Χρέος: Το ασανσέρ των αποδόσεων βάζει «φωτιές»

Οι αγορές δεν εκβιάζουν την Κριστίν Λαγκάρντ και αυτό φάνηκε από την κίνηση της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να μένει σταθερή στην πολιτική αντιμετώπισης του πληθωρισμού, παρά τις υψηλές διακυμάνσεις στην αγορά των κρατικών ομολόγων. Τα επιτόκια δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης έχουν καταγράψει σημαντική άνοδο, καθώς οι επενδυτές αποχωρούν από την ομόλογα, κυρίως μετά τις αυξήσεις των επιτοκίων από την ΕΚΤ και εξαιτίας των προβλέψεων ότι η Ευρωζώνη θα εισέλθει σε ύφεση.

Όμως, οι αποδόσεις των ελληνικών 10ετών κρατικών ομολόγων υποχώρησαν κάτω του 5%, μετά την ανακοίνωση της ΕΚΤ για νέα αύξηση κατά 0,75 μονάδες. Η μείωση του κόστους δανεισμού παρατηρήθηκε και σε άλλες χώρες, διότι το μήνυμα της κεντρικής τράπεζας προς τις αγορές ήταν σαφές: συγκράτηση του πληθωρισμού και στήριξης της κρατικών τίτλων. Για την Ελλάδα, η υποχώρηση των αποδόσεων στηρίχθηκε στην συνέχιση της επανεπένδυσης σε ελληνικούς τίτλους.

• Διαβάστε επίσης: Economist – Θεαματική βελτίωση του επενδυτικού κλίματος στην Ελλάδα – «Σκαρφάλωσε» 16 θέσεις σε 3 χρόνια

Η άνοδος των επιτοκίων θα ασκούσε αυξητικές πιέσεις στις αποδόσεις των ομολόγων, καθώς ενισχύονται οι κίνδυνοι χρηματοδότησης κρατών και πραγματικής οικονομίας, αλλά και της επιβράδυνσης. Το ελληνικό δημόσιο χρέος, ωστόσο, μολονότι από τα υψηλότερα στον κόσμο ως ποσοστό του ΑΕΠ (170%), θεωρείται βιώσιμο, ενώ το βασικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή για την ευρωζώνη είναι το ιταλικό χρέος. Οι ανάγκες της αναχρηματοδότησης της Ιταλίας για το 2022 ανέρχονται όσο περίπου το δημόσιο χρέος της Ελλάδας.

Η βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους μακροπρόθεσμα, παρ’ όλα αυτά, συνδέεται με συνετή δημοσιονομική πολιτική και με αυξημένο ρυθμό ανάπτυξης. Διότι βραχυπρόθεσμα φαίνεται ότι ο κίνδυνος είναι μικρός. Πρώτον, διότι υπάρχουν μικρές χρηματοδοτικές ανάγκες και μεγάλα διαθέσιμα (σχεδόν 39 δισ.). Δεύτερον, το μεγαλύτερο μέρος του χρέους (περίπου το 75%) βρίσκεται στα χέρια κρατών και όχι στην αγορά. Τρίτον, η μέση διάρκεια (λήξεις και ανάγκη νέου δανεισμού) είναι πάνω από 20 χρόνια. Ακριβώς τα αντίθετα ισχύουν για το ιταλικό χρέος.

Το επικίνδυνο κοκτέιλ για το χρέος

Για την Ελλάδα ο προβληματισμός εστιάζεται κυρίως μακροπρόθεσμα, ειδικά ύστερα από δύο κρίσεις (πανδημία και ενεργειακή κρίση), οι οποίες δημιούργησαν αυξημένες ανάγκες για δαπάνες και πιέσεις στον προϋπολογισμό. Η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους στηρίζεται, σύμφωνα με τις διεθνείς και εγχώριες αναλύσεις,  κυρίως στη σύνθεση και την ωρίμανση.

Η αγορά, διεθνείς επενδυτές και παράγοντες από τους οίκους αξιολόγησης, ναι μεν αναφέρουν ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο, εξυπηρετούμενο και θα μειωθεί, τονίζουν όμως το επικίνδυνο κοκτέιλ της ύφεσης και των αυξησεων επιτοκίων. Το ταμειακό απόθεμα της κυβέρνησης (39 δισ. ευρώ) και o μέσος χρόνος ωρίμανσης άνω των 18 ετών, μειώνουν τους άμεσους κινδύνους. Όμως, όπως, επισημαίνουν οικονομολόγοι, η διατήρηση της εμπιστοσύνης των πιστωτών είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας.

Το δημόσιο χρέος βρίσκεται στα επίπεδα του 170% του ΑΕΠ, χωρίς τις κρατικές εγγυήσεις στα 19 δισ. ευρώ. Είναι λιγότερα επικίνδυνο από το 2009 (όταν μπήκε στα Μνημόνια η Ελλάδα), καθώς ποσοστό άνω του 70% βρίσκεται στα χέρια των πιστωτών. Εχει, επίσης, χαμηλότερο επιτόκιο από εκείνο της αγοράς και μεγάλη διάρκεια. Στελέχη πάντως αναφέρουν ότι αυτό δεν σημαίνει ότι η βιωσιμότητά του είναι εξασφαλισμένη υπό όλες τις συνθήκες καταρχάς, όπως εξηγούν δεν υπάρχουν μεγάλες ανάγκες για δανεισμό, αλλά η Ελλάδα αν αρχίσει να δανείζεται, τότε το κόστος θα αυξάνεται αφού η απόδοση στις αγορές βρίσκεται στο 5%.

Πρόσφατα ο S&P ανέφερε ότι η Ελλάδα συνεχίζει να επωφελείται από τα σημαντικά δημοσιονομικά αποθέματα της κυβέρνησης και την ευνοϊκή διάρθρωση του χρέους. Ομως, χτυπά καμπανακι και επισημαίνει ότι η άνοδος των πραγματικών επιτοκίων θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στα δημοσιονομικά επιβαρύνοντας την αύξηση του ΑΕΠ. Στα επόμενα πέντε χρόνια, έως το το 2027, το ελληνικό χρέος εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί περίπου στο 150% (από 169% το 2022). Για να φτάσει στο 90% του ΑΕΠ χρειάζεται από το 2024 έως το 2036 υπο την προυποθεση βιώσιμα στο 2% πρωτογενή πλεονάσματα και το ΑΕΠ να κινείται στο 3%.