Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Προτείνει προϋπολογισμό ΕΕ 185,6 δισ. ευρώ για το 2023

Ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 185,6 δισ. ευρώ, ο οποίος θα συμπληρωθεί με περίπου 113,9 δισ. ευρώ υπό μορφή επιχορηγήσεων στο πλαίσιο του NextGenerationEU, πρότεινε για το 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Προτεραιότητες

Όπως επισημαίνει η επιτροπή, ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα εξακολουθήσει να κινητοποιεί σημαντικές επενδύσεις για την τόνωση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης, τη συνεχιζόμενη οικονομική ανάκαμψη, τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να δίνει προτεραιότητα στις πράσινες και στις ψηφιακές επενδύσεις, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τις πιεστικές ανάγκες που προκύπτουν από τις πρόσφατες και τις τρέχουσες κρίσεις.

Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2023, με την ενίσχυση του NextGenerationEU, έχει ως στόχο να ανταποκριθεί στις πιο κρίσιμες ανάγκες ανάκαμψης των κρατών μελών της ΕΕ και των εταίρων μας σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτά τα χρηματοδοτικά μέσα θα συνεχίσουν να ανασυγκροτούν και να εκσυγχρονίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και να ενισχύουν τη θέση της Ευρώπης ως ισχυρού παγκόσμιου παράγοντα και αξιόπιστου εταίρου.

Επιπτώσεις του πολέμου

Πρόσθετες προτάσεις για τη χρηματοδότηση των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, θα υποβληθούν αργότερα εντός του έτους, βάσει ακριβέστερης εκτίμησης αναγκών, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 31ης Μαΐου 2022.

Κατανομή

Ο προϋπολογισμός αποτυπώνει τις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της βιώσιμης ανάκαμψης και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή προτείνει την κατανομή (σε αναλήψεις υποχρεώσεων):

• 103,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις από το NextGenerationEU στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης και ανάπτυξης μετά την πανδημία του κορονοϊού και για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
• 53,6 δισ. ευρώ για την κοινή γεωργική πολιτική και 1,1 δισ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, για τους Ευρωπαίους γεωργούς και αλιείς, αλλά και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του αγροδιατροφικού και του αλιευτικού τομέα και την παροχή των απαραίτητων δυνατοτήτων για διαχείριση κρίσεων ενόψει των αναμενόμενων παγκόσμιων ελλείψεων στον εφοδιασμό τροφίμων.
• 46,1 δισ. ευρώ για την περιφερειακή ανάπτυξη και τη συνοχή με σκοπό τη στήριξη της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, καθώς και για τις υποδομές στήριξης της πράσινης μετάβασης και των έργων προτεραιότητας της Ένωσης.
• 14,3 δισ. ευρώ για τη στήριξη των εταίρων μας και των συμφερόντων μας στον κόσμο, εκ των οποίων 12 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Η Ευρώπη στον κόσμο (ΜΓΑΔΣ — Η Ευρώπη στον κόσμο), 2,5 για τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙΙ) και 1,6 δισ. ευρώ για την ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA).
• 13,6 δισ. ευρώ για την έρευνα και την καινοτομία, εκ των οποίων 12,3 δισ. ευρώ για το εμβληματικό ερευνητικό πρόγραμμα της Ένωσης «Ορίζων Ευρώπη». Αναμένεται να χρηματοδοτηθεί με επιπλέον 1,8 δισ. ευρώ από το NextGenerationEU.
• 4,8 δισ. ευρώ για ευρωπαϊκές στρατηγικές επενδύσεις, εκ των οποίων 341 εκατ. ευρώ για το InvestEU στο πλαίσιο βασικών προτεραιοτήτων (έρευνα και καινοτομία, διττή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, τομέας της υγείας και στρατηγικές τεχνολογίες), 2,9 δισ. ευρώ για τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» για τη βελτίωση των διασυνοριακών υποδομών και 1,3 δισ. ευρώ για το πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη με στόχο τη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ένωσης. Το InvestEU αναμένεται να χρηματοδοτηθεί με επιπλέον 2,5 δισ. ευρώ από το NextGenerationEU.
• 4,8 δισ. ευρώ για το ανθρώπινο δυναμικό, την κοινωνική συνοχή και τις αξίες, εκ των οποίων 3,5 δισ. ευρώ για το Erasmus+ με στόχο τη δημιουργία ευκαιριών εκπαίδευσης και κινητικότητας για τους ανθρώπους, 325 εκατ. ευρώ για τη στήριξη καλλιτεχνών και δημιουργών σε όλη την Ευρώπη και 212 εκατ. ευρώ για την προώθηση της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων και των αξιών.
• 2,3 δισ. ευρώ για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, εκ των οποίων 728 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα LIFE για τη στήριξη του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν, και 1,5 δισ. ευρώ για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ώστε να διασφαλιστεί ότι η πράσινη μετάβαση θα λειτουργήσει για όλους. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης αναμένεται να χρηματοδοτηθεί με επιπλέον 5,4 δισ. ευρώ από το NextGenerationEU.
• 2,2 δισ. ευρώ για δαπάνες που προορίζονται για το διάστημα, κυρίως για το Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα, το οποίο θα συγκεντρώνει τις δράσεις της Ένωσης σε αυτόν τον στρατηγικό τομέα.
• 2,1 δισ. ευρώ για την προστασία των συνόρων μας, εκ των οποίων 1,1 δισ. ευρώ για το Ταμείο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων (IBMF) και 839 εκατ. ευρώ για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex).
• 1,6 δισ. ευρώ για δαπάνες που σχετίζονται με τη μετανάστευση, εκ των οποίων 1,4 δισ. ευρώ για τη στήριξη των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο σύμφωνα με τις αξίες και τις προτεραιότητές μας.
• 1,2 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της άμυνας και της κοινής ασφάλειας, εκ των οποίων 626 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της ανάπτυξης ικανοτήτων και της έρευνας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ), καθώς και 237 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της στρατιωτικής κινητικότητας.
• 927 εκατ. ευρώ για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, συμπεριλαμβανομένων 593 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά, και σχεδόν 200 εκατ. ευρώ για εργασίες σχετικά με την καταπολέμηση της απάτης, τη φορολογία και τα τελωνεία.
• 732 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα EU4Health για τη διασφάλιση ολοκληρωμένης υγειονομικής ανταπόκρισης στις ανάγκες των ανθρώπων, καθώς και 147 εκατ. ευρώ για τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης (rescEU), ώστε να είναι δυνατή η ταχεία ανάπτυξη επιχειρησιακής βοήθειας σε περίπτωση κρίσης.
• 689 εκατ. ευρώ για την ασφάλεια, εκ των οποίων 310 εκατ. ευρώ για το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ), το οποίο θα καταπολεμήσει την τρομοκρατία, τη ριζοσπαστικοποίηση, το οργανωμένο έγκλημα και το έγκλημα στον κυβερνοχώρο.
• 138 εκατ. ευρώ για ασφαλείς δορυφορικές συνδέσεις στο πλαίσιο της πρότασης για νέο πρόγραμμα της Ένωσης, το πρόγραμμα ασφαλούς συνδεσιμότητας της Ένωσης.
• Τα δημοσιονομικά μέσα για την ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα θα διατεθούν στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και μέσω ανακατανομής από άλλα προγράμματα.

Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2023 αποτελεί μέρος του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ένωσης, όπως εγκρίθηκε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στα τέλη του 2020, με τις μεταγενέστερες τεχνικές προσαρμογές, επιδιώκει να μετατρέψει τις προτεραιότητές του σε συγκεκριμένα ετήσια αποτελέσματα. Ως εκ τούτου, σημαντικό μέρος των κονδυλίων θα διατεθεί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τον στόχο να δαπανηθεί το 30 % του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού και του μέσου ανάκαμψης NextGenerationEU για την εν λόγω προτεραιότητα πολιτικής.

Ιστορικό

Το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2023 περιλαμβάνει δαπάνες στο πλαίσιο του NextGenerationEU, που θα χρηματοδοτηθούν με δανεισμό από τις κεφαλαιαγορές, και τις δαπάνες που καλύπτονται από τις πιστώσεις έως τα ανώτατα όρια του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού, που χρηματοδοτούνται από ιδίους πόρους. Για τις τελευταίες, προτείνονται δύο ποσά για κάθε πρόγραμμα στο σχέδιο προϋπολογισμού — αναλήψεις υποχρεώσεων και πληρωμές. Οι «αναλήψεις υποχρεώσεων» αφορούν τη χρηματοδότηση που μπορεί να συμφωνηθεί βάσει συμβάσεων εντός συγκεκριμένου έτους· και οι «πληρωμές» αφορούν τα ποσά που καταβάλλονται πραγματικά. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2023 περιλαμβάνει αναλήψεις υποχρεώσεων ύψους 185,6 δισ. ευρώ και πληρωμές ύψους 166,3 δισ. ευρώ. Όλα τα ποσά είναι σε τρέχουσες τιμές.

Οι πραγματικές πληρωμές NextGenerationEU – και οι χρηματοδοτικές ανάγκες για τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναζητήσει χρηματοδότηση από την αγορά – μπορεί να διαφέρουν και θα βασίζονται σε ακριβείς εκτιμήσεις που εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να δημοσιεύει εξαμηνιαία σχέδια χρηματοδότησης για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τους προγραμματισμένους όγκους εκδόσεων τίτλων της κατά τους προσεχείς μήνες.

Με προϋπολογισμό ύψους έως 807 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές, το NextGenerationEU βοηθά την ΕΕ να ανακάμψει από την άμεση οικονομική και κοινωνική ζημία που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού και μας δίνει τη δυνατότητα να ανταποκριθούμε σε τρέχουσες και μελλοντικές κρίσεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία. Το προσωρινό μέσο θα συμβάλει στην οικοδόμηση της ΕΕ μετά τη νόσο COVID-19, η οποία θα είναι πιο πράσινη, πιο ψηφιακή, πιο ανθεκτική, και καλύτερα προσαρμοσμένη στις τρέχουσες και στις επερχόμενες προκλήσεις. Οι συμβάσεις/αναλήψεις υποχρεώσεων στο πλαίσιο του NextGenerationEU μπορούν να συναφθούν έως το τέλος του 2023, ενώ οι πληρωμές που συνδέονται με τον δανεισμό θα ακολουθήσουν έως το τέλος του 2026.

Ο επίτροπος κ. Γιοχάνες Χαν, αρμόδιος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, δήλωσε: «Εξακολουθούμε να προτείνουμε έκτακτα ποσά χρηματοδότησης προκειμένου να στηρίξουμε την ανάκαμψη της Ευρώπης και να αντιμετωπίσουμε τις σημερινές και τις μελλοντικές προκλήσεις. Ο προϋπολογισμός παραμένει σημαντικό εργαλείο στη διάθεση της Ένωσης για να προσφέρει σαφή προστιθέμενη αξία στη ζωή των ανθρώπων. Βοηθά την Ευρώπη να διαμορφώσει έναν μεταβαλλόμενο κόσμο, στον οποίο συνεργαζόμαστε για την ειρήνη, την ευημερία και τις ευρωπαϊκές μας αξίες».