Ο πλανήτης δεν είναι μιας χρήσης (!)

Το Σάββατο 17 Δεκεμβρίου, ήρθε στο mail μου μια ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με τη συμμετοχή του  αρμόδιου υφυπουργού Γιώργου Αμυρά στη Διάσκεψη COP-15 στο Μόντρεαλ.

Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρουσίασε τους στόχους της Ελλάδας για την προστασία της βιοποικιλότητας έως το 2030, με έμφαση , μεταξύ άλλων, στη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων στη θάλασσα κατά 50%,  και τη μείωση των μικροπλαστικών που απελευθερώνονται στο περιβάλλον κατά 30%.

Ωραία μού ακούγονται όλα αυτά. Το θέμα όμως είναι να γίνουν και να μην μείνουν απλώς ευχολόγια. Γιατί το λέω αυτό; Το λέω, επειδή η πλαστική ρύπανση βρίσκεται πλέον παντού. Από τον οργανισμό μας μέσω της τροφικής αλυσίδας, μέχρι τις πιο απόμακρες παραλίες και νησιά…

Αμυράς: Μείωση των πλαστικών, προστασία του 30% της ελληνικής επικράτειας

Το πλαστικό συνεχίζει να παραμένει στα σκουπίδια…

Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα. Επιπλέον, διάβασα πρόσφατα μια μελέτη του αμερικανικού γραφείου  της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace (“Circular Claims Fall Flat Again’’),  σύμφωνα με την οποία, το 2021 τα νοικοκυριά στις ΗΠΑ δημιούργησαν περίπου 51 εκατομμύρια τόνους πλαστικών σκουπιδιών, από τα οποία ανακυκλώθηκαν μόλις οι 2,4 εκατομμύρια τόνοι (!).

-«Το χαρτί, το χαρτόνι και το μέταλλο ανακυκλώνονται σε υψηλά ποσοστά, όμως το πλαστικό συνεχίζει να μένει στα σκουπίδια», μού λέει, ο διευθυντής του ελληνικού γραφείου της περιβαλλοντικής οργάνωσης Νίκος Χαραλαμπίδης.

Όπως διαβάζω στην έκθεση, η  ανακύκλωση πλαστικού έχει καθοδική πορεία, αφού μειώθηκε κατά 5-6% το 2021, ενώ το 2014 ήταν 9,5% και το 2018 ήταν 8,7%. Στην ερώτηση γιατί συνέβη αυτό, οι συντάκτες απαντούν πως οφείλεται στην  απαγόρευση εισαγωγής πλαστικών αποβλήτων που επέβαλε η Κίνα το 2018!

Σημειώνεται πως μέχρι τότε, οι ΗΠΑ (αλλά και πολλές άλλες χώρες) εξήγαγαν εκατομμύρια τόνους πλαστικών σκουπιδιών στην Κίνα και προσμετρούσαν τις εξαγωγές αυτές ως “ανακύκλωση”, παρόλο που μεγάλο μέρος τους απλά κατέληγε στα σκουπίδια ή καιγόταν…

Κάτω από το 5%

Όπως μού αναφέρει, ο Νίκος Χαραλαμπίδης, δυο  από τους πιο συνηθισμένους τύπους πλαστικού στις ΗΠΑ ανακυκλώνονται περισσότερο από όλους: το PET (τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο, που χρησιμοποιείται σε μπουκάλια νερού ή αναψυκτικών) σε ποσοστό 20,9% και το HDPE (πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας, σε μπουκάλια προϊόντων υγιεινής) σε ποσοστό 10,3%. Για όλους τους άλλους τύπους πλαστικών, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, αφού το ποσοστό ανακύκλωσης είναι κάτω από 5%.

-« Η μελέτη επίσης επιβεβαίωσε αυτό που ήδη ξέρουμε, ή έστω φανταζόμαστε, και για τη χώρα μας. Ακόμα και αν το PET και το HDPE – που θεωρούνται ανακυκλώσιμα – γίνονται αποδεκτά από τις μονάδες επεξεργασίας ανακύκλωσης, αυτό δεν σημαίνει ότι ανακυκλώνονται στην πραγματικότητα, παραμένοντας έτσι απορρίμματα», συμπληρώνει ο διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace.

