Πόλεμος στην Ουκρανία: Το τεχνολογικό brain drain της Ρωσίας

Άλλοι υπό τον φόβο της ύφεσης ή της επιστράτευσης, άλλοι αρνούμενοι να ζήσουν πλέον υπό την προεδρία Πούτιν, κατά δεκάδες χιλιάδες, Ρώσοι πολίτες εγκαταλείπουν μαζικά τη χώρα τους από τότε που το Κρεμλίνο διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία.

Πολλοί εξ αυτών είναι νέοι επαγγελματίες από τον χώρο της τεχνολογίας, με υψηλή μόρφωση και ειδίκευση.

Αναλυτές μιλούν πλέον για μαζική απόδραση και ένα εν εξελίξει brain drain, που θα κοστίσει μακροπρόθεσμα στη ρωσική οικονομία το ίδιο ή ίσως πολύ περισσότερο από τις δυτικές κυρώσεις.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ρωσικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών (RAEC) που παρουσιάστηκαν προ ημερών στην ρωσική Κάτω Βουλή, μόνο τον περασμένο μήνα 50.000 έως 70.000 εργαζόμενοι στον τεχνολογικό τομέα μετανάστευσαν στο εξωτερικό.

Τουλάχιστον άλλοι 100.000 αναμένεται να έχουν φύγουν έως τα τέλη αυτού του μήνα.

Κοντολογίς, εκτιμάται ότι μέσα στο τελευταίο τρίμηνο θα μειωθεί κατά 10% το εργατικού δυναμικού στον εγχώριο τεχνολογικό κλάδο, που ακόμη και προ του πολέμου στην Ουκρανία είχε σημαντικές ελλείψεις.

«Δεν ήθελα να μεγαλώσω τον γιο μου σε μια τέτοια χώρα» λέει στην Washington Post ένας από αυτούς που έφυγαν, ο 35χρονος Πάβελ Τελιτσένκο.

Το 2019 ίδρυσε μια πλατφόρμα για μεγάλα διαδικτυακά συνέδρια, με έδρα του τη Μόσχα. Τότε, είχε μεγάλο όνειρα για την εταιρεία του.

Σήμερα, έχει μετεγκατασταθεί στη γειτονική Λετονία μαζί με τη σύζυγό του και τον 3χρονο γιο τους.

Και ως έχουν τα πράγματα, επισημαίνει, δεν σκοπεύει να γυρίσει.

Όπου φύγει-φύγει

Η φυγή ήταν για πολλούς μονόδρομος.

Τα μέσα διαβίωσης και οι ελευθερίες τους ήταν υπό απειλή, εν μέσω δυτικών κυρώσεων και ενός ασφυκτικού κρατικού ελέγχου.

Η καθημερινή εργασία έχει γίνει πιο δύσκολη ειδικά στον τεχνολογικό τομέα, καθώς πολλές ξένες εταιρείες του κλάδου έχουν αποσυρθεί από τη Ρωσία και δεκάδες δυτικοί ιστότοποι έχουν αποκλειστεί.

Ακόμη και η συνεργασία με κολοσσούς στο εξωτερικό -σε έναν κλάδο που υπό κανονικές συνθήκες δεν γνωρίζει σύνορα- κατέστη πρακτικά αδύνατη με τον αποκλεισμό του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ρωσίας.

Στην Relocode με έδρα το Λονδίνο, η οποία βοηθά εταιρείες τεχνολογίας να μετεγκατασταθούν, τα αιτήματα των Ρώσων πελατών έχουν πλέον 20πλασιαστεί, σύμφωνα με τον διευθυντής της, Μιχαήλ Μιτζίνσκι.

Οι μεγαλύτερες εταιρείες θέλουν να μετακινήσουν 1.000 υπαλλήλους και οι περισσότερες γύρου στους 100-200, εξηγεί. Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνει, «δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο»…

Κατά τον Μίτια Αλεσκόφσκι, συνιδρυτή της ΜΚΟ Ok Russians που παρέχει στήριξη σε Ρώσους μετανάστες, η ρωσική κυβέρνηση είναι «σοκαρισμένη».

Πράγματι, η μαζική φυγή τόσων πολλών ταλέντων στον τεχνολογικό κλάδο αποτελεί μια βραδυφλεγή «βόμβα» στα θεμέλια πολλών βασικών τομέων της οικονομίας, η οποία ήδη δοκιμάζεται σκληρά από τις δυτικές κυρώσεις.

Εξ ου και τώρα η Μόσχα προχωρά στη λήψη μέτρων.

