Λιπάσματα: Υψηλά παρέμεινε η χρήση αζώτου και φωσφόρου στη γεωργία

Τους 11,2 εκατομμύρια τόνους έφτασε το 2020 η ποσότητα των ορυκτών λιπασμάτων – αζώτου και φωσφόρου – που χρησιμοποιήθηκε στην αγροτική παραγωγή στην ΕΕ. Πρόκειται για ετήσια αύξηση κατά 2,9% σε σύγκριση με το 2019 και αύξηση κατά 8,3% σε σύγκριση με το 2010.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της eurostat, το 2020, η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων από τη γεωργία εκτιμάται ότι άγγιξε τους 10 εκατ. τόνους στην ΕΕ, παρόμοια με τη μέση ποσότητα που καταναλώθηκε μεταξύ 2010 και 2019. Η κατανάλωση λιπασμάτων φωσφόρου το 2020 ήταν υψηλότερη από τον μεσοπρόθεσμο μέσο όρο, φτάνοντας τους 1,2 εκατ. τόνους.

Κατανάλωση ορυκτών λιπασμάτων στην ΕΕ (εκατομμύρια τόνοι, 2010-2020)

Βουλγαρία και Ουγγαρία πρωταθλήτριες στη χρήση λιπασμάτων

Οι χώρες που ανήκουν στους μεγάλους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων και έχουν τις μεγαλύτερες χρησιμοποιούμενες αγροτικές εκτάσεις, έχουν την τάση να χρησιμοποιούν τα περισσότερα ορυκτά λιπάσματα στην αγροτική παραγωγή. Το 2020, οι αγροτικοί τομείς στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πολωνία και την Ισπανία κατανάλωσαν μεταξύ 1,0 και 2,1 εκατ. τόνων αζωτούχων λιπασμάτων και μεταξύ 0,1 και 0,2 εκατ. τόνων φωσφορούχου λιπάσματος.

Μεταξύ 2010 και 2020, η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων στη γεωργία αυξήθηκε στα περισσότερα κράτη μέλη, με τη μεγαλύτερη αύξηση να καταγράφεται στη Βουλγαρία (+83,0%), την Ουγγαρία (+57,5%) και τη Ρουμανία (+53,4%). Ομοίως, τα περισσότερα κράτη μέλη ανέφεραν αύξηση στη χρήση φωσφορικών λιπασμάτων, με τα πιο έντονα ποσοστά αύξησης να σημειώνονται στην Ουγγαρία (+142,2%), τη Βουλγαρία (+102,1%) και τη Λετονία (+99,4%).

Ωστόσο, υπήρχαν ορισμένα κράτη μέλη στα οποία η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων ή/και φωσφορικών λιπασμάτων μειώθηκε κατά τη δεκαετία μεταξύ 2010 και 2020, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τους κύριους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων της ΕΕ. Η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων στη γεωργία μειώθηκε κατά 12,6 % στη Γερμανία και η χρήση λιπασμάτων φωσφόρου μειώθηκε στο μισό (-50,9 %) στις Κάτω Χώρες.

Κατανάλωση ορυκτών λιπασμάτων από τη γεωργία στην ΕΕ (% μεταβολή, 2010-2020)

Τα αζωτούχα λιπάσματα (αμμωνία, ουρία, νιτρικό αμμώνιο) παράγονται με εισροή ενέργειας από φυσικό αέριο, η τιμή των οποίων συνδέεται στενά με τις τιμές του πετρελαίου. Τα φωσφορικά άλατα εξορύσσονται εκτός ΕΕ, με αποτέλεσμα υψηλό κόστος παραγωγής και μεταφοράς, που συνδέεται επίσης με τις τιμές του πετρελαίου.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βιομηχανία λιπασμάτων με βάση το άζωτο της ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο ρωσικής προέλευσης και ότι η Ρωσία και η Λευκορωσία είναι βασικοί παίκτες στην παγκόσμια παραγωγή λιπασμάτων με βάση τα πετρώματα (φωσφορικά άλατα και ιδιαίτερα κάλιο). Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η εφαρμογή κυρώσεων στη Ρωσία οδήγησαν σε απότομα υψηλότερες τιμές λιπασμάτων το 2022, κάτι που πιθανότατα θα επηρεάσει τη χρήση λιπασμάτων στη γεωργία στην ΕΕ ( Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2022 ).