Κατά της χρηματοδότησης των κομμάτων

Θα επιχειρήσω να εγείρω ένα ζήτημα εκτός επικαιρότητας. Εξάλλου μονότονα όπως αυτή επαναλαμβάνει τον εαυτό της, έχει χάσει τον ενδιαφέρον της ως αφορμή έμπνευσης ή ως ευκαιρία μιας καινοτόμας και δημιουργικής συζήτησης.

Δύο τελευταία videos που κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο, ένα των ημερών, με πρωταγωνιστή τον δήμαρχο Σπάρτης, ένα του 2012, με πρωταγωνιστή τον διάδοχο του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, επιβεβαιώνουν ότι και η τρέχουσα επικαιρότητα κατέχεται από το παρελθόν, που σταθερά αυτό επιστρέφει και θυμίζει την κυριαρχία του ίδιου και την αντοχή των μεθόδων του.

Πρωταγωνιστές στην πολιτική σφαίρα, μέσα στην τρέχουσα ροή των γεγονότων και πέραν αυτής, είναι, θεωρητικά, τα κόμματα. Θεμελιώδεις συντελεστές της δημοκρατικής λειτουργίας, πυλώνες, όπως λέμε, του πολιτικού συστήματος, η καρδιά και το οξυγόνο του. Ετσι θα έπρεπε. Η μηχανική της επικαιρότητας όμως μοιάζει να τα υπερβαίνει, ακόμη και η πιο μικρή απαίτηση του παρόντος τα αφήνει πίσω της.

Προοδευτικά τα  κόμματα στην Ελλάδα εξελίχθηκαν σε τυπικούς γραφειοκρατικούς μηχανισμούς. Προσανατολισμένα στον εαυτό τους, προσκολλημένα στο παρελθόν τους, αιχμάλωτα παλαιών αντιλήψεων, παραστάσεων, ακόμη και προσώπων. Συρρικνώθηκαν στον ελάχιστο τυπικό ρόλο τους. Η εξέλιξη αυτή είναι ένας από τους κύριους λόγους της υποχώρησης, σε βαθμό ήττας, της πολιτικής και δραματικής αποδυνάμωσης της εμπιστοσύνης.

Τα εγχειρίδια ορίζουν τη φύση των κομμάτων. Είναι, λένε, ομάδα ανθρώπων, που με οδηγό μια κεντρική κατεύθυνση, επιδιώκουν την κατάκτηση και διατήρηση της εξουσίας. Ολα τα εγχειρίδια υπονομεύουν τη γνώση. Ενα πολιτικό κόμμα είναι ένας επεξεργαστής περιεχομένου και νοήματος. Υπάρχει, συγκροτείται, αναπτύσσεται και νοείται ως μια μαχόμενη ομάδα ανθρώπων, που αναλαμβάνει την ευθύνη να κομίσει στην κοινωνία ένα σχέδιο μακράς πορείας, να το επεξηγήσει, να το υποστηρίξει, να το εμπλουτίζει διαρκώς, να το κάνει κτήμα των ανθρώπων. Και το κυριότερο, αναλαμβάνοντας τον κίνδυνο, να το μεταπλάθει στην πράξη, από θεωρητική εκδοχή σε υλική δύναμη.

Αυτό προϋποθέτει τη συμμετοχή των ανθρώπων. Απαιτεί δηλαδή μια διαρκή πολιτική εργασία και εγρήγορση από τους πολλούς, που δίνουν ζωή στις ιδέες και κάνουν πράξη τις επιλογές. Πάντα με ανοιχτή τη σκέψη στις αλλαγές, με εναντίωση στην αδράνεια, με μια αναζήτηση περιεχομένου και νοήματος, σε σχέση με την ιστορική στιγμή και τις απαιτήσεις της.

Στην Ελλάδα, με πρόθεση αγαθή, υιοθετήθηκε η κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων. Τα επιχειρήματα γνωστά και εξωτερικά ορθά. Η μη ανταπόκριση των κομμάτων στον ζωτικό ρόλο τους ερμηνεύει την πολιτική αδυναμία της χώρας να σταθεί με αντοχή μπροστά στις απαιτήσεις των ριζικών αλλαγών που η εποχή απαιτεί. Η ασφάλεια που παρέχει σε κάθε πολιτικό σχηματισμό η χρηματοδότηση αποτελεί εμπόδιο στην πολιτική αναγέννηση. Ας τεθούν τα κόμματα μπροστά στον κίνδυνο και στην ευθύνη της αυτοϋποστήριξής τους. Ας καταργηθεί η κρατική χρηματοδότηση.

*Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας