Μακάρι τα προγνωστικά απ’ το Νταβός να βγουν λάθος

Τρία πράγματα σπάνιζαν περισσότερο απ’ ότι συνήθως στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ αυτής της εβδομάδας στο Νταβός: χιόνι, παρουσίες και λόγοι για να είμαστε χαρούμενοι. Η συνάθροιση πολιτικών, χρηματιστών, ηγετών επιχειρήσεων και παρατρεχάμενων συνήλθε εκ νέου στο ελβετικό ορεινό θέρετρο μετά από πάνω από δύο χρόνια μετά από διακοπή που προκλήθηκε από την πανδημία. Ο κοινός παρονομαστής που προέκυψε είναι ότι ο κόσμος κατακλύζεται από προβλήματα, πολλά από τα οποία πρόκειται να επιδεινωθούν. Η καλύτερη ελπίδα είναι ότι ο αναξιόπιστος οιωνοσκόπος γνωστός ως «Davos Man»* έχει κάνει λάθος για άλλη μια φορά.

Οικονομική και πολιτική κατήφεια

Δεν ήταν μόνο η έλλειψη παγωμένων πεζοδρομίων και λαμπερών πάρτι ή οι ελεύθερες θέσεις στο συνήθως γεμάτο συνεδριακό κέντρο που έκανε τη φετινή συγκέντρωση να ξεχωρίζει από το συνηθισμένο φεστιβάλ φληναφημάτων που λαμβάνει χώρα στα τέλη Ιανουαρίου. Οι παρευρισκόμενοι αντιλήφθηκαν επίσης μια διάχυτη οικονομική και πολιτική κατήφεια. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τώρα στον τέταρτο μήνα της, έχει συμπαρασύρει τον πλανήτη σε μυριάδες άλλες κρίσεις.

Το κόστος της ενέργειας

Κορυφαίο στις σκέψεις όλων είναι το αυξανόμενο κόστος ενέργειας. Η Ευρώπη προσπαθεί να απογαλακτιστεί από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, με την παρότρυνση των Ουκρανών πολιτικών που διασκορπίστηκαν σε όλο το Νταβός για να πιέσουν τα επιχειρήματα για πλήρη εμπάργκο. Αλλά οι εναλλακτικές πηγές σπανίζουν. Οι δυτικές τράπεζες τηρούν τις δεσμεύσεις τους να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα στο καθαρό μηδέν, καθιστώντας «πολύ δύσκολη τη χρηματοδότηση οποιωνδήποτε νέων» έργων ορυκτών καυσίμων, σημείωσε ανώτερος Ευρωπαίος τραπεζίτης. Αξιωματούχοι από τη Saudi Aramco, τη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου στον κόσμο, προειδοποίησαν για έλλειψη προμήθειας πετρελαίου.

Το σιτάρι Ρωσίας και Ουκρανίας

Η απότομη άνοδος των τιμών του πετρελαίου δρα προσθετικά στη σοβαρή έλλειψη τροφίμων. Η παγκόσμια αγροτική κοινότητα δεν μπορεί να αντικαταστήσει το σιτάρι που κανονικά προέρχεται από τα χωράφια τόσο της Ρωσίας όσο και της Ουκρανίας. Οι μεγάλοι εισαγωγείς όπως η Αίγυπτος και η Τυνησία μπορεί να δυσκολευτούν για να βρουν τρόφιμα για το τραπέζι. Ο Ντέιβιντ Μπίσλεϊ, εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, είπε ότι εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι «βαδίζουν προς την πείνα». Η πολιτική αστάθεια πιθανό να ακολουθήσει.

Ο κορωνοϊός είναι ακόμα εδώ

Στη συνέχεια, υπάρχουν οι παρατεταμένες επιπτώσεις του Covid-19. Αν και μόνο λίγοι εκπρόσωποι του Νταβός φορούσαν μάσκες, πολλοί ανησυχούσαν για τον νέο γύρο σκληρών περιορισμών στην Κίνα, που έχουν περιορίσει την ανάπτυξη στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και έχουν διαταράξει περαιτέρω την αλυσίδα εφοδιασμού. Οι πολυεθνικές αναζητούν εναλλακτικούς προμηθευτές σε μέρη όπως η νοτιοανατολική Ασία ή αναζητούν παραγωγή πιο κοντά στα σύνορα τους. Εν τω μεταξύ, οι κυβερνήσεις επανεξετάζουν την εξάρτησή τους από τις εισαγωγές ενέργειας, ημιαγωγών και φαρμακευτικών προϊόντων. Καθώς οι εταιρείες αναπαράγουν εγκαταστάσεις παραγωγής και διατηρούν υψηλότερα αποθέματα, τα περιθώρια θα συμπιεστούν.

