Ζάκερμπεργκ – Metα: Αντεπιτίθενται για να ξανακερδίσουν τους εφήβους

Sic transit gloria mundi. Στο χώρο των ηλεκτρονικών εφαρμογών και των κοινωνικών δικτύων η δόξα, η φήμη και το χρήμα έρχονται και παρέρχονται νομοτελειακά. Και, το χειρότερο, με ταχύτητες ψηφιακές… Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κάποτε διάσημη εφαρμογή MySpace στην οποία ερασιτέχνες και επαγγελματίες «ανέβαζαν» τις μουσικές τους δημιουργίες και τα πρώτα χρόνια του αιώνα είχε εξελιχθεί στο δημοφιλέστερο social media. Η δόξα του MySpace διήρκεσε έως το 2008 που το «κατάπιε» το Facebook. Και τώρα; Μήπως τελειώνουν τα ένδοξα και για το Facebook και κατ’ επέκταση για τη μητρική Metα και τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ;

Βρισκόμαστε στον όγδοο μήνα του 2022 και έχει καταστεί πλέον σαφές ότι το YouTube και το TikTok είναι οι πλατφόρμες που χρησιμοποιούν περισσότερο οι έφηβοι στις ΗΠΑ (εξαιρουμένων των παιχνιδιών βίντεο). Έρευνα της Pew Research Center επιβεβαίωσε την κατρακύλα της δημοφιλίας του Facebook τα τελευταία χρόνια στην πιο δυναμική αναπτυξιακά και επιδραστική καταναλωτικά κατηγορία χρηστών, εκείνη των νέων Αμερικανών από 13 έως 17 ετών.

Διαβάστε επίσης: TikTok: Η μητρική ByteDance εξαγόρασε αλυσίδα νοσοκομείων

Η έρευνα έδειξε συγκεκριμένα ότι οι χρήστες του Facebook στην ηλικιακή αυτή ομάδα των Αμερικανών περιορίστηκαν από το 71%, που ήταν το 2015, στο 32% εφέτος. Αντίθετα, το TikTok χρησιμοποιείται «συχνά» από το 67% των Αμερικανών εφήβων, και «σχεδόν συστηματικά» από το 16%.

Σημειωτέον ότι το TikTok, κινητή εφαρμογή του κινεζικού ομίλου ByteDance, απέκτησε διεθνή παρουσία μόλις το 2017. Αλλά σύντομα και σαγηνευτικά βίντεό του, ταξινομημένα σύμφωνα με τα γούστα του καθενός από πανίσχυρους αλγόριθμους, γνώρισαν μια αξιοζήλευτη επιτυχία που ενισχύθηκε εκθετικά από τους εγκλεισμούς της πανδημίας και τους περιορισμούς των φυσικών επαφών των νέων.

Διαβάστε επίσης: YouTube: Σχόλια που γίνονται εργαλεία παγίδευσης

Σκοτωμός για την «πίτα»

Η πλατφόρμα του TikTok έφθασε να ανταγωνίζεται σκληρά τα «παλαιά» ή «παραδοσιακά» δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία σπεύδουν να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα και τις καινοτόμες συνήθειες για να μην καταποντιστούν. Τι σημαίνει όμως «προσαρμογή» εν προκειμένω; Σημαίνει απλή… αντιγραφή της επιτυχίας.

Έτσι η Metα του Μαρκ Ζάκερμπεργκ (η μητρική του Facebook και του Instagram) και η Google (μητρική του YouTube) αντέγραψαν ασθμαίνως τη φόρμα των βίντεο του TikTok με τις εφαρμογές «Reels» και «Shorts» αντίστοιχα. Σημειωτέον ότι το YouTube κρατά μακράν τα σκήπτρα της επισκεψιμότητας και της δημοφιλίας, καθώς το χρησιμοποιεί, κατά δική του ομολογία, το 95% του συνόλου των Αμερικανών εφήβων.

Και το Instagram του Ζάκερμπεργκ, πάντως, αύξησε τους χρήστες του από το 52% στο 62% την τελευταία επταετία, ενώ το Snapchat αύξησε ακόμα πιο εντυπωσιακά τους φίλους του από το 41% στο 59%.

Παραδοχή Ζάκερμπεργκ

«Οι άνθρωποι έχουν πολλές επιλογές για να περάσουν την ώρα τους. Και εφαρμογές όπως το TikTok αναπτύσσονται πολύ γρήγορα», παραδέχθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο ο «πολύς» Μαρκ Ζάκερμπεργκ σχολιάζοντας την είδηση ότι ο γίγαντας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Metα) είχε ανακοινώσει όχι ενθαρρυντικά οικονομικά αποτελέσματα με πιο ανησυχητική εξέλιξη ότι η αδιαμφισβήτητη ναυαρχίδα του ομίλου, το Facebook, εμφάνισε μείωση των χρηστών για πρώτη φορά στην 18χρονη ιστορία της.

