Γαλλία: Γουρούνια-νάνοι στα αμπέλια αντί για ζιζανιοκτόνα

Ένα πείραμα εφαρμόζουν εδώ και δύο χρόνια οι Γιρονδίνοι αμπελουργοί, που μπορεί όχι μόνο να αλλάξει τον τρόπο των καλλιεργειών αλλά να σώσει και ανθρώπινες ζωές. Από το καλοκαίρι του 2021 αντικατέστησαν τη χρήση χημικών παρασιτοκτόνων με το «ξαμόλημα» στους αμπελώνες νάνων χοίρων που καταβροχθίζουν τα ζιζάνια δίχως να πειράζουν τα φύλλα και τους καρπούς στα κλήματα διότι απλούστατα… δεν τα φτάνουν. Τα μέχρι σήμερα συμπεράσματα από το πείραμα έχουν ξεπεράσει κάθε προσδοκία.

Είναι δα γνωστές – αν και δύσκολα παραδεκτές διότι οι συνήθειες των ανθρώπων δύσκολα αλλάζουν – οι εκατόμβες που έχει προκαλέσει στους αγροτικούς πληθυσμούς σε κάθε γωνιά της γης, του ελληνικού συμπεριλαμβανομένου, η ανέμελη χρήση των ζιζανιοκτόνων και δη του διαβόητου Roundup για την απαλλαγή των καλλιεργειών από τα ζιζάνια. Τα γουρουνάκια Kunekune, που προέρχονται από τη Νέα Ζηλανδία και τη δεκαετία του 1980 κινδύνευσαν ακόμα και με εξαφάνιση, έφθασαν στην Ευρώπη για να φέρουν την επανάσταση τουλάχιστον στις καλλιέργειες των αμπελιών.

Μια ιδιαίτερη ράτσα

Τα Kunekune είναι μια ράτσα χοίρων πολύ μικρού μεγέθους με μακρύ τρίχωμα διαφόρων χρωμάτων, καφέ, μπεζ, λευκό και μαύρο συνήθως, που είναι γνωστή εδώ και εκατοντάδες χρόνια στις κοινότητες της φυλής Μαορί στη Νέα Ζηλανδία. Έχουν μήκος από 40 έως 60 εκατοστά και το βάρος τους ξεκινά από τα 60 κιλά και φθάνει έως τα 200! Κατά κανόνα τα αρσενικά ζώα είναι πολύ πιο σωματώδη από τα θηλυκά. Kunekune στη γλώσσα των Μαορί σημαίνει «παχύς και στρογγυλός».

Γαλλία: Εγκαταλείπεται ο αμπελώνας του Μπορντό

«Στην αρχή η ιδέα που πρότεινα έκανε τον κόσμο να γελάσει. Στη φαντασία των ανθρώπων το γουρούνι είναι ένα μεγάλο και άγαρμπο ζώο, που ανατρέπει και καταστρέφει ό,τι βρει στο διάβα του. Αλλά με τις μινιατούρες εκδόσεις το πρόβλημα αυτό εκλείπει», δηλώνει στον «Figaro» ο σύμβουλος σε θέματα αμπελώνων και οινοπαραγωγής Ολιβιέ Ζεμπίκ.

Το τέλειο υποκατάστατο;

Πολλοί αμπελουργοί της ευρύτερης περιοχής του Μπορντό στη Γαλλία προσπαθούσαν επί χρόνια να βρουν μια εναλλακτική λύση στα φυτοφάρμακα, σημειώνει η γαλλική εφημερίδα. «Ο κλάδος αντιλαμβάνεται το πρόβλημα με τα ζιζανιοκτόνα, αλλά βρίσκεται σε ένα διαρκές τεχνικό αδιέξοδο. Η χρήση εργαλείων για το ξερίζωμα των ζιζανίων βλάπτει τα κλήματα, καταστρέφει το χώμα, μεταφέρει ασθένειες», ζημειώνει ο Ζεμπίκ.

«Το γουρουνάκι στριφογυρίζει μέσα στο αμπέλι και δεδομένου ότι είναι μικρό, μπορεί να βλάψει τα κλήματα. Το μηχάνημα δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Εξάλλου λόγω (ή χάρη) στο μικρό του μέγεθος το Kunekune δεν μπορεί να φτάσει στα τσαμπιά των σταφυλιών», τονίζει ο σύμβουλος των Γιρονδίνων οινοπαραγωγών.

Στο τέλος της συγκομιδής, το αποτέλεσμα είναι ξεκάθαρο: «Το Kunekune καθαρίζει τα πάντα! Κανένα άλλο ζώο, καμία μηχανή και κανένα φάρμακο δεν μπορεί να πετύχει αυτό που κάνουν αυτά τα χοιρίδια. Και το πιο εντυπωσιακό απ’ όλα είναι ότι τρώνε και τις ρίζες των ζιζανίων, δίχως να βλάπτουν τον αμπελώνα. Είναι πολύ επιλεκτικά», σημειώνει ο Ολιβιέ Ζεμπίκ.

Πολλαπλώς χρήσιμα

Οι υπηρεσίες που προσφέρει το γουρούνι-νάνος «Kunekune» σε έναν αμπελώνα δεν έχουν όρια. Ξεπερνούν κάθε προσδοκία, σημειώνει ο ρεπόρτερ του «Figaro». «Κάποια στιγμή αρχίσαμε να παρατηρούμε ότι τα γουρουνάκια τρώνε και τα νεκρά αμπελόφυλλα που πέφτουν καταγής. Αυτό ήταν ένα αναπάντεχο δώρο που μας έκαναν, διότι στα φύλλα αυτά, εφόσον μείνουν στο έδαφος, αναπτύσσεται ένας μύκητας που είναι επιβλαβής για τα αμπέλια. Πρόκειται για ένα είδος μούχλας που μεταδίδεται στα κλήματα κάθε χρόνο όταν βελτιώνεται ο καιρός την άνοιξη και βγάζουν νέα φύλλα. Εφέτος θα τοποθετήσουμε αισθητήρες για να συγκρίνουμε τη μετάδοση του μύκητα με ή χωρίς τα Kunekune να στριφογυρίζουν στους αμπελώνες», τονίζει ο Ζεμπίκ.

Το καλοκαίρι του 2021 σε αμπέλια του Μπορντό όπου άρχισε να εφαρμόζεται πειραματικά η ιδέα της χρησιμοποίησης των ζωντανών «ζιζανιοκτόνων Kunekune», μια ντουζίνα γουρουνάκια καθάρισαν από τα ζιζάνια εκατοντάδες στρέμματα αμπελώνων. Το καλοκαίρι του 2022 το πείραμα συνεχίστηκε και εφέτος στην περιοχή θα «δουλέψουν» περίπου εξήντα κεφάλια.

Ο Ολιβιέ Ζεμπίκ δήλωσε στον «Figaro» ότι δέχεται εκατοντάδες αιτήματα από οινοπαραγωγούς που ενδιαφέρονται να προμηθευτούν αυτά τα «θαυματουργά γουρούνια», όπως τα αποκαλούν. Αλλά προς το παρόν το όλο σχέδιο βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο.

«Δεν πουλάμε γουρούνια. Υπάρχουν μερικές φάρμες εκτροφής Kunekune στη Γαλλία, αλλά ακόμα χρειαζόμαστε να κάνουμε διάφορες παρατηρήσεις προτού συστήσουμε ανεπιφύλακτα στους παραγωγούς να τα χρησιμοποιήσουν ως υποκατάστατα των φυτοφαρμάκων», σημειώνει ο σύμβουλος οινοπαραγωγής.

Πρόσθετα ερωτήματα

Αν όμως αυτά τα γουρούνια αποδειχθούν πολύ χρήσιμα την εποχή που αναπτύσσονται τα ζιζάνια και κατά τη διάρκεια της συγκομιδής, στο τέλος του καλοκαιριού, τι τα κάνουμε τον υπόλοιπο χρόνο; Είναι ένα ερώτημα που επίσης πρέπει αναπαντηθεί, εφόσον η χρήση των Kunekune επεκταθεί και απαιτηθεεί η εκτροφή πολλών εκατοντάδων ή και χιλιάδων ζώων.

«Είναι σίγουρο ότι θα χρειαστούμε πολλά γουρούνια αν το σχέδιο αποδειχθεί εκμεταλλεύσιμο, αποδοτικό και προσοδοφόρο. Οι ίδιοι οι αμπελουργοί δεν μπορουν αν φροντίζουν όλο το χρόνο τα γουρούνια που θα χρησιμοποιούν για ζιζανιοκτόνα. Θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία με φάρμες εκτροφής, που θα εκμεταλλεύονται το χοιρινό κρέας», σημειώνει ο Ολιβιέ Ζεμπίκ. Τα αρσενικά Kunekune των 200 κιλών είναι πιθανότατα εκμεταλλεύσιμα. Είναι όμως κι αυτό ένα αντικείμενο οικονομοτεχνικής μελέτης.