Φυγή vs μέτρων και κινήτρων

Ήδη εγκρίθηκε ένα πρωτοφανές πακέτο κινήτρων, με την υπογραφή σχετικού διατάγματος από τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν.

Έτσι, στους νέους εργαζόμενους στον τομέα της τεχνολογίας παρέχονται αναστολή της υποχρέωσης στράτευσης -εν μέσω και του πολέμου στην Ουκρανία- επιδοτούμενες κατοικίες, μισθολογικές αυξήσεις και «πάγωμα» του φόρου εισοδήματος για μια τριετία.

Παράλληλα, προσφέρονται στις εταιρείες πληροφορικής φορολογικές ελαφρύνσεις και χαλάρωση του ρυθμιστικού πλαισίου.

Εγχώριοι κολοσσοί του κλάδου έχουν πλέον αποδυθεί σε αγώνα δρόμου για να κρατήσουν τους εργαζόμενούς τους.

Ενδεικτικά η Yandex -γνωστή και ως «η ρωσική Google»- μοίρασε εφάπαξ μπόνους και προσφέρει στο προσωπικό της συνεδρίες συμβουλευτικής ψυχολογίας.

Φαίνεται ωστόσο ότι το brain drain στον τεχνολογικό κλάδο είναι τόσο μαζικό, που πλέον επιστρατεύονται και λύσεις έκτακτης ανάγκης.

Σύμφωνα με τον εξειδικευμένο ιστότοπο KrebsonSecyrity του Αμερικανού ερευνητή δημοσιογράφου Μπράιαν Κρεμπς, η Ρωσική Ομοσπονδιακή Σωφρονιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε σχέδιο χρησιμοποίησης ειδικών πληροφορικής, που εκτίουν ποινές φυλάκισης, για εξ αποστάσεως καταναγκαστική εργασία για ρωσικές εμπορικές εταιρείες…

Ιδέα, που πρώτοι έριξαν στο «τραπέζι» Ρώσοι επιχειρηματίες.

Russia to Rent Tech-Savvy Prisoners to Corporate IT?

Faced with a brain drain of smart people fleeing the country following its invasion of Ukraine, Russia is floating a new strategy to address a worsening shortage of qualified information tech experts.https://t.co/s3u5mQyAv1 pic.twitter.com/IZheqQnyfs

— The Future of Work (@_FutureWork_) May 4, 2022

Ένα επιπλέον πεδίο ανταγωνισμού Ρωσίας-Δύσης

Για την κυβέρνηση Μπάιντεν (και όχι μόνο) αυτή η μαζική φυγή ταλέντων αποτελεί μια νέα παράμετρο στο νεο-ψυχροπολεμικό τοπίο που διαμορφώνεται με τη Ρωσία, στη οποία αξίζει κανείς να επενδύσει.

Ως εκ τούτου, στο νέο πακέτο βοήθειας για την Ουκρανία ύψους 33 δισεκατομμυρίων δολαρίων περιλαμβάνεται πρόταση για διευκόλυνσης της μετεγκατάστασης στις ΗΠΑ Ρώσων επιστημόνων και ειδικών της τεχνολογίας.

Το σχέδιο προβλέπει απλοποίηση της διαδικασίας έκδοσης βίζας εργασίας για όσους έχουν σχετικό πτυχίο ή διδακτορικό,  εξαιρώντας τους από την προϋπόθεση να έχουν ήδη βρει επί αμερικανικού εδάφους εργοδότη.

Στις αρχές Φεβρουαρίου εν τω μεταξύ η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε τον νόμο America Competes Act που μεταξύ άλλων στοχεύει στην ενίσχυση της μετανάστευσης επιχειρηματιών και διδακτορικών επιστημόνων από ολόκληρο τον κόσμο.

Πρόκειται για κινήσεις με την οποία η Ουάσιγκτον επιχειρεί να πετύχει «με έναν σμπάρο, δυο τρυγόνια».

Και να «στραγγίξει» τη ρωσική οικονομία από τα πιο λαμπρά της μυαλά, περιορίζοντας έστι κι άλλο τις προοπτικές ανάπτυξης και ανάκαμψής της.

Και να ενισχύσει ταυτόχρονα την αμερικανική οικονομία με την εισροή ταλέντων από το εξωτερικό, όπως έχει εξάλλου συμβεί πολλάκις στο παρελθόν με τις προσφυγικές-μεταναστευτικές ροές στις ΗΠΑ.

Το προς τα πού θα γείρει τελικά η «ζυγαριά» θα το δείξει μοιραία ο χρόνος…