Σκoτία: Ανεξαρτησία ζητούν οι Σκοτσέζοι – Θα την πάθουν όπως οι Βρετανοί με το Brexit;

Η αρνητική απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος δεν πτοεί τους εθνικιστές του Εδιμβούργου, που καταστρώνουν τα σχέδιά τους και κλιμακώνουν την εκστρατεία τους.

Την προηγούμενη φορά που στήθηκαν κάλπες για την ανεξαρτησία της Σκοτίας, τον Ιούνιο του 2014, το Λονδίνο έδωσε τη συναίνεσή του. Η τότε κυβέρνηση των Συντηρητικών του Ντέιβιντ Κάμερον έμοιαζε σχετικά βέβαιη ότι το «όχι» θα επικρατούσε – και δικαιώθηκε από το αποτέλεσμα, καθώς το 55% τάχθηκε υπέρ της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Όπως σημειώνει, όμως, η Guardian, «η υπόθεση της ανεξαρτησίας δεν έφυγε ποτέ από την ημερήσια πολιτική διάταξη της Σκοτίας». Σήμερα, λοιπόν, αν και έχουν περάσει λιγότερα από δέκα χρόνια, επανέρχεται στο προσκήνιο ως ζήτημα άμεσης προτεραιότητας.

Τα δεδομένα, μάλιστα, μοιάζουν αρκετά διαφορετικά αυτή τη φορά. Σε τέτοιο βαθμό ώστε να κάνουν τους εθνικιστές του SNP και της πρωθυπουργού Νίκολα Στέρτζον να ελπίζουν και το Λονδίνο να φοβάται ότι οι ελπίδες τους μπορεί να είναι βάσιμες.

Αυτός είναι και ο πραγματικός λόγος πίσω από την ομόφωνη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου να μην επιτρέψει τη διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος. Κάτι που, με τη σειρά του, αναγκάζει το Εδιμβούργο να αναδιπλωθεί και να αναζητήσει εναλλακτικές.

Οι τρεις εξελίξεις που αλλάζουν το τοπίο

Τρεις είναι οι εξελίξεις που έχουν αλλάξει το τοπίο: Η πρώτη έχει να κάνει με το Brexit, καθώς οι πολίτες της Σκοτίας – σε αντίθεση με τους Εγγλέζους – τάχθηκαν με μεγάλη πλειοψηφία υπέρ της παραμονής του Ηνωμένο Βασιλείου στην ΕΕ. Φιλοδοξούν δε να ενταχθούν εκ νέου σε αυτήν, ως ανεξάρτητο πλέον κράτος.

Το δεύτερο έχει να κάνει με τη διαρκή απαξίωση του πολιτικού προσωπικού της χώρας. Οι φαιδρές εικόνες των τελευταίων μηνών, αν όχι ετών, με τα καμώματα του Μπόρις Τζόνσον και της Λιζ Τρας, τον εμφύλιο στις τάξεις των Τόρις και την εμφανή ανεπάρκεια των Εργατικών και του ηγέτη τους, Κιρ Στάρμερ, κάνουν τους Σκοτσέζους να πιστεύουν ότι θα είναι καλύτερο να βασιστούν στις δικές τους δυνάμεις και τους δικούς τους ανθρώπους.

Τέλος, υπάρχει η οικονομική και ενεργειακή κρίση, η οποία κυριολεκτικά «δαγκώνει». Παρ’ όλα αυτά, η κεντρική κυβέρνηση δεν μοιάζει ικανή να δώσει λύσεις και η φετινή χρονιά (και η επόμενες, όπως προειδοποιούν αρκετοί) θα είναι πολύ δύσκολη. Έτσι, ολοένα περισσότεροι Σκοτσέζοι θεωρούν ότι εάν αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους θα καταφέρουν να εκμεταλλευτούν καλύτερα τα οικονομικά πλεονεκτήματα που διαθέτουν.

Η ιστορία και η δημοκρατία

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση, η Στέρτζον αφήνει να εννοηθεί ότι δεν εξεπλάγη από την ετυμηγορία του Ανώτατου Δικαστηρίου (άλλωστε, έτσι κι αλλιώς δεν θα ήταν δεσμευτική για τη βρετανική κυβέρνηση) και έχει ήδη έτοιμη την εναλλακτική: Να μετατρέψει σε ντε φάκτο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τις επόμενες γενικές εκλογές, που πρέπει να διεξαχθούν το αργότερο το 2024.

Στις παρεμβάσεις της δε, επικαλείται την ιστορία και τη δημοκρατία για να διεκδικήσει αυτό που πιστεύει ότι αποτελεί δικαίωμα της ίδιας και των συμπατριωτών της. «Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν αποτελεί πλέον μια εθελοντική ένωση εθνών», είπε πρόσφατα – παραπέμποντας στο γεγονός ότι η ένωση του 1707 έγινε σε εθελοντική βάση και χωρίς τις συγκρούσεις και τη βία που συνόδευσε την προσάρτηση της Ιρλανδίας.

«Η υπόθεση δεν έχει να κάνει απλώς με το εάν η Σκοτία θα γίνει ανεξάρτητη. Το ερώτημα είναι πλέον πιο θεμελιώδες: Αφορά το κατά πόσο έχουμε ή όχι το βασικό δημοκρατικό δικαίωμα να επιλέξουμε εμείς το δικό μας μέλλον», πρόσθεσε η ίδια, επιχειρώντας με τον τρόπο αυτό να χτυπήσει μια ευαίσθητη «χορδή» των Σκοτσέζων, αλλά και των Άγγλων.

Το Λονδίνο, από την πλευρά του, είναι φανερό ότι θα ποντάρει στο – επίσης ισχυρό –αίσθημα αυτοσυντήρησης και επιβίωσης της κοινωνίας, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι σε περίοδο τέτοια κρίσης είναι ανεύθυνο να ανοίγει ζήτημα διάλυσης της χώρας.

Είναι η οικονομία, ανόητοι!

Μόνο που, στην πράξη, αυτό μπορεί να αποδειχθεί μπούμερανγκ. Η αιτία δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι έχουν σωρευτεί τόσα προβλήματα και η επιβίωση καθίσταται καθημερινά πιο δύσκολη για μεγάλο τμήμα των Βρετανών, με αποτέλεσμα η ανεξαρτησία της Σκοτίας να μην αποτελεί το πρώτο τους μέλημα.

Δεν αποτελεί μυστικό ότι αρκετοί ζουν πλέον με την εντύπωση ότι η κρίση έχει αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά και δεν θα τελειώσει ποτέ. Άλλωστε, από το 2007 μέχρι σήμερα και ενώ το κόστος ζωής αυξάνεται διαρκώς, οι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί κατά 3,5% – όταν, συγκριτικά, από τη δεκαετία του ’70 μέχρι τότε η μέση αύξηση ανά δεκαετία έφτανε το 33%!

Έτσι, οι στατιστικές μελέτες δείχνουν ότι σήμερα το φτωχότερο 10% των Βρετανών έχει πολύ μικρότερη αγοραστική δύναμη σε σύγκριση με το αντίστοιχο των Γάλλων, ενώ η μεσαία τάξη αισθάνεται να συμπιέζεται διαρκώς και αναγκάζεται να περικόψει δαπάνες.

Το ερώτημα είναι εάν η Στέρτζον και το SNP μπορούν να εγγυηθούν στους Σκοτσέζους ότι όλα αυτά θα εκλείψουν εφόσον γίνουν ανεξάρτητοι. Ουδείς θα μάθει εάν δεν το δοκιμάσουν πρώτα. Μόνο που τότε ίσως είναι αργά – όπως συνειδητοποιούν και οι Βρετανοί μετά το Brexit, διαπιστώνοντας ότι οι «λαγοί με πετραχήλια» που τους έταζαν είναι απλώς «φύκια για μεταξωτές κορδέλες».