Φευ, η υδρόγειος στην ψηφιακή εποχή μοιάζει να περιστρέφεται με ξέφρενο ρυθμό. Τα χρόνια κυλούν σαν να έχουν λιγότερους μήνες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φαίνονται να βιώνουν μια βίαιη ενηλικίωση. Έτσι τα 18 χρόνια του Facebook μοιάζουν αρκετά για να ξεκινήσει η φθορά – αν όχι και η αντίστροφη μέτρηση προς το τέλος…

Οι αλγόριθμοι της έριδος

Το TikTok από την πλευρά του θεωρεί ότι παίζει σε άλλο ταμπλό. «Εμείς είμαστε μια πλατφόρμα ψυχαγωγίας, ενώ το Facebook είναι μια κοινωνική πλατφόρμα. Ψυχή της λειτουργίας του είναι οι αλγόριθμοι που βασίζονται στις κοινωνικές σχέσεις», σημείωσε σε συνέντευξη που είχε δώσει τον Ιούνιο στο CNBC ένα μεγαλοστέλεχος της κινεζικής εφαρμογής, ο Μπλέικ Τσάντλι, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά το Facebook αφού εργάστηκε σ’ αυτό επί 12 συναπτά έτη.

Οι αλγόριθμοι είναι πάντως ένα διαφιλονικούμενο και αρκετά στοχοποιημένο εργαλείο για τη λειτουργία των ψηφιακών μέσων. Όπως μεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, το Instagram έγινε προσφάτως στόχος πολλών χρηστών όταν οι διάσημες επιδραστικές κυρίες Κιμ Καρντάσιαν και Κάιλι Τζένερ ζήτησαν από τη διοίκησή του «να το ξανακάνει Instagram» και να «πάψει να προσπαθεί να το μετατρέψει σε TikTok».

Αφορμή της έντονης κριτικής που δέχθηκε το Instagram είναι το ότι «η πλατφόρμα δίνει υπερβολική έμφαση σε βίντεο και εν γένει σε περιεχόμενο που προτείνει ο αλγόριθμος», όπως σημειώνει το AFP. «Ακόμα κι αν τα βίντεο αυτά δεν ανεβαίνουν από λογαριασμούς που ακολουθούν οι χρήστες».

Το Instagram μετακομίζει Λονδίνο

Καθώς το Instagram πασχίζει να καθιερώσει τη νέα στρατηγική του για τα βίντεο, η θυγατρική της Metα έχει δρομολογήσει μια εκτεταμένη εμπορική αντεπίθεση. Για να ανακτήσει «εδάφη» που έχει χάσει από τον μεγάλο κινέζο ανταγωνιστή του, το TikTok, αποφασίστηκε να εγκαταλείψει τη Silicon Valley ο ίδιος ο επικεφαλής του μέσου, Άνταμ Μόσερι, για να εγκατασταθεί εντός του έτους στο Λονδίνο.

«Πρόκειται για μια στρατηγική κίνηση, διότι η βρετανική πρωτεύουσα είναι το κέντρο μιας αγοράς όπου το TikTok είναι εξαιρετικά δημοφιλές στους νέους και πλέον καταβάλλει προσπάθειες για να σαγηνεύσει και τους ενηλίκους», σημείωνε η «Le Figaro» στις αρχές Αυγούστου. Στην αντιπίθεση αυτή της Metα και του Ζάκερμπεργκ κατά των Κινέζων φαίνεται ότι αιχμή του δόρατος δεν θα είναι το Facebook, αλλά το Instagram.

Όλα για τους νέους

Η γαλλική εφημερίδα εξηγεί ότι στη Βρετανία ο Άνταμ Μόσσερι θα έχει στη διάθεσή του πολλά «εργαλεία» για να ανταγωνιστεί τους influencers του TikTok. Το Λονδίνο φιλοξενεί το δεύτερο μεγαλύτερο (μετά από το αμερικανικό) μηχανολογικό κέντρο της μητρικής εταιρείας Metα.

Ο Μόσερι επικεφαλής μιας εξειδικευμένης ομάδας θα έχει ως κεντρική αποστολή να προσφέρει στους δημιουργούς περιεχομένου νέες επιλογές προκειμένου να αναπτυχθούν και να προσελκύσουν περισσότερο νεανικό κοινό. Διότι οι νέοι είναι οι περιζήτητοι από όλους, αυτοί είναι που φέρνουν το χρήμα στις πλατφόρμες και τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα.

«Ο Μόσερι διασχίζει επειγόντως τον Ατλαντικό διότι για πρώτη φορά η Metα κατέγραψε πτώση 1% του τζίρου της», αποφαίνεται η «Le Figaro».