούργησε η πανδημία. Θα πετύχουν έγκαιρα τη «συνταγή» όμως για την επίτευξη του στόχου αυτού, ή θα υπάρξουν στην πορεία παρενέργειες; Αυτό φαίνεται ότι είναι το πιο μεγάλο φετινό ρίσκο για την οικονομία καθώς πλέον υπεισέρχονται διάφοροι παράγοντες σε ένα συνεχώς μεταλλασσόμενο δυναμικά περιβάλλον όπως προκύπτει από αναλύσεις του Bloomberg και διεθνών οικονομολόγων.
Ήδη η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει δώσει σήμα ότι αλλάζει πολιτική και πως ετοιμάζεται να προχωρήσει σε συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων και σε σταδιακό τερματισμό του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης ενόψει του πολύ υψηλού πληθωρισμού και των στρεβλώσεων στην αγορά εργασίας όπου καταγράφονται ελλείψεις προσωπικού και συνεχείς αυξήσεις μισθών. Ο επικεφαλής της FED Τζερόμ Πάουελ αφότου εγκατέλειψε την εκτίμηση ότι ο πληθωρισμός θα είναι «παροδικός», δίνει σήμα σε κάθε ευκαιρία ότι η περίοδος του φθηνού χρήματος τελείωσε.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από την πλευρά της ακολουθεί επίσημα αντίθετη πολιτική, με τα περισσότερα μέλη της να επιμένουν ότι οι τιμές θα υποχωρήσουν αργότερα φέτος και ότι ο υψηλός πληθωρισμός όπως διαμορφώνεται σήμερα θα είναι παροδικός. Με τις οικονομίες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ να είναι σε διαφορετική πορεία φαίνεται να δικαιολογείται αυτή η διαφορά πολιτικής, αλλά εκ του αποτελέσματος θα φανεί τελικά το ποιος έχει περισσότερο δίκιο. Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ έχει φτάσει ήδη το 7% και είναι στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων σαράντα ετών, ενώ σε επίπεδα ρεκόρ είναι οι τιμές και στην Ευρωζώνη που τρέχουν με 5% σε ετήσια βάση σύμφωνα με τις πιο τελευταίες εκτιμήσεις της Eurostat.
Αβεβαιότητα και αγορά εργασίας
Τα σημάδια από την αγορά εργασίας είναι ενδεικτικά της αβεβαιότητας που υπάρχει. Υπήρχαν τουλάχιστον 10 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας σε όλες τις ΗΠΑ στα τέλη του 2021, τις οποίες κάθε διευθυντής εστιατορίου, εργοδηγός εργοστασίου και διευθύνων σύμβουλος θα πουν ότι δυσκολεύονται να καλύψουν, όπως σημειώνει το Bloomberg. Η έλλειψη εργατικού δυναμικού εμφανίζεται παντού — εκτός από τις στατιστικές. Σήμερα υπάρχουν τουλάχιστον πέντε εκατομμύρια ενήλικες Αμερικανοί που δεν εργάζονται ενώ εργάζονταν στις αρχές του 2020.
Ελλείψεις σε πολλά επαγγέλματα έχουν καταγραφεί επίσης και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπου εν μέσω της πανδημίας οι εργοδότες αναζητούν στελέχη και δεν τα βρίσκουν. Κι εδώ υπεισέρχεται και το ζήτημα των μισθολογικών αυξήσεων που επηρεάζουν σημαντικά τον πληθωρισμό και το έργο των κεντρικών τραπεζών. Στην Ευρώπη έχουν ήδη αρχίσει έντονες διεκδικήσεις αυξήσεων. Τελευταία τέτοια διεκδίκηση υψηλού προφίλ είναι αυτή στη Χάινεκεν στην Ολλανδία.
Το ολλανδικό συνδικάτο FNV δήλωσε ότι οι εργαζόμενοι στη ζυθοποιία σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν την πρώτη τους απεργία εδώ και περίπου 25 χρόνια στα πλαίσια προσπάθειας για επίτευξη καλύτερης συμφωνίας για τα εργασιακά. Εργαζόμενοι σε ζυθοποιεία στο Den Bosch και το Zoeterwoude και εργαζόμενοι από τον προμηθευτή Vrumona στο Bunnik, πρόκειται να ξεκινήσουν απεργιακές κινητοποιήσεις ζητώντας αύξηση μισθών πάνω από 1,5% για φέτος και 2% για το 2023. Εκπρόσωπος της αναφέρει ότι η προτεινόμενη αύξηση των μισθών είναι «πολύ χαμηλή» και παραμένει κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού.
Όλα αυτά δείχνουν ότι μπορεί αναλυτές και οικονομολόγοι να συμφωνούν ότι κατά μέσο όρο η παγκόσμια οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 4,4% το 2022, μετά την ανάκαμψη 5,8% του 2021, αλλά κανείς δεν ξέρει τι είναι πια φυσιολογικό και αναμενόμενο με τόσες μεταβλητές που αλλάζουν συνέχεια. φαίνεται φυσιολογικό. Μέσα σε λίγους μήνες είναι πολύ πιθανό ότι πολλά θα έχουν αλλάξει και πάλι και πως οι υπεύθυνοι χάραξης της νομισματικής πολιτικής σε όλο τον κόσμο θα βάζουν ξανά τα δεδομένα κάτω από το μικροσκόπιο προσπαθώντας να παραμείνουν μπροστά από τις εξελίξεις.