Ο κινεζικός παράγοντας

Η Κίνα προκαλεί επίσης ανησυχία για άλλους λόγους. Κατά την έναρξη της διάσκεψης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν – ο οποίος επέλεξε να επισκεφθεί την Ασία και όχι την Ελβετία – δήλωσε ότι ήταν πρόθυμος να χρησιμοποιήσει βία για να υπερασπιστεί την Ταϊβάν. Αυτό αύξησε την προοπτική της Δύσης να εφαρμόσει σαρωτικές κυρώσεις κατά της Λαϊκής Δημοκρατίας. Είναι ένας από τους λίγους τομείς συμφωνίας μεταξύ των πολιτικών ηγετών των ΗΠΑ που τώρα διαφωνούν για τον έλεγχο των όπλων μετά από ακόμη μια σφαγή με πυροβόλα όπλα σε αμερικανικό δημοτικό σχολείο. Ωστόσο, ανώτερος Ευρωπαίος τραπεζίτης προειδοποίησε ότι η επιβολή κυρώσεων ρωσικού τύπου στην Κίνα θα ήταν τόσο καταστροφική και για τις δύο πλευρές που θα ισοδυναμούσε με μια οικονομική μορφή της «αμοιβαίας εξασφαλισμένης καταστροφής» του Ψυχρού Πολέμου.

Οι αγορές

Οι επενδυτικοί τραπεζίτες μπορούν συνήθως να βρουν κάποιο λόγο να δουν το ποτήρι μισογεμάτο. Όχι φέτος. Ο δείκτης S&P 500 φλερτάρει με πτώση της αγοράς κατά 20%, ενώ η αξία πολλών μεγάλων μετοχών τεχνολογίας έχει μειωθεί στο μισό. Αυτό οδήγησε την αγορά των προσφορών μετοχών σε αδιέξοδο. Οι τραπεζίτες που αναλαμβάνουν εκδόσεις ομολόγων και συμβουλεύουν για συγχωνεύσεις και εξαγορές είναι επίσης πιθανό να είναι λιγότερο απασχολημένοι μετά το ρεκόρ του 2021. Οι αποτιμήσεις νεοφυών επιχειρήσεων που υποστηρίζονται από επιχειρηματικά κεφάλαια, δεκάδες χιλιάδες εκ των οποίων συγκέντρωσαν χρήματα πέρυσι, βρίσκονται υπό πίεση. «Οι μισοί από αυτούς δεν πρόκειται να τα βγάλουν πέρα», είπε ένας επενδυτής.

Ωστόσο, ακόμη και όταν η Γκίτα Γκοπινάθ, η Νο. 2 του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, μίλησε στο κοινό του Νταβός για «υφεσιακούς κινδύνους» για την πρόβλεψη του ΔΝΤ για 3,6% αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ φέτος, κάποιες επιχειρήσεις αντέτειναν ότι οι επιχειρήσεις τους εξακολουθούν να αντέχουν. Πάρτε την αξίας 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκόσμια εταιρεία στελέχωσης ManpowerGroup, η οποία βοηθά στη διαχείριση προσωρινών εργαζομένων που συχνά αποτελούν κορυφαίο δείκτη για το ευρύτερο εργατικό δυναμικό. «Δεν βλέπουμε ακόμη κανένα σημάδι ότι οι αγορές εργασίας αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε αυτό το περιβάλλον», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Τζόνας Ρράιζινγκ.

Όταν πέφτουμε έξω στις προβλέψεις

Αξίζει επίσης να θυμηθούμε ότι οι επικρατούσες απόψεις που διαμορφώθηκαν στο Νταβός έχουν την προβλέψιμη ιδιότητα να πέφτουν εκτός στόχου. Το 2017, οι εκπρόσωποι χαιρέτησαν τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ ως πρωταθλητή της παγκοσμιοποίησης. Ένα χρόνο αργότερα, δυτικοί τραπεζίτες και επιχειρηματίες επαίνεσαν τις οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Μήνες αργότερα, Σαουδάραβες πράκτορες δολοφόνησαν τον δημοσιογράφο Τζαμάλ Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη. Και τον Ιανουάριο του 2020 το πλήθος του Νταβός ήταν απασχολημένο με τους κινδύνους που ενέχει η κλιματική αλλαγή, και όχι με την πανδημία που έκλεισε μεγάλα τμήματα της παγκόσμιας οικονομίας λίγες εβδομάδες αργότερα.

Μια παρόμοια αστοχία στις προβλέψεις φέτος θα μπορούσε να είναι ακόμη και καλά νέα για τον πλανήτη. Η Ουκρανία και η Ρωσία ενδέχεται να συμφωνήσουν σε εκεχειρία , οδηγώντας σε μερική άρση των κυρώσεων και χαλάρωση της πίεσης στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων. Η Κίνα μπορεί να βρει τρόπο να ζήσει με τον Covid-19. Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να υποχωρήσει, επιτρέποντας στις κεντρικές τράπεζες να εφαρμόσουν μικρότερες αυξήσεις σε επιτόκια. Η οικονομική ανάπτυξη θα μπορούσε να επιταχυνθεί και οι χρηματοπιστωτικές αγορές να ανακάμψουν. Καθώς κατευθύνονταν προς τα σπίτια τους, οι παγκόσμιοι ηγέτες έλαβαν την είδηση ότι το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ θα συγκληθεί εκ νέου τον Ιανουάριο του 2023. Θα περάσουν λιγότερο από οκτώ μήνες πριν ο «Davos Man» ανακαλύψει αν έκανε πάλι λάθος πρόγνωση.

REUTERS BREAKINGVIEWS

*Ο “Davos Man” (Άνθρωπος του Νταβός) ήταν όρος που επινοήθηκε από τον Σάμιουελ Π. Χάντινγκτον το 2004 για τις διεθνείς ελίτ που, «ενδυναμωμένες από τις νέες έννοιες της παγκόσμιας διασύνδεσης», επιδίωκαν να παρακολουθούν το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας κάθε χρόνο.