Αγροτουρισμός: Πώς συμβάλλει στην ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος

Πόλο έλξης αποτελούν τα μικρά αγροκτήματα τα οποία συμμετέχουν στον αγροτουρισμό, δίνοντας την ευκαιρία στον επισκέπτη να γνωρίσουν τις αγροτικές περιοχές, τις αγροτικές ασχολίες, τα τοπικά προϊόντα, να έρθει σε επαφή με τη φύση και τις δραστηριότητες της υπαίθρου.

Παράλληλα, μαζί με τις ξεχωριστές και μοναδικές εμπειρίες που κερδίζει ο επισκέπτης, ο αγροτουρισμός συμβάλλει στην ενίσχυση του εισοδήματος των αγροτών, μιας και σε αυτόν συμμετέχουν κυρίως μικρά αγροκτήματα με μικρές αγροτικές εκτάσεις, οι οποίες, λόγω της μικρής παραγωγής, δυσκολεύονται να επιβιώσουν σε συνθήκες εντατικής καλλιέργειας και αναζητούν μέσα ώστε να καταστούν βιώσιμες.

Eurostat: Ερημώνουν οι αγροτικές περιοχές – Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Συγχρόνως, συμβάλλει στη διατήρηση της παραγωγής τοπικών αγροτικών προϊόντων, αλλά και στην συγκράτηση του αγροτικού πληθυσμού στον τόπο διαμονής τους.

Μοναδικές εμπειρίες

Επαφή με την φύση, γνωριμία με τις αγροτικές δουλειές, με τα τοπικά αγροτικά προϊόντα, αλλά και με τις παραδόσεις και την πολιτιστική κληρονομιά προσφέρει στον επισκέπτη ο αγροτουρισμός.

Οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις δημιουργήθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία και οι υπόλοιπες από το 2000 και μετά, ενώ αποτελούν πόλο έλξης ιδιαίτερα για τους νέους αγρότες.

Τα μικρά αυτά αγροκτήματα συνήθως διαθέτουν κήπους και καλλιέργειες διάφορων ειδών όπως λαχανόκηπους, βοτανόκηπους, οπωροφόρα δέντρα, κήποι με αρωματικά φυτά, δίνοντας στον επισκέπτη είτε να παρακολουθήσουν είτε ακόμα και να συμμετέχουν στο φύτεμα, το πότισμα, τη συγκομιδή κ.ά., αλλά και να μάθουν σχετικά με τη διαδικασία παραγωγής, τη χλωρίδα, την πανίδα και το μικροκλίμα.

Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις η αγροτουριστική μονάδα διαθέτει δέντρα ελιάς ή ελαιώνα δίνοντας στους επισκέπτες τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε δραστηριότητες όπως η συγκομιδή και το πάτημα.

Λιγότερες είναι οι περιπτώσεις όπου στο αγρόκτημα διατηρείται φάρμα ζώων. Σε μία περίπτωση είναι διαθέσιμη στους επισκέπτες φάρμα με άλογα με τα οποία ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στην περιοχή με συνοδό, ενώ σε μία άλλη μονάδα είναι δυνατή η συμμετοχή των επισκεπτών σε εργασίες όπως η κουρά των προβάτων. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις μονάδων, οι φάρμες εξειδικεύονται στην εκτροφή συγκεκριμένων ειδών (αλόγων, βουβαλιών, βοοειδών).

Και γαστρονομικές δραστηριότητες

Παράλληλα, ο αγροτουρισμός είναι στενά συνδεδεμένος με τη γαστρονομία και την προώθηση της πρωτογενούς παραγωγής.

Μάλιστα, στις βασικές γαστρονομικές δραστηριότητες που παρέχονται περιλαμβάνονται από μαθήματα παρασκευής παραδοσιακών προϊόντων (π.χ. μυζήθρα, ρακόμελο) και μαγειρικής κατά τα οποία αξιοποιούνται τα αγνά, τοπικά προϊόντα και παρασκευάζονται παραδοσιακές συνταγές (πίτες, ψωμί, γλυκά του κουταλιού κ.ά.).

Σε αρκετές περιπτώσεις μαθήματα πραγματοποιούνται σε υπαίθριους χώρους/κουζίνες, με τη χρήση παραδοσιακού ξυλόφουρνου.

Λιγοστά τα προγράμματα χρηματοδότησης

Σύμφωνα με έρευνα που ολοκλήρωσαν και παρουσίασαν οι υπηρεσίες του υπουργείου Τουρισμού για το Ειδικό Σήμα Αγροτουρισμού, οι συμμετέχοντες σε αυτή επισημαίνουν ότι τα μικρά αγροκτήματα δεν μπορούν να ενταχθούν σε προγράμματα χρηματοδότησης και ζητούν κρατική υποστήριξη, καθώς σε αντίθεση με τη μεγάλη αγροτική παραγωγή, η οποία μπορεί να διοχετεύσει τα προϊόντα στην ελληνική και ξένη αγορά, τα μικρά αγροκτήματα είναι εκείνα που αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης και στρέφονται στον αγροτουρισμό για να ενισχύσουν το εισόδημά τους.

‘Όσον αφορά το καίριο ζήτημα των επιδοτήσεων, διαπιστώθηκε πως πολλές από τις αγροτουριστικές μονάδες αυτής της κατηγορίας είχαν ενταχθεί στο Πρόγραμμα leader, ενώ αρκετοί έχουν λάβει χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις έχουν ενταχθεί σε άλλου είδους χρηματοδοτικά προγράμματα που εντάσσονται στο πρόγραμμα Horizon 2020, αλλά και σε προγράμματα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Πάντως, οι αγρότες επισημαίνουν την ανάγκη ειδικών προγραμμάτων χρηματοδότησης των μονάδων αυτών, οι οποίες δεν καλύπτονται από γεωργικές χρηματοδοτήσεις που αφορούν σε μεγαλύτερες αγροτικές εκτάσεις.

Συμβολή στην τοπική ανάπτυξη – Πλεονεκτήματα και οφέλη

Εκτός από τα πλεονεκτήματα που έχει για τον πρωτογενή τομέα, ο αγροτουρισμός συμβάλλει και στην τοπική ανάπτυξη, ιδιαίτερα των ορεινών και ημιορεινών περιοχών.

Παράλληλα, ο αγροτουρισμός αναπτύσσει την τοπική κοινωνία, συμβάλλει στη συνέχεια της παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων, διατηρεί τέχνες που διαφορετικά θα είχαν εξαφανισθεί, συμβάλλει στην αναβίωση εθίμων και παραδοσιακών εκδηλώσεων, στη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας των απομονωμένων περιοχών με τα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και προσφέρει  νέες προοπτικές ζωής στους νέους των περιοχών αυτών.

Οι συμμετέχοντες στην παραπάνω έρευνα υποστηρίζουν ότι ο αγροτουρισμός συμβάλλει στην τοπική ανάπτυξη, αναφέροντας ότι μπορεί:

• Να αποτελέσει μία σημαντική, πρόσθετη πηγή εισοδήματος και να συμβάλει στη διαφοροποίηση του εισοδήματος του αγροτικού κόσμου.
• Να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο προώθησης της τεράστιας δυναμικής του αγροδιατροφικού συστήματος (παραγωγή και μεταποίηση) της χώρας και της σημαντικής πρωτογενούς παραγωγής της. Παράλληλα, μπορεί να συμβάλει στην προώθηση και αξιοποίηση της ελληνικής γαστρονομικής παράδοσης.
• Να αποτελέσει ατμομηχανή της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης και εργαλείο αναζωογόνησης της υπαίθρου και οικισμών που βρίσκονται εκτός των παραδοσιακών τουριστικών προορισμών.