Γιατί αποτυγχάνει η ανακύκλωση του πλαστικού…

Είδατε τώρα γιατί δεν χρειαζόμαστε ευχολόγια; Το ερώτημα ωστόσο παραμένει. Γιατί αποτυγχάνει η ανακύκλωση του πλαστικού;

Στην έκθεση αναφέρεται πως αποτυγχάνει για 5 λόγους.

• Τα πλαστικά απορρίμματα είναι εξαιρετικά δύσκολο να συλλεχθούν, κι αυτό εξαιτίας της τεράστιας ποσότητας πλαστικού που μας κατακλύζει από παντού.
• Τα πλαστικά απορρίμματα χρειάζονται διαλογή πριν ανακυκλωθούν, άρα ακόμα κι αν συλλέγονταν θα ήταν αδύνατο να γίνει διαλογή σε τρισεκατομμύρια πλαστικά απορρίμματα. Επίσης, θα χρειαζόταν πολύ μεγαλύτερες κρατικές επενδύσεις για τη διαλογή και έτσι θα θυσιάζονταν τα χρήματα των φορολογούμενων πολιτών σε κάτι που θα είχε ελάχιστο αποτέλεσμα .
• Η ίδια η ανακύκλωση από μόνη της προκαλεί κινδύνους στο περιβάλλον και την υγεία των εργαζομένων, αφού δημιουργεί μικροπλαστικά και εκθέτει τους εργαζόμενους σε τοξικές ουσίες που απελευθερώνονται από τα πλαστικά
• Το πλαστικό συχνά περιέχει τοξικές ουσίες, οι οποίες δεν “φεύγουν” με την ανακύκλωση αλλά παραμένουν και στο ανακυκλωμένο πλαστικό. Αυτό το καθιστά επικίνδυνο για χρήση από τους ανθρώπους.
• Η ανακύκλωση είναι πανάκριβη: η συλλογή των πλαστικών απορριμμάτων, η διαλογή τους, η μεταφορά και η επεξεργασία τους κοστίζει εκατομμύρια, την ώρα που η παραγωγή νέου πλαστικού είναι φθηνότερη από το ανακυκλωμένο.

Δεν φεύγουν ποτέ από το περιβάλλον…

Όπως μού επισημαίνει, ο Νίκος Χαραλαμπίδης, τα πλαστικά μίας χρήσης δεν φεύγουν ποτέ από το περιβάλλον, αντίθετα διασπώνται σε πολύ μικρά κομμάτια, στην ουσία σαν τρισεκατομμύρια κομματάκια κομφετί που βρίσκονται κυριολεκτικά παντού.

-«Είναι απλά αδύνατον να συλλεχθούν όλα αυτά, ειδικά εφόσον η παραγωγή πλαστικού όλο και αυξάνεται. Χωρίς δραστικές αλλαγές, και με τη βιομηχανία πλαστικού να θέλει να τριπλασιάσει την παραγωγή του ως το 2050, πώς περιμένουμε να λυθεί το πρόβλημα;», αναρωτιέται.

Για όσους δεν έχουν την πλήρη εικόνα του προβλήματος, να θυμίσω –για άλλη μια φορά- πως σύμφωνα με ειδικούς, περίπου  4,8 – 12,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς μας, ενώ στη Μεσόγειο επιπλέουν 1.455 τόνοι πλαστικού.

Στην Ελλάδα…

Στην Ελλάδα από τους 180.000 – 300.000 τόνους πλαστικής συσκευασίας που παράγονται ετησίως, μόνο ένα μικρό ποσοστό ανακυκλώνεται. Το υπόλοιπο καταλήγει στις χωματερές, τις πόλεις και τις θάλασσές μας.

-«Καθημερινά στη χώρα μας σερβίρονται κατά μέσο όρο 1.000.000 πλαστικά ποτήρια μιας χρήσης  μόνο για καφέ. Το πλαστικό σκοτώνει θαλάσσια ζώα, επιδρά αρνητικά στα θαλάσσια οικοσυστήματα και εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα, ενώ πιθανότατα καταλήγει και στο πιάτο μας», μού τονίζει ο Νίκος Χαραλαμπίδης.

Και επειδή όλο το πλαστικό που έχει παραχθεί βρίσκεται ακόμη σε κάποια μορφή πάνω στον πλανήτη , έτσι, τουλάχιστον λένε οι ειδικοί, καλό είναι να έχουμε υπόψη μας πως ο πλανήτης στον οποίο ζούμε δεν είναι μιας χρήσης, όπως τα πλαστικά…