Η πολιτική συνοχής αποτελεί την κύρια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στο πέρασμα των προηγούμενων δεκαετιών η πολιτική συνοχής γιγαντώθηκε και μετεξελίχθηκε σε μία σύνθετη δημόσια πολιτική που δεν περιορίζεται στους αρχικούς στόχους του περιορισμού των περιφερειακών ανισοτήτων αλλά συμπληρώθηκε με νέους φιλόδοξους στρατηγικούς στόχους. Δίπλα στους στόχους της σύγκλισης και της αλληλεγγύης προστέθηκαν και αυτός της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας.
Τα αποτελέσματα της πολιτικής συνοχής υπήρξαν διαχρονικά αναμφίβολα θετικά. Ωστόσο, όπως και κάθε άλλη δημόσια πολιτική, προκειμένου να παραμένει ζωντανή θα πρέπει να αλλάζει. Η σχετική συζήτηση έχει ήδη ξεκινήσει. Στο πρόσφατο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων με αντικείμενο την πολιτική συνοχής μετά το 2027 (22.11.2022), η χώρα μας διατύπωσε τις παρακάτω θέσεις:
Πρώτον, θα πρέπει να διαφυλαχτεί η κεντρική θέση της πολιτικής συνοχής στο κοινοτικό οικοδόμημα και τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία δεν θα πρέπει να υποβαθμίσουν τους στρατηγικούς στόχους της. Σε μία περίοδο έντονης κριτικής της ΕΕ σε πολλές ευρωπαϊκές περιοχές («γεωγραφία της απογοήτευσης»), ο ρόλος της πολιτικής συνοχής στις λιγότερο αναπτυγμένες κοινότητες ενισχύει τους δημοκρατικούς θεσμούς και την ευρωπαϊκή προοπτική στις περιοχές αυτές.
Δεύτερο, είναι σαφές ότι πολλά περισσότερα πρέπει να γίνουν στην κατεύθυνση της απλούστευσης των διαδικασιών. Οι συγκριτικά χαμηλότερες επιδόσεις στην απορρόφηση των κοινοτικών πόρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανάμεσα στην τρέχουσα και την προηγούμενη προγραμματική περίοδο σχετίζονται με την ολοένα αυξανόμενη πολυπλοκότητα του κανονιστικού πλαισίου και μίας «έκρηξης των ελέγχων» (audit explosion) που προκαλούν πρόσθετο διοικητικό βάρος και χρονικές καθυστερήσεις. Η έμφαση πρέπει να δίνεται περισσότερο στα αποτελέσματα και λιγότερο στις διαδικασίες. Η κοινή διαχείριση των προγραμμάτων πρέπει να διαφυλαχτεί, την ίδια στιγμή όμως πρέπει να ενισχυθεί η «ιδιοκτησία» των προγραμμάτων από τα κράτη-μέλη.
Τρίτον, η εδαφικότητα πρέπει να απασχολήσει περισσότερο. Παρά τα μετρήσιμα θετικά αποτελέσματα της πολιτικής συνοχής, ειδικά στις λιγότερες αναπτυγμένες περιφέρειες, παρατηρούνται όξυνση ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και εγκλωβισμός περιφερειών σε μια «αναπτυξιακή παγίδα», ανάμεσά τους και περιοχές της νότιας Ευρώπης. Νέα εργαλεία και πολιτικές πρέπει να αναπτυχθούν για τις περιοχές αυτές ή όσες υφίστανται περιορισμούς που προκαλεί η γεωγραφική τους θέση, όπως οι ορεινές και οι νησιωτικές περιοχές.
Συνοψίζοντας, η πολιτική συνοχή έχει αξιοσημείωτο παρόν και εξίσου σημαντικές μελλοντικές προοπτικές. Αρκεί βέβαια να προχωρήσει έγκαιρα στην απαιτούμενη αυτο-αξιολόγηση, κάτι που άλλωστε έχει κάνει με επιτυχία στο παρελθόν.
Ο Δημήτρης Σκάλκος είναι γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων
Latest News
Η τιμή του μπρόκολου
Ποιος ασχολείται με εκδόσεις και αποπληρωμή χρεών, μόνο οι τιμές στο ράφι μετράνε
Ακριβή ασφάλεια
Το μεγαλύτερο όφελος, η «προίκα» που έχει αυτή η χώρα και μας πηγαίνει εδώ και χρόνια και ελπίζουμε και τα πολλά επόμενα, είναι ότι βρισκόμαστε σε μια ρώτα δημοσιονομικής ασφάλειας
Το ζήτημα της ενεργειακής μετάβασης
Κάθε υπερβολή σε στόχους και φιλοδοξίες μπορεί να στοιχίσει ακριβά όχι μόνο σε οικονομικούς πόρους και κοινωνικές αντιδράσεις αλλά και να προκαλέσει σοβαρές πολιτικές αναταράξεις
Γιατί δεν πληρώνει;
Το σύγχρονο «γεφύρι της Αρτας», συνεχώς το «άδειαζαν» και συνεχώς αυτό ξαναγέμιζε
Η Δύση και το Ισραήλ
Η ισραηλινή κυβέρνηση, θα πρέπει να καταλάβει ότι ο δυτικός κόσμος που την στηρίζει, εξυπηρετεί την ιστορία και όχι προσωπικές φιλοδοξίες και διάφορες άλλες επιδιώξεις
Ευρωεκλογές στην κόψη του ξυραφιού
Οσον αφορά τα πρόσωπα που επιλέγονται για υποψήφια, ελάχιστα τηρούν τα απαραίτητα κριτήρια
Η χώρα «πάει καλά», αλλά αυτό δεν είναι αρκετό
Να κάνουν «εικόνα» τη βελτίωση που υπάρχει σε επίπεδο μεγεθών
Ευρωψηφοδέλτια με όρους casting «μαϊντανών»
Ο τρόπος που τα κόμματα φτιάχνουν τα ευρωψηφοδέλτιά τους είναι ενδεικτικός του πώς αντιμετωπίζουν τους πολίτες
Μπορούμε να αλλάξουμε;
Ο κόσμος έχει αλλάξει. Νέες δυνάμεις έχουν δημιουργηθεί που δεν μπορεί κανείς να τις υποτιμήσει.
Θεσσαλία: Η επόμενη μέρα…
Ολα τα μαθηματικά μοντέλα δείχνουν ότι, ακολουθώντας την πεπατημένη, σε 10-15 χρόνια ο Θεσσαλικός κάμπος θα έχει ερημοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό