Η Δύση θέλει πάντα την Τουρκία;

Με δήλωσή της η Σουηδία δηλώνει πως «παγώνει» ουσιαστικά την αίτηση της ένταξής της στο ΝΑΤΟ. Λόγω βέβαια των ενστάσεων και των εμποδίων που έβαλε η Τουρκία. Πετυχαίνει έτσι ο μακροχρόνιος γεωπολιτικός σχεδιασμός της Ρωσίας. Να μην αλλάξουν δηλαδή η κατάσταση και οι πολιτικές ισορροπίες στην Αρκτική. Ουδείς όμως στη Δύση έχει αντιδράσει. Πέραν του γεγονότος πως έχουν αρχίσει να ακούγονται από κάποια δυτικά σοβαρά έντυπα («Economist», «Spiegel», «Stern», «Financial Times») ενστάσεις για τον Ερντογάν και την πολιτική του. Στην ουσία ουδείς επίσημος κρατικός φορέας στη δυτική συμμαχία δεν έχει γυρίσει την πλάτη στην Αγκυρα. Κάποιοι, όπως ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Τζον Μπόλτον, απλά ασκούν κριτική στον Ερντογάν – και μόνο.

Ποια εξήγηση υπάρχει γι’ αυτό; Και θα συνειδητοποιήσουμε κάποια στιγμή τι συμβαίνει, παύοντας να ζούμε στον κόσμο μας; Η Τουρκία αποτελεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο και λαχταριστό «οικόπεδο» για τη Δύση. Από τα μεταπτυχιακά μου χρόνια ακόμη, λαμβάνοντας μέρος σε μια άσκηση στρατηγικής προσομοίωσης (strategic simulation) στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Κολέγιο St. Anthony’s), είχα συνειδητοποιήσει την υπεραξία που προσδίδουν οι πάντες στο κομμάτι αυτό της Μικράς Ασίας. Με αφορμή μια υποτιθέμενη κρίση στην Ευρώπη, είχα εντυπωσιαστεί απο τις προσπάθειες όλων, ανεξαρτήτως ποιας ευρωπαϊκής δύναμης τον ρόλο έπαιζαν, να μη χάσουν την επιρροή τους πάνω στην Τουρκία. Και να μην της επιτρέψουν να βρεθεί πολύ κοντά στη Ρωσία. Μια ταύτιση Ρωσίας με την Τουρκία, σε φάση ρήξης Δύσης με Ανατολή, άνοιγε τον δρομο στο Κρεμλίνο να πλαγιοκοπήσει την Ευρώπη μέσω Βόρειας Αφρικής.

Ολα τα δυτικά σενάρια σύγκρουσης με τη Ρωσία είναι επικεντρωμένα στη Βόρεια Ευρώπη και ανατολικά. Δεν υπάρχει σχεδιασμός για χτύπημα από τον Νότο. Η Δύση εκεί είναι τελείως εκτεθειμένη. Ως συνέπεια η στόχευση της Δύσης είναι να έχει τη Ρωσία πάντα μακριά από τη Ρωσία. Γι’ αυτό και ιστορικά η Δύση ουδέποτε εγκατέλειψε την Τουρκία στις περιόδους που η σχέση της με το Κρεμλίνο είναι καλή μέχρι εγκάρδια. Το ζήσαμε αυτό στη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής, όταν ο Κεμάλ, εξασφαλίζοντας βοήθεια και όπλα από τους Μπολσεβίκους, βρήκε αναπάντεχα και τους Δυτικούς να εγκαταλείπουν την Ελλάδα! Αντίστροφα, στο Ναυαρίνο οι ευρωπαϊκές δυνάμεις συνέτριψαν τον τουρκικό στόλο όταν η Ρωσία ήταν εχθρικά τοποθετημένη απέναντι στην Κωνσταντινούπολη και η Ρωσία συμμετείχε στη ναυτική αντι-οθωμανική συμμαχία. Δεν υπήρχε τότε κίνδυνος συνεργασίας Τούρκων και Ρώσων.

Δεν έχουν λοιπόν τόση σημασία για την Ελλάδσ τα καλά λόγια των δυτικών δυνάμεων και οι γενικότερες θετικές διαθέσεις απέναντί της. Την κρίσιμη στιγμή είναι σχεδόν αδύνατον να περιμένουμε να εγκαταλείψουν την Τουρκία. Εκτός αν η ίδια έχει αποφασίσει να αλλάξει στρατόπεδο. Και για να το κάνει θα πρέπει να έχει έναν ιδιαίτερα ωφέλιμο γι’ αυτή λόγο. Μπορεί να τους ενοχλεί ο Ερντογάν και ο ισλαμισμός του. Δεν θα αφήσουν όμως την Τουρκία να φύγει από την επιρροή τους. Και για την Ελλάδα ο όποιος διάδοχος του Ερντογάν και του Κόμματος της Δικαιοσύνης δεν σημαίνει ηρεμία και αποκατάσταση εμπιστοσύνης. Μην ξεχνάμε πως τις μεγαλύτερες καταστροφές μας από την Τουρκία τις είχαμε υποστεί επί Κεμάλ και των αντι-ισλαμιστών διαδόχων του (1922, γεγονότα Πόλης 1956, Κυπριακό, Ιμια).

Η ορθολογικότερη στρατηγική για μας, εκτός βέβαια των καλών σχέσεων με τη Δύση, είναι η δημιουργία ρήγματος μεταξύ Αγκυρας και Μόσχας. Με τη Ρωσία απομακρυσμένη από την Τουρκία, η Δύση με μεγαλύτερη ευχέρεια θα κοιτάζει τις όποιες ελληνικές αιτιάσεις. Χάθηκε μια μεγάλη ευκαιρία όταν έριξαν οι Τούρκοι το ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος. Ανεξάρτητα από τις σχέσεις Αθήνας – Κρεμλίνου, η απομάκρυνση της Μόσχας από την Αγκυρα είναι για μας απαραίτητη. Εκτός κι αν αλλάξουν τελείως τα γεωπολιτικά δεδομένα και η Ρωσία βρεθεί αγκαλιά με τη Δύση. Ολες οι άλλες κινήσεις και δηλώσεις (λ.χ. «θα δώσουμε όπλα στην Τουρκία υπό τον όρο…») είναι πρόσκαιρες και δεν θα αντέξουν στη δοκιμασία των γεγονότων.