Το ατελές σχήμα της ειρήνης στην Ουκρανία

Project Syndicate

Ο κόσμος γνωρίζει έναν άδικο πόλεμο όταν τον βλέπει. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η απρόκλητη εισβολή του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία έχει προκαλέσει τέτοια ευρεία καταδίκη. Αλλά η διαπραγμάτευση μιας ειρηνευτικής διευθέτησης – το κλειδί για τον τερματισμό των περισσότερων πολέμων – θα απαιτήσει προσοχή όχι μόνο στο τι είναι δίκαιο, αλλά και στη σταθερότητα και την ισορροπία μεταξύ των ανταγωνιστικών εθνικών συμφερόντων και φιλοδοξιών. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι: Πώς θα έμοιαζε μια σταθερή ειρήνη στην Ουκρανία;

Θεωρητικά, δεν αρκεί τίποτα άλλο από την αληθινή δικαιοσύνη στην Ουκρανία. Αυτό σημαίνει διασφάλιση της άνευ όρων ήττας της Ρωσίας, αποκατάσταση της πλήρους εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και πιθανώς ακόμη και αποζημιώσεις από τη Ρωσία για τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας.

Αλλά η εποχή των ένδοξων πολέμων, των συντριπτικών νικών και των ξεκάθαρων ηττών έχει τελειώσει. Στον τρέχοντα πόλεμο, ένα στρατιωτικό αδιέξοδο θα έβλαπτε την Ουκρανία πολύ περισσότερο από ό,τι θα έβλαπτε τη Ρωσία, ακόμη κι αν ο Πούτιν απέχει από τη χρήση χημικών ή τακτικών πυρηνικών όπλων. Εάν όντως περάσει αυτή τη γραμμή, το κόστος για την Ουκρανία θα εκτοξευόταν στα ύψη. Αυτό είναι πραγματικός κίνδυνος. Πέρα από τον τερματισμό της προσπάθειάς του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και να διατηρήσει μια αυστριακή ουδετερότητα – παραχωρήσεις στις οποίες ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει σχεδόν συμφωνήσει -, θα χρειαστεί μια διευθέτηση για τις ρωσικές περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, των οποίων την «ανεξαρτησία» ο Πούτιν αναγνώρισε μέρες πριν από την εισβολή. Μια μορφή αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τις γραμμές που ορίζονται στη συμφωνία Μινσκ ΙΙ του 2015, θα μπορούσε να είναι η απάντηση. Ο Πούτιν είναι πολύ απίθανο να συμφωνήσει να ανατρέψει την προσάρτηση της Κριμαίας. Αλλά μπορεί να πειστεί να απορρίψει το όνειρό του για μια εδαφικά συνεχόμενη ρωσική σφαίρα επιρροής που εκτείνεται από τη Μόσχα μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα.

Η ευθύνη να πείσει τον Πούτιν να κάνει αυτές τις παραχωρήσεις, με αντάλλαγμα τις κατάλληλες στρατηγικές ρυθμίσεις, βαρύνει κυρίως τις ΗΠΑ. Εξάλλου, κατά την άποψη του Πούτιν, η Ρωσία πολεμά αυτή τη στιγμή τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ – όχι μόνο την Ουκρανία. Ο οικονομικός αντίκτυπος των κυρώσεων, η προοδευτική αποδυνάμωση του ρωσικού στρατού, το φάντασμα ενός ανταρτοπόλεμου φθοράς ενάντια στον αποκαρδιωμένο στρατό του και η έλλειψη διεθνούς υποστήριξης για τη Ρωσία θα πρέπει να παρακινήσουν τον Πούτιν να αποδεχθεί μια λογική προσφορά. Αυτή η προσφορά δεν θα αποδώσει τη δικαιοσύνη που αξίζουν οι Ουκρανοί. Αλλά ούτε θα είναι θρίαμβος για τη Ρωσία. Αντίθετα, θα είναι μια αμοιβαία, μη ικανοποιητική, αλλά τελικά ανεκτή, ρύθμιση – απογοητευτική για όλους, αλλά καλύτερη από τις εναλλακτικές.

Ο Ben Ami Shlomo είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