Κτήρια: Με 30% ανανεώσιμα υγρά καύσιμα οι καυστήρες πετρελαίου μετά το 2030

Έπειτα από μια μακρά περίοδο ανοιχτής, αλλά και …κλειστής, διαβούλευσης με τους φορείς της αγοράς, ο κλιματικός νόμος ο οποίος είχε δοθεί στη δημοσιότητα στις 24 Νοεμβρίου του 2021 αναμένεται, από μέρα σε μέρα, να …πάρει τον δρόμο για τη Βουλή. Σύμφωνα με το τελευταίο draft του νομοσχεδίου που διαθέτει ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος», προκύπτει ότι οι βασικοί κλιματικοί στόχοι παραμένουν οι ίδιοι. Ωστόσο, σημαντικά άρθρα του νομοσχεδίου έχουν αλλάξει.

Ειδικότερα, όσον αφορά στους καυστήρες πετρελαίου στα κτήρια, καταργείται η πρόβλεψη για υποχρεωτική αντικατάστασή τους με καυστήρες φυσικού αερίου έως τα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας και αντιπροτείνεται η καύση, από το 2030 και μετά, ενός μείγματος  πετρελαίου με ανανεώσιμα υγρά καύσιμα. Επίσης, η αναθεώρηση των στόχων απολιγνιτοποίησης από το 2023 πάει στο 2025, μπαίνει «αστερίσκος» στους τίτλους τέλους για το πετρέλαιο στην ηλεκτροπαραγωγή των νησιών από το 2030 ενώ εξαιρούνται από τον  περιορισμό των εκπομπών ρύπων όσες βιομηχανίες ήδη συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΕΔΕ).

Τι αλλάζει στα κτήρια 

Το σχέδιο νόμου που είχε τεθεί σε διαβούλευση προ εξαμήνου περιελάμβανε ρύθμιση που απαγόρευε από το 2023 την εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης σε περιοχές όπου υπάρχει επαρκώς διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου, μια πρόβλεψη που τελικά φαίνεται ότι διαγράφεται. Παραμένει η ρύθμιση που από την 1^η.1.2025 απαγορεύει την πώληση και εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Μάλιστα, όποιος θα παραβαίνει τον νόμο θα του επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το τριπλάσιο της τιμής πώλησης του καυστήρα καθώς και σφράγιση του καυστήρα.

Επίσης, η αρχική πρόβλεψη για απαγόρευση από το 2030 της χρήσης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης αντικαθίσταται ως εξής: Από την 1^η.1.2030, επιτρέπεται αποκλειστικά η πώληση  πετρελαίου θέρμανσης το οποίο είναι αναμεμειγμένο σε ποσοστό τουλάχιστον  30%  με ανανεώσιμα υγρά καύσιμα. Στους παραβάτες θα επιβάλλεται πρόστιμο τριπλάσιο της αξίας του πωληθέντος καυσίμου.

Από το 2035 μόνο νέα οχήματα μηδενικών εκπομπών

Αλλαγές προωθούνται και στο άρθρο 12 του  κλιματικού νόμου για τα οχήματα εσωτερικής καύσης. Έτσι, η πώληση μόνο οχημάτων μηδενικών εκπομπών για νέα επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα μετατίθεται για το 2035, όπως προβλέπει ο   Κανονισμός (ΕΕ) 2019/631 αντί της αρχικής πρόβλεψης πέντε χρόνια νωρίτερα (1^η Ιανουαρίου 2030).

Επίσης, παίρνει παράταση  η ημερομηνία που προβλέπει το νομοσχέδιο για τα νέα εταιρικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που ταξινομούνται, τα οποία από την  1η.1.2024 (και όχι του 2023 που πρότειναν οι ρυθμίσεις του αρχικού νομοσχεδίου) θα πρέπει κατ’ ελάχιστον το ένα τέταρτο από αυτά να  είναι αμιγώς ηλεκτρικά  ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα εξωτερικής φόρτισης ρύπων έως 50 γραμμαρίων διοξειδίου του άνθρακα ανά χιλιόμετρο (CO2/χλμ).

 Η υποχρέωση θα υφίσταται για κάθε εταιρεία που έχει αποκτήσει τουλάχιστον  4 (και όχι 3 όπως είχε αρχικά προβλεφθεί) εταιρικά αυτοκίνητα εντός του οικονομικού έτους. Σε περίπτωση που η εταιρεία δεν έχει αποκτήσει τουλάχιστον τέσσερα αυτοκίνητα εντός του οικονομικού έτους, στον υπολογισμό θα  προσμετρώνται τα αυτοκίνητα που αποκτήθηκαν σωρευτικά από την 1^η.1. 2024 και για όλα τα επόμενα έτη. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης της εταιρείας θα επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους  10.000  ευρώ, εκτός εάν η εταιρεία έχει προβεί σε παραγγελία οχήματος πριν την 1^η.1.2024 και αυτό δεν έχει ακόμη παραληφθεί για λόγους που δεν οφείλονται στον αγοραστή.

