Φάρμακα: Πού παρουσιάζονται ελλείψεις

Μεγάλες είναι οι ελλείψεις φαρμάκων, την ώρα που η τριδημία, ο κορωνοϊός και η αύξηση των αναπνευστικών ιώσεων «ρίχνουν» ολοένα και περισσότερους πολίτες στο κρεβάτι.

Όπως αναφέρουν καταναλωτές και φαρμακοποιοί, οι ελλείψεις είναι μεγαλύτερες από κάθε άλλη χρονιά και η αιτία δεν είναι μόνο η αυξημένη ζήτηση κάποιων προϊόντων.

Διαβάστε επίσης: Άμεση διάθεση των αποθεμάτων ζητά το υπουργείο από τις φαρμακαποθήκες

Οι φαρμακοποιοί τονίζουν πως σημαντικό ρόλο στην απουσία σκευασμάτων από τα ράφια των φαρμακείων διαδραματίζουν και οι παράλληλες εξαγωγές που κάνουν οι φαρμακοβιομηχανίες, ειδικά σε κάποια προϊόντα που η τιμή του εξωτερικού είναι πιο συμφέρουσα από την ελληνική αγορά.

Σύμφωνα με τους εκπροσώπους των φαρμακοποιών, σε έλλειψη βρίσκονται συνολικά περίπου 400 φάρμακα που χορηγούνται για την αντιμετώπιση του διαβήτη, της επιληψίας, αντιπηκτικά, αντικαταθλιπτικά, ορμόνες, εισπνεόμενα, αντιβιοτικά κλπ.

Το τελεσίγραφο

Η υπάρχουσα νομοθεσία προβλέπει τη διατήρηση τρίμηνων αποθεμάτων για την επάρκεια των φαρμάκων, καθώς και δήλωση των φαρμάκων που προορίζονται για εξαγωγή από τις φαρμακαποθήκες, ώστε να καλύπτεται η εγχώρια αγορά και βάσει των διατάξεων αυτών, ζήτησε ο υπουργός Υγείας τη δήλωση των αποθεμάτων που υπάρχουν σήμερα και τη διάθεση των φαρμάκων στην αγορά.

Προ δεκαημέρου ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης απέστειλε τελεσίγραφο στην περίπτωση που διαπιστωθεί πως τα φαρμακεία… αδειάζουν λόγω παράλληλων εξαγωγών. Πιο συγκεκριμένα, ο υπουργός ζήτησε από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) να καλέσει όλες τις φαρμακαποθήκες να δηλώσουν άμεσα τα αποθέματα που διαθέτουν από τα ελλειπτικά φάρμακα που υπάρχουν στην αγορά και συνακόλουθα απαγορεύεται η εξαγωγή τους.

Ο ίδιος, δε, υπογράμμισε πως στην περίπτωση που δεν το πράξουν ή δηλώσουν ψευδείς ποσότητες, εκτός από τις ποινικές εις βάρος τους κυρώσεις, θα κινηθούν τάχιστα και οι διαδικασίες για άμεση ανάκληση της άδειας λειτουργίας τους.

Aποθέματα φαρμακαποθηκών

Κατόπιν αυτού ο ΕΟΦ με ανακοίνωσή του κάλεσε τις φαρμακαποθήκες να δηλώσουν στον οργανισμό «τα αποθέματά τους για τα φαρμακευτικά προϊόντα για τα οποία ισχύει προσωρινή απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών και ενδοκοινοτικής διακίνησης». Στην ανακοίνωση υπενθυμίζεται ότι «κατά τη διάρκεια της περιόδου ισχύος της απαγορεύεται κάθε αποθεματοποίηση των φαρμακευτικών προϊόντων για τα οποία ισχύει προσωρινή απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών και ενδοκοινοτικής διακίνησης».

Στα παιδιατρικά νοσοκομεία

Εικόνες… πανδημίας εξελίσσονται στα παιδιατρικά νοσοκομεία (δημόσια και ιδιωτικά) της χώρας, δίνοντας μάχη με μια πληθώρα αναπνευστικών ιών που «οργώνουν» την κοινότητα. Τα βίαια – όπως τα χαρακτηρίζουν οι ίδιοι οι παιδίατροι – συμπτώματα που προκαλούν στους μικρούς ασθενείς, των οποίων το ανοσοποιητικό είχε μείνει σε αδράνεια τα χρόνια των lockdown, έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται ατελείωτες ουρές στις εφημερίες, ενώ την ίδια ώρα σημαντικές ελλείψεις σε φάρμακα πρώτης γραμμής καταγράφονται στα φαρμακεία.

Ορισμένα αντιπυρετικά σιρόπια, αντιβηχικά αλλά και αντιβιώσεις είναι τα σκευάσματα που ψάχνουν εναγωνίως οι γονείς, οι οποίοι αρκετές φορές αναγκάζονται να επισκέπτονται το ένα φαρμακείο μετά το άλλο ώστε να βρουν το φάρμακο που τους έχει συστήσει ο παιδίατρος.

Τι λέει η αγορά

Εκπρόσωποι του κλάδου, εντούτοις, δείχνουν ως μέρος του προβλήματος που έχει προκύψει και τις ελλείψεις σε πρώτες ύλες λόγω της πανδημίας αλλά και της ενεργειακής κρίσης, με συνέπεια η παρασκευή των σκευασμάτων να γίνεται με σημαντική καθυστέρηση – γεγονός που δεν αποτελεί αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο.

