ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ: To modus vivendi στον σιδηρόδρομο μετά τον πλήρη διαχωρισμό

Τα όρια που θα διέπουν από εδώ και πέρα τη σχέση μεταξύ του ΟΣΕ και της πρώην θυγατρικής του ΕΡΓΟΣΕ καθορίζονται με απόφαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή.

Οι διαπραγματεύσεις για την αναδιάρθρωση των δύο εταιρειών κράτησαν μεν πάνω από 2,5 χρόνια, όμως το modus vivendi στον ελληνικό σιδηρόδρομο καθορίζεται πια με γοργούς ρυθμούς μετά την ψήφιση, την περασμένη εβδομάδα, του νομοθετικού πλαισίου για τον πλήρη διαχωρισμό τους.

Διαβάστε επίσης: Bουλή: Ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τις οδικές μεταφορές και την αναδιοργάνωση του ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ

Με την απόφαση, επιχειρείται να ξεκαθαρίσει το τοπίο των επικαλύψεων και των κενών που επέτρεπαν να παραμένουν σιδηροδρομικά έργα, αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων, σε καθεστώς φθοράς και αφθαρσίας, με τις ευθύνες να γίνονται μπαλάκι μεταξύ ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ. Τα σιδηροδρομικά έργα φωτογραφίζουν εδώ και χρόνια τις παθογένειες της ελληνικής πραγματικότητας, με υπερβάσεις προϋπολογισμών και χρονοδιαγραμμάτων, καθυστερήσεις στις επισκευές και ανεπαρκή συντήρηση.

Διαβάστε επίσης: ΕΡΓΟΣΕ: Πρόσκληση στους υποψήφιους αναδόχους για σιδηροδρομικά έργα ύψους 4 δισ. Ευρώ

Υπενθυμίζεται ότι οι ενέργειες για την αναδιάρθρωση των σιδηροδρομικών φορέων έγιναν υπό τη δαμόκλειο σπάθη της Κομισιόν, η οποία απαίτησε την εξυγίανση του τρόπου παραγωγής σιδηροδρομικών έργων επ’ απειλή διακοπής της χρηματοδότησης. Ένα από τα βήματα της εξυγίανσης ήταν και ο διαχωρισμός του ΟΣΕ από την ΕΡΓΟΣΕ, η οποία περνά 100% στο ελληνικό Δημόσιο, ενώ και οι δύο φορείς θα τελούν υπό την εποπτεία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η επισήμανση, που σε μη γνώστες του σιδηροδρομικού γίγνεσθαι της χώρας ίσως μοιάζει και περιττή, ότι οι διοικήσεις και οι εργαζόμενοι των ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ αναλαμβάνουν να τηρούν απαρέγκλιτα την εν λόγω υπουργική απόφαση. «Οι δυο εταιρείες διευκολύνουν η μία την άλλη, λαμβάνουν υπόψη τις μεταξύ τους έγγραφες υποδείξεις ή συστάσεις για οποιοδήποτε ζήτημα και διασφαλίζουν την εμπιστευτικότητα των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και πληροφοριών», σημειώνεται

Συμφωνίες βάσει πρωτοκόλλου

Όπως ορίζεται στην υπουργική απόφαση, ο ΟΣΕ ως ο διαχειριστής της εθνικής υποδομής (infrastructure manager) αναλαμβάνει την εκτέλεση και υλοποίηση έργων στο ενεργό σιδηροδρομικό δίκτυο, καθώς και σε εκείνο που τελεί σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας. Στις αρμοδιότητές του εμπίπτουν δηλαδή η κατασκευή νέας υποδομής στο εν λόγω δίκτυο, που μετρά συνολικό μήκος 2.716 χλμ., καθώς και η συντήρηση και λειτουργία της υφιστάμενης υποδομής.

Η ΕΡΓΟΣΕ, με τη σειρά της, που αποτελεί τον κατασκευαστικό σιδηροδρομικό βραχίονα, αναλαμβάνει την εκτέλεση και υλοποίηση αμιγώς νέων έργων, καθώς και τυχόν έργα στο καταργημένο δίκτυο της χώρας. Είναι, επίσης, δυνατό να της αναθέσει ο ΟΣΕ έργα επεκτάσεων και αναβαθμίσεων στο ενεργό δίκτυο και σε εκείνο που τελεί σε αναστολή, όπως για παράδειγμα έργα υπογειοποίησης ή διπλασιασμού υφισταμένης γραμμής. Προς τούτο, απαιτούνται σχετικές αποφάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων και των δύο εταιρειών.

Εν προκειμένω, ο ΟΣΕ ως κύριος των εν λόγω έργων θα διατηρεί την πλήρη εποπτεία και θα φέρει την ευθύνη για την εκτέλεσή τους. Αντίστοιχα, η ΕΡΓΟΣΕ θα επιλέγει την κατάλληλη διαγωνιστική διαδικασία, βάσει της φύσης του κάθε έργου και των τεχνικών χαρακτηριστικών που θα καθορίζει ο ΟΣΕ. Οι προδιαγραφές των έργων θα πρέπει να πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξης στο εν ενεργεία δίκτυο, καθώς και τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις διαλειτουργικότητας.

Όλες οι λεπτομέρειες, όπως βασικά ποιοτικά και τεχνικά χαρακτηριστικά, χρονοδιάγραμμα, βεβαίωση ανάληψης λειτουργίας και συντήρησης του έργου κ.ά., θα περιλαμβάνονται στο Πρωτόκολλο Ανάθεσης που θα καταρτίζεται και υπογράφεται μεταξύ τους.

Μηχανισμός παρακολούθησης και αποζημιώσεις

Η παρακολούθηση της εξέλιξης των έργων προβλέπεται να είναι συνεχής. Ορίζεται πως θα πραγματοποιούνται τακτικές συναντήσεις μεταξύ στελεχών των δύο φορέων για την αποτίμηση της εξέλιξης των υπό εκτέλεση έργων, την παρακολούθηση τήρησης των προδιαγραφών και τη διατύπωση κοινών προτάσεων για περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η ΕΡΓΟΣΕ θα υποβάλλει σε μηνιαία βάση χρονολογικό και κοστολογικό απολογισμό, καθώς και τον προγραμματισμό του επόμενου μήνα για τα εν εξελίξει έργα.

Προβλέπεται, ακόμη, πως η ΕΡΓΟΣΕ θα ενημερώνει την ηλεκτρονική βάση δεδομένων παρακολούθησης όλων των ενεργειών, πιστοποιήσεων και εγκρίσεων κατά την περίοδο κατασκευής. Πρόσβαση σε αυτήν θα έχουν μόνο εξουσιοδοτημένα πρόσωπα της Διοίκησης του ΟΣΕ.

Σε περίπτωση που διαπιστωθούν καθυστερήσεις, αποκλίσεις από τις προδιαγραφές, καθώς και υπέρβαση του κόστους με υπαιτιότητα της ΕΡΓΟΣΕ, τότε αυτή θα πρέπει εγκαίρως να ενημερώσει τον ΟΣΕ και κατόπιν συμφωνίας να αναλάβει διορθωτικά μέτρα. Σε περίπτωση, όμως, που αυτά δεν θεραπεύσουν το πρόβλημα, τότε η ΕΡΓΟΣΕ θα πρέπει να αποζημιώσει τον ΟΣΕ κατά το μέρος της ζημίας που έχει υποστεί.

Τέλος στο μαρτύριο των παραλαβών

Επίσης, επιχειρείται να μπει στοπ στο πινγκ-πονγκ των ευθυνών για τη συντήρηση των έργων μεταξύ αναδόχου, ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ. Πρόβλημα που μέχρι σήμερα οφείλεται στο θολό τοπίο γύρω από την παραλαβή των έργων στα διάφορα στάδια, το οποίο βόλευε όλους τους εμπλεκόμενους για να απεκδύονται την ευθύνη. Για τον λόγο αυτό, η ΕΡΓΟΣΕ υποχρεούται, βάσει της υπουργικής απόφασης, να περιλαμβάνει στην Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων της σύμβασης ειδικό όρο για την υποχρέωση του αναδόχου να εκτελεί τις εργασίες συντήρησης, επισκευής και φύλαξης των τμημάτων για τα οποία έχει γίνει Διοικητική Παραλαβή προς Χρήση. Ο ανάδοχος είναι αρμόδιος από την υπογραφή του σχετικού πρωτοκόλλου και μέχρι την οριστική παραλαβή του έργου.

Όσο για την αποκατάσταση ζημιών που προέρχονται από κακή χρήση, κλοπές ή βανδαλισμούς και δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα του αναδόχου, θα πρέπει να προβλέπεται στη σύμβαση ειδικός όρος για την κάλυψη της σχετικής δαπάνης με σχετική πρόβλεψη στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο του έργου. Σημειώνεται ότι, βάσει της απόφασης, αφού εγκριθεί το πρωτόκολλο μίας βλάβης και εφόσον αυτή δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του αναδόχου και δεν καλύπτεται από το ασφαλιστήριο, τότε ο λογαριασμός αποστέλλεται στον ΟΣΕ που αναλαμβάνει τη δέσμευση να πληρώσει για την αποκατάσταση.

Επίσης, στη σύμβαση του έργου μπορεί να περιληφθεί όρος για την εκπαίδευση του προσωπικού του ΟΣΕ πριν την Διοικητική Παραλαβή προς Χρήση, εφόσον δεν διαθέτει προσωπικό ικανό να λειτουργήσει το έργο.

Με τη λήξη της περιόδου υποχρεωτικής συντήρησης, θα πρέπει εντός τριών μηνών το έργο να παραληφθεί από την ΕΡΓΟΣΕ. Εάν η προθεσμία αυτή παρέλθει, τότε θεωρείται ότι η παραλαβή έχει διενεργηθεί αυτοδίκαια. Για την παραλαβή συντάσσεται σχετικό πρωτόκολλο που υπογράφεται από όλα τα μέλη της Επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν τουλάχιστον δύο μέλη του ΟΣΕ, καθότι ως διαχειριστής θα αναλάβει τη χρήση του έργου.

Όπως ορίζεται, ταυτοχρόνως με την ολοκλήρωση της παραλαβής από́ την ΕΡΓΟΣΕ, καλείται εγγράφως ο ΟΣΕ για την άμεση σύνταξη και υπογραφή Πρωτοκόλλου Μεταφοράς Έργου. Σε αυτό θα πρέπει να επισυνάπτονται ψηφιακά τουλάχιστον τα εξής έγγραφα: α) Μητρώο έργου και σχέδια as built για όλα τα υποσυστήματα, β) Αρχείο ΒΙΜ γραμμικού έργου, γ) Πρωτόκολλο παραλαβής, δ) Το σύνολο των απαιτούμενων εκ της κείμενης νομοθεσίας πιστοποιητικών για κάθε επιμέρους υποσύστημα που κατασκευάσθηκε και παραλήφθηκε οριστικά.

Τα στοιχεία αυτά θα ενσωματώνονται στη συνέχεια με μερίμνα του ΟΣΕ στο Μητρώο Εθνικής Σιδηροδρομικής Υποδομής. Μετά την ολοκλήρωση όλων των παραπάνω, τη συντήρηση του έργου αναλαμβάνει πια ο ΟΣΕ, χρησιμοποιώντας τα ανταλλακτικά που του παραδίδονται.