Ακόμη, …τράτο ενός έτους (από 1^η.1.2025 σε 1^η.1.2026) δίνεται στην υποχρέωση, εντός των διοικητικών ορίων της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, τα νέα ταξί, καθώς και το ένα τρίτο των νέων οχημάτων που ταξινομούνται για σκοπούς μίσθωσης και εκμίσθωσης σε τρίτους, να είναι οχήματα μηδενικών εκπομπών

Με λιγνίτη έως το 2025  

Παραμένει η πρόβλεψη ότι απαγορεύεται η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από στερεά ορυκτά καύσιμα από την 31^η.12.2028. Ωστόσο, με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του αρμοδίου για τα θέματα δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης Υπουργού, που δύναται να εκδοθεί έως την 31^η.12.2025 (αντί του 2023 που προέβλεπε το αρχικό κείμενο που είχε τεθεί σε διαβούλευση) θα μπορεί να επισπευσθεί η καταληκτική ημερομηνία, αφού ληφθούν υπόψη η επάρκεια ισχύος και η ασφάλεια εφοδιασμού.

Τι αλλάζει στη βιομηχανία 

Επιπλέον, προσαρμογές έχουν γίνει και στο άρθρο που αφορά στον περιορισμό των εκπομπών ρύπων από βιομηχανικές και άλλες δραστηριότητες (τουριστικά έργα, πτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, υδατοκαλλιέργειες, κλπ), οι οποίες θα  υποχρεούνται σε κατ’ ελάχιστον μείωση εκπομπών 30% έως το 2030 σε σχέση με το έτος 2019 (και όχι το 2022 όπως προέβλεπε η αρχική ρύθμιση).  Έπειτα από τις ενστάσεις της βιομηχανίας και ειδικότερα της  Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) προβλέπεται ότι θα εξαιρούνται της υποχρέωσης τα έργα και οι δραστηριότητες οι οποίες ήδη συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΕΔΕ). Κι αυτό διότι θεωρήθηκε ότι  αποτελεί υπέρμετρη επιβάρυνση για τη βιομηχανία, η οποία -μέσω της πρότασης της νέας Οδηγίας του ΕΣΕΔΕ- υποχρεούται σε μείωση εκπομπών 61% έως το 2030 σε σχέση με το 2005.

Επίσης, παρατείνεται κατά ένα έτος, δηλαδή έως την 1η.1.2026, η υποχρέωση υποβολής έκθεσης στην αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή, προκειμένου να αποτυπωθεί ο τρόπος συμμόρφωσης με τον στόχο μείωσης των εκπομπών για τα  συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών, τις τουριστικές εγκαταστάσεις και τα έργα αστικής ανάπτυξης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής, τις πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις,  τις υδατοκαλλιέργειες, καθώς και τις βιομηχανικές δραστηριότητες και συναφείς εγκαταστάσεις.

«Αστερίσκος» στην απανθρακοποίηση των νησιών 

Για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά παραμένει η δέσμευση ότι από την 1^η.1.2030 θα απαγορεύεται η χρήση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως και ο στόχος για μείωση των εκπομπών  κατά  80%  έως το 2030 σε σχέση με το έτος 2019. Ωστόσο, εισάγεται πρόβλεψη ότι  η απαγόρευση δεν θα ισχύει σε περιπτώσεις εκτάκτων περιστατικών που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού ηλεκτρικού ρεύματος.

Επίσης,  θεσπίζεται το Αναπτυξιακό Στρατηγικό Πλαίσιο για τα   «GR-eco islands». Τα νησιά θα υπάγονται σε αυτό, κατόπιν αξιολόγησης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, της δυνατότητας υλοποίησης εμβληματικών, καινοτόμων ή και πιλοτικών έργων προστιθέμενης αξίας στο έδαφός τους, της έκτασης και έντασης της επιδιωκόμενης αναμόρφωσης του πράσινου αναπτυξιακού τους μοντέλου, της πρόθεσης δέσμευσης των τοπικών φορέων για την υλοποίηση των απαιτούμενων παρεμβάσεων, των διαθέσιμων πόρων χρηματοδότησης κλπ.

Σταθεροί οι κλιματικοί στόχοι 

Οι κλιματικοί στόχοι στο νομοσχέδιο παραμένουν οι ίδιοι. Προκειμένου να επιτευχθεί ο μακροπρόθεσμος στόχος για κλιματική ουδετερότητα της χώρας έως το 2050, επιδιώκεται ως ενδιάμεσος κλιματικός στόχος για το έτος 2030 η μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του έτους 1990.  Ως δεύτερος ενδιάμεσος στόχος για το έτος 2040 τίθεται ο περιορισμός των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 80%. Οι κλιματικοί στόχοι θα αναπροσαρμόζονται ανά πενταετία με υπουργική απόφαση, λαμβάνοντας υπόψη κάθε φορά τα τελευταία διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα και την πρόοδο της τεχνολογίας.

Η Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) θα  εκπονείται από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και θα εγκρίνεται με Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου. Επίσης, κάθε Περιφέρεια θα καταρτίζει ξεχωριστό Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ)  και κάθε δήμος της χώρας έως την 31-3-2023  θα καταρτίζει Δημοτικό Σχέδιο για την Κλιματική Αλλαγή (ΔηΣΜΕΔΑ) που θα προσδιορίζει και θα ιεραρχεί  τα απαραίτητα μέτρα και δράσεις προσαρμογής σε   τοπικό επίπεδο.