Ενδεικτικό είναι δημοσίευμα στη «Wall Street Journal», στο οποίο παιδίατρος του νοσοκομείου Necker – Enfants Malades στο Παρίσι, Remi Salomon, εκφράζει έντονη αγωνία καθώς γίνεται λόγος πως οι ελλείψεις θα διατηρηθούν για τους επόμενους τρεις με τέσσερις μήνες. Μάλιστα, υπό τις εξελίξεις αυτές, ομάδα γιατρών στη Γαλλία – όπως αναφέρεται στο ίδιο δημοσίευμα – επεξεργάζεται νέες κατευθυντήριες γραμμές που συνιστούν μικρότερες δόσεις αντιβιοτικών για τη διαχείριση των προμηθειών.

Μειωμένη τροφοδοσία

Εν τω μεταξύ, στη χώρα μας διερευνώνται παράλληλα και καταγγελίες για μειωμένη τροφοδοσία από μερίδα πολυεθνικών εταιρειών. «Ακόμη αναμένουμε, και προσδοκούμε πως αυτό θα συμβεί σύντομα, τα αποτελέσματα των σχετικών ελέγχων που έχει ανακοινώσει το υπουργείο Υγείας», σημειώνει από την πλευρά της η πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων Ειρήνη Μαρκάκη.

Την ίδια ώρα, αυξημένη είναι και η ζήτηση αντιιικών φαρμάκων (Tamiflu) έναντι των σοβαρών συμπτωμάτων που δύναται να προκαλέσει η εποχική γρίπη. Και παρότι, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των φαρμακαποθηκών, οι ποσότητες που έχουν παραληφθεί είναι επαρκείς, δεν αποκλείουν στο μέλλον να προκύψουν αρρυθμίες στην αγορά καθώς η συνταγογράφησή τους ξεκίνησε φέτος πρόωρα και δυναμικά.

Αύξηση σκευασμάτων

Σημειώνεται ότι πρόσφατα, ο ΕΟΦ αύξησε κατά 227 σκευάσματα τον αριθμό των φαρμάκων για τα οποία απαγορεύεται η εξαγωγή ή αποθεματοποίηση, προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια στην εσωτερική αγορά και να καλυφθούν οι ανάγκες των ασθενών. Εάν διαπιστωθεί παραβίαση της σχετικής απόφασης είτε με εξαγωγή είτε με αποθεματοποίηση, το πρόστιμο από τη νομοθεσία κυμαίνεται από 100.000 ευρώ μέχρι 1 εκατ. ευρώ, πέραν των ποινικών κυρώσεων.

Οι αποφάσεις απαγόρευσης εξαγωγών λαμβάνονται για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των παράλληλων εξαγωγών στις οποίες προχωρούν φαρμακαποθήκες εξαιτίας της διαφοράς τιμής των φαρμάκων στη χώρα μας, έναντι άλλων ευρωπαϊκών χωρών όπου οι τιμές των φαρμάκων είναι υψηλότερες.

Συνήθως πρόκειται για φάρμακα ευρείας ζήτησης, οπότε η έλλειψή τους γίνεται εμφανής άμεσα στην αγορά της χώρας μας, όμως το πρόβλημα αποκαθίσταται γρήγορα μετά τις αποφάσεις απαγόρευσης εξαγωγών.

Το παράλληλο εμπόριο φαρμάκων στη χώρα μας εκτιμάται γύρω στα 360-400 εκατ. ευρώ το χρόνο, πρόκειται για νόμιμη διαδικασία στη βάση της ελεύθερης διακίνησης προϊόντων εντός της Ε.Ε. αν και οι παρασκευάστριες φαρμακευτικές εταιρείες προσπαθούν να το περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο γιατί τους προκαλεί διαφυγή εσόδων.

Τι γίνεται με τις τιμές των φαρμάκων

Στις 15 Δεκεμβρίου στην ιστοσελίδα του ΕΟΦ αναρτήθηκαν οι τελικές προτεινόμενες τιμές των υπό ανατιμολόγηση φαρμακευτικών προϊόντων. Με το νέο δελτίο τιμών, όπως εξηγεί το υπουργείο Υγείας, η τιμή των πρωτοτύπων φαρμάκων που έχουν χάσει την πατέντα τους μειώνεται κατά 7%. Η τιμή όμως των γενοσήμων φαρμάκων αυτών των πρωτοτύπων που χάνουν την πατέντα, μειώνεται κατά 65%.

Κάτω από το μισό της Ευρώπης η χρηματοδότηση για φάρμακα

Ελλειμματικός είναι ο προϋπολογισμός της φαρμακευτικής περίθαλψης στη χώρα, παρότι δεν υπάρχει καταγραφή για τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού σε θεραπείες. Μάλιστα η κρατική δαπάνη για φάρμακα είναι κάτω από το μισό της αντίστοιχης δαπάνης των χωρών του ευρωπαϊκού νότου.

Το συμπέρασμα προκύπτει από τις διαφορές που προκύπτουν από την συμμετοχή του κράτους σε αυτήν, σε σύγκριση με τις υποχρεωτικές επιστροφές clawback και rebate που καταβάλλει η φαρμακοβιομηχανία από την υπέρβαση των ορίων βάζει ο  προϋπολογισμός, αλλά και από τις αυξημένες καταβολές των ασθενών για την αγορά των φαρμάκων τους.

Καθώς γίνεται εμφανές ότι οι δυνατότητες του κράτους για πληρωμή των αναγκών  των ασθενών είναι περιορισμένες, το υπουργείο Υγείας ζητά εκπτώσεις από τις φαρμακευτικές που φτάνουν μέχρι και το 70% του τζίρου μεμονωμένων φαρμάκων, είτε αυτόματα μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών, είτε απευθείας μέσω εμπιστευτικών συμβάσεων που υπογράφονται με την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης.