Η δήμαρχος του Παρισιού Ann Hidalgo: «Η δημιουργικότητα μιας πόλης δεν εξαρτάται από τα αυτοκίνητα. Αυτό ήταν ο 20ς αιώνα»

Σε μια συνοικία του βόρειου Παρισιού που ήταν κάποτε γνωστή για τερματικούς σιδηροδρομικούς σταθμούς, ως κέντρο τοξικοεξαρτημένων και τους καταυλισμούς προσφύγων, η Αν Ινταλγκό επιθεωρεί σειρά από τεράστια οικοδομικά έργα. Μπροστά της είναι κεντρικός δρόμος με μποτιλιάρισμα που καταλαμβάνει τέσσερεις λωρίδες κυκλοφορίας.

«Όλο αυτό ήταν χάος», λέει ο δήμαρχος της πόλης. Ήταν; «Εντάξει, είναι!» Περιγράφει την συμφόρηση στο δρόμο ως «αποκρουστική».

Αλλά εδώ στο Porte de la Chapelle, όπως και αλλού στο Παρίσι, η Ινταλγκό έχει ριζοσπαστικό σχέδιο. Θέλει λιγότερα αυτοκίνητα, ευρύτερα πεζοδρόμια, περισσότερα δέντρα. «Και φυσικά, ποδήλατα, γιατί χωρίς ποδήλατα, δεν θα ήταν δικό μου [σχέδιο]!»

Η δήμαρχος του Παρισιού ηγείται μιας από τις πιο φιλόδοξες προσπάθειες παγκοσμίως για τον απογαλακτισμό των ανθρώπων από τα αυτοκίνητα. Έχει αγκαλιάσει την έννοια της «πόλης των 15 λεπτών», επανασχεδιάζοντας τα μέσα μεταφοράς, τη στέγαση, τις θέσεις εργασίας και τον δημόσιο χώρο, ώστε οι κάτοικοι να μπορούν να ζουν χωρίς μεγάλες, ρυπογόνες μετακινήσεις. Το Παρίσι είναι η πόλη με τη δεύτερη μεγαλύτερη συμφόρηση στην Ευρώπη μετά το Λονδίνο, σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων Inrix. Αλλά πολλές λεωφόροι έχουν τώρα σταθερή κυκλοφορία ποδηλατών.

Οι Παριζιάνοι που απολάμβαναν την οδήγηση στην πόλη είναι εξοργισμένοι. Κατηγορούν την Ινταλγκό ότι κάνει την πρωτεύουσα λιγότερο εύχρηστη και την διαβίωση λιγότερο ευχάριστη. Μερικοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούν το hashtag #SaccageParis (Λεηλατημένο Παρίσι) για να επισημάνουν φωτογραφίες αποτυχημένης δενδροφύτευσης και ποδηλατοδρόμων, καθώς και ό,τι βλέπουν τα σκουπίδια στους δρόμους αυξημένα. Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, τα λεωφορεία του Παρισιού, αν και δεν είναι ευθύνη της δημάρχου, μαστίζονται από ελλείψεις οδηγών λόγω Covid-19.

Ο Κάρλος Μορένο, ο ακαδημαϊκός πίσω από την ιδέα της πόλης των 15 λεπτών, συνδέει την αντίθεση με πλούσιους ανθρώπους που δεν θέλουν οι φτωχοί άνθρωποι να καταλαμβάνουν δημόσιο χώρο. «Υπάρχει λίγη από αυτή τη νοοτροπία», λέει η Ινταλγκό. «[Αλλά] υπάρχουν συντηρητικοί άνθρωποι, που δεν ενδιαφέρονται για την αλλαγή, γιατί ζουν καλά, έχουν μεγάλα διαμερίσματα, έχουν σπίτια στην εξοχή. Δεν έχουν τη ζωή ενός Παριζιάνου της μεσαίας τάξης».

Η Ινταλγκό δυσκολεύτηκε να κάνει το μήνυμά της αποδεκτό στο ευρύτερο κοινό: πέρυσι η προεδρική της εκστρατεία κέρδισε μόλις 1,75%  των ψήφων, το χειρότερο αποτέλεσμα ποτέ για υποψήφιο του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Όμως ο κόσμος θα έχει σύντομα την ευκαιρία να κρίνει τις αλλαγές της. Το Παρίσι φιλοξενεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024. Όπου σήμερα γίνονται έργα οδοποιίας, θα υπάρχουν ποδηλατόδρομοι μήκους 60 χιλιομέτρων, που θα επιτρέπουν στους επισκέπτες να κάνουν ποδήλατο σε κάθε χώρο. Το Porte de la Chapelle θα έχει νέα αθλητική αρένα, με πράσινο roof garden. Η Ινταλγκό θέλει η περιοχή να είναι «τόσο όμορφη όσο η περιοχή του Les Invalides» – αναφορά στο παρισινό μνημείο που ανέθεσε ο Louis XIV. «Οι ντόπιοι αξίζουν την ομορφιά. . . Πάντα υπάρχουν άνθρωποι που λένε, «Ναι, αλλά όχι τώρα.» Και λέω, «Όχι, οι άνθρωποι εδώ βιάζονται».

Πολλοί πολιτικοί μιλούν για την κλιματική αλλαγή. Αλλά η Ινταλγκό είναι από τους λίγους ανθρώπους στην εξουσία που ζητούν από τους πολίτες να αποδεχθούν τις ενοχλήσεις της δράσης για το κλίμα. Λιγότερα αυτοκίνητα είναι ένα παράδειγμα. Ένα άλλο είναι ο κλιματισμός. Τα καλοκαίρια στο Παρίσι ξεπερνούν ολοένα και περισσότερο τους 40 βαθμούς Κελσίου, αλλά για εξοικονόμηση ενέργειας, το Ολυμπιακό Χωριό όπου θα μείνουν οι αθλητές δεν θα έχει κλιματισμό. «Γιατί πιστεύουμε ότι χρειαζόμαστε κλιματισμό;» Οι τεχνικές σχεδιασμού προορίζονται να εγγυηθούν ότι, ακόμη και στο κλίμα του 2050, τα κτίρια δεν θα υπερβαίνουν τους 28 C για περισσότερες από 160 ώρες το χρόνο. «Δεν μπορώ να σκεφτώ μόνο τον αντίκτυπο στους αθλητές για 15 ημέρες». . . Δεν μπορείς να ανταποκριθείς στην κλιματική αλλαγή χωρίς να την έχεις πάντα, πάντα, πάντα στο μυαλό σου».

Θέλει επίσης να αποκλειστούν Ρώσοι και Λευκορώσοι αθλητές από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τέτοιες στάσεις την έχουν βάλει σε τροχιά σύγκρουσης με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή. «Υπάρχει πίεση», χαμογελάει η Ινταλγκό. «Αλλά με ξέρουν».

Ακροδεξιοί συνωμοσιολόγοι έχουν στοχεύσει την ιδέα της πόλης των 15 λεπτών, υποστηρίζοντας ότι η ιδέα είναι μέρος σοσιαλιστικής συνωμοσίας για τον έλεγχο του κόσμου. Αυτή η άποψη δεν επιβιώνει της επαφής με την Ινταλγκό: μπορεί να είναι σοσιαλδημοκράτης, αλλά δεν είναι κάποια από τους κακούς αντιπάλους του Τζέιμς Μποντ. Είναι μια ανάλαφρη, χαμογελαστή μορφή, που μερικές φορές φαίνεται απόκοσμη.

«Έχω ένα όνειρο, γιατί γεννήθηκα στην Ανδαλουσία [στη νότια Ισπανία], όπου ο τρόπος ζωής είναι πολύ διαφορετικός. Όταν ήμουν μικρή, εμείς – τα παιδιά, οι παππούδες, όλοι – κατεβαίναμε στο δρόμο με τις καρέκλες μας και παίζαμε εκεί. Για μένα, αυτό είναι σαν ιδανικό».

Μιλάμε στα ισπανικά, τη γλώσσα που έχουμε κοινή. Η Ινταλγκό μετακόμισε από την Ισπανία στη Γαλλία ως παιδί. Έγινε επιθεωρητής εργασίας και αντιδήμαρχος του Παρισιού πριν εκλεγεί δήμαρχος το 2014.

Το επόμενο έτος, τρομοκράτες σκότωσαν περισσότερους από 130 ανθρώπους σε συντονισμένες επιθέσεις στο Παρίσι. Υπήρξε εισροή προσφύγων από Συρία. Το 2016, η έντονη βροχόπτωση έκανε τον Σηκουάνα να υπερχειλίσει. «Πέρασα έξι χρόνια διαχειριζόμενη κρίσεις», λέει. Κάθε κρίση την έκανε να θέλει «να προχωρήσει παραπέρα» στη μεταμόρφωση της πόλης.

Μία από τις πιο τολμηρές ενέργειές της ήταν το 2020, όταν αποφάσισε να αποκλείσει τα αυτοκίνητα από τη Rue de Rivoli, τον σημαντικό δρόμο στην καρδιά του Παρισιού, με καταστήματα υψηλής μόδας, πολυτελή ξενοδοχεία και μουσεία. «Ολόκληρη η ομάδα μου με κοίταξε, με βλέμμα, Είσαι Τρελή; Έρχονται εκλογές». Οι επικριτές λένε ότι η αλλαγή έχει επηρεάσει τις επιχειρήσεις. «Αλλά είναι ψέμα».

Καλώς ήρθατε στην πόλη των 15 λεπτών

Ο πληθυσμός του Παρισιού μειώθηκε κατά περίπου 75.000 άτομα μεταξύ 2014 και 2020. Η φυγή, η οποία είναι πιθανό να έχει αυξηθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δεν φαίνεται να είναι σημάδι ακμάζουσας πόλης. Αλλά ο Hidalgo επιμένει «Το Παρίσι δεν αδειάζει». . . Το Παρίσι ήταν πολύ πυκνό. Αποπυκνώνουμε την πόλη».

Αποδίδει τη μείωση του πληθυσμού στις τιμές των ακινήτων και στα ποσοστά διαζυγίων. “Στο Παρίσι . . . ένα στα δύο ζευγάρια χωρίζει». Προτρέπει τους ανθρώπους να σκέφτονται όχι μόνο την πόλη του Παρισιού των 2 εκατομμυρίων ανθρώπων που διευθύνει, αλλά και το «Grand Paris», την ευρύτερη περιοχή των 7 εκ. που πρόκειται να συνδεθεί με (εκπρόθεσμο) έργο μετρό. «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να χτίζουμε εντός [της πόλης] του Παρισιού. Πρέπει να ανοίξουμε τα σύνορά μας».

«Η αντιπολίτευση λέει ότι οι άνθρωποι φεύγουν επειδή δεν μπορούν να οδηγήσουν το αυτοκίνητό τους στο κέντρο της πόλης. Αυτό είναι χαζό. Αυτό που λένε οι άνθρωποι είναι ότι χρειάζονται φθηνότερη στέγαση για να μείνουν στο Παρίσι. . . Η δημιουργικότητα μιας πόλης δεν εξαρτάται από τα αυτοκίνητα. Αυτός είναι 20ός αιώνας. Είμαστε στον 21ο».

Στόχος της είναι να αυξήσει το ποσοστό των κοινωνικών κατοικιών από περίπου 25% σε 40% έως το 2026. Αυτό θα κοστίσει 200 εκατ. ευρώ μόνο φέτος, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς πρώην πολυκατοικιών γραφείων και της μετατροπής τους σε κατοικίες.

Επικρίνει την πλατφόρμα ενοικίασης Airbnb, «η οποία μας έκανε να χάσουμε πολλά σπίτια». Θα προχωρήσει σε δημοψήφισμα για το Airbnb, όπως υποσχέθηκε; «Προς το παρόν, όχι – γιατί έρχονται και οι Ολυμπιακοί Αγώνες». Αλλά η παρουσία της στο Παρίσι δεν είναι «ακόμη» διευθετημένη υπόθεση.

Η Ινταλγκό ηγείται επίσης του καθαρισμού του ποταμού Σηκουάνα, αν και οι καθυστερήσεις σημαίνουν ότι δεν θα ανοίξει για κολύμβηση μέχρι το 2025. Η επιχείρηση περιλαμβάνει τη σύνδεση υπονόμων σε 35.000 σπίτια στο Grand Paris που προηγουμένως απέρριπταν τα λύματα τους κατευθείαν στο ποτάμι και την κατασκευή νέων υποδομών έτσι ώστε οι κύριοι υπονόμοι της πόλης να μην αδειάζουν στον Σηκουάνα όταν υπάρχουν πλημμύρες. Η Ινταλγκό θέλει να δώσει στον ποταμό νομική υπόσταση, ώστε να μπορούν να ληφθούν νομικά μέτρα εναντίον εκείνων που το ρυπαίνουν.

Δεν μπορεί να πει πότε δεν θα καταλαμβάνονται πλέον οι δρόμοι του Παρισιού από έργα, αλλά ισχυρίζεται ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες επιτάχυναν τις βελτιώσεις. «Από εδώ έως το 2025-26 θα υπάρξουν αρκετά ριζικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μετακινούνται [και στη στέγαση]. Θα υπάρχει διακριτό «πριν» και «μετά».

Οι επικριτές της, ωστόσο, λένε ότι οι δρόμοι του Παρισιού γίνονται πιο βρώμικοι. «Υπάρχει πάντα πρόβλημα καθαριότητας στη Γαλλία. [Στο Παρίσι] η συμπεριφορά των ανθρώπων πρέπει ακόμα να βελτιωθεί. Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που λένε στους υπαλλήλους καθαριότητας, στους οδοκαθαριστές: «Πληρώνω τους φόρους μου, είναι δική σας δουλειά να τα μαζέψετε».

Πρόβλημα επίσης είναι τα ηλεκτρικά σκούτερ. Πέρυσι τρεις άνθρωποι σκοτώθηκαν σε ατυχήματα με σκούτερ και παρόμοιες συσκευές. Η Ινταλγκό διεξάγει δημοψήφισμα στις 2 Απριλίου σχετικά με το εάν θα πρέπει να απαγορευθούν οι εταιρείες ενοικίασης σκούτερ, όπως η Lime. “Αρκετά! Έχουμε μιλήσει πολύ με τους διαχειριστές σκούτερ. Έχουμε θέσει περιορισμούς. Αλλά φτάσαμε σε σημείο που δεν είναι ανεκτόδυνατό πλέον».

Οι επικριτές είναι αντίθετοι με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος λέγοντας ότι οι αλλαγές της ήταν υπερβολικά υπαγορευμένες από πάνω προς τα κάτω. «Νομίζω ότι ο κόσμος θα [ψηφίσει υπέρ της απαγόρευσης], αλλά μπορεί να κάνω λάθος. Η 2α Απριλίου θα είναι άσκηση δημοκρατίας που δεν έχουμε ξανακάνει. Είναι το πρώτο και δεν θα είναι το τελευταίο. Κάθε χρόνο θα μπορούμε να ψηφίζουμε για κάτι».

Απαντήσεις στα γρήγορα

Αν υπάρχουν αρουραίοι στο Παρίσι; Ναι, υπάρχουν αρουραίοι. Οι επιστήμονες μου είπαν ότι οι αρουραίοι γεννούν περισσότερα μικρά: έχουν περισσότερα μωρά από πριν, λόγω κλιματικής αλλαγής. Και επίσης οι άνθρωποι τρώνε έξω. Και στις πλημμύρες το 2016 βγήκαν πολλοί αρουραίοι [από τους υπονόμους] και τους άρεσε περισσότερο έξω παρά μέσα.

Γιατί της αρέσει το γεμάτο κλισέ δράμα του Netflix «Η Έμιλυ στο Παρίσι»; Είναι αστείο. Οι άνθρωποι χρειάζονται κάτι λίγο ελαφρύ.

Γιατί δεν θα πουλήσει το γήπεδο ποδοσφαίρου Parc des Princes στην Παρί Σεν Ζερμέν που ανήκει στο Κατάρ Η πόλη χρειαζόταν χρήματα. Αλλά όταν μας πρόσφεραν 38 εκατ. ευρώ, είναι ανέκδοτο, δεν είναι;

Επισημαίνω την προειδοποιητική εμπειρία του Ηνωμένου Βασιλείου με τα δημοψηφίσματα. Έχει ωφεληθεί το Παρίσι από το Brexit; “Λίγο. Πάντα μας συγκρίνουν —όχι τόσο ευνοϊκά— με το Λονδίνο». . . Όταν η [αρχισυντάκτρια της Vogue] Άννα Γουίντουρ έρχεται να με δει, λέγοντας: «Εδώ είναι η ενέργεια σήμερα», λοιπόν, νιώθω σαν [φανταστικός χαρακτήρας του Netflix] την Έμιλυ στο Παρίσι!»

Πώς εξηγεί η Ινταλγκό την αποτυχία της προεδρικής εκστρατείας της; Όχι κατηγορώντας το μήνυμά της ή την υπερβολική φιλοδοξία. Κατηγορεί τον Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για την αναμόρφωση της γαλλικής πολιτικής, επομένως δεν υπάρχει «λογική δεξιά και λογική αριστερά», αλλά ένα κέντρο ενάντια στους λαϊκιστές της αριστεράς και της δεξιάς. «Ήξερα ότι θα υπήρχαν ελάχιστες πιθανότητες να κερδίσω».

Αντιτίθεται σθεναρά στις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις του Μακρόν. «Ο Μακρόν έπαιξε πολύ στην εκστρατεία επανεκλογής του με θέμα «ή εγώ ή χάος». Αλλά θα έχουμε και αυτόν και το χάος».

Οι σύμμαχοι του Μακρόν έχουν κατηγορήσει τηνν Ινταλγκό για οικονομική κακοδιαχείριση. «Προσπάθησαν να [μας] πνίξουν και δεν τα κατάφεραν». Μη μπορώντας να πιέσει για περισσότερα χρήματα από την κεντρική κυβέρνηση, αύξησε τον φόρο ακίνητης περιουσίας.

Οι αλλαγές της Ινταλγκό έχουν προκαλέσει αρκετή διαμάχη που ακόμη και οι σύμμαχοι αμφισβητούν αν μπορεί να κερδίσει ξανά τις εκλογές για τρίτη θητεία το 2026. Λέει ότι δεν έχει αποφασίσει αν θα είναι υποψήφια. Μέχρι το 2026, παρά τις φιλοδοξίες της, το Παρίσι σχεδόν σίγουρα δεν θα έχει φτάσει σε ποδηλατόδρομους το Άμστερνταμ ή σε δημόσιες κατοικίες τη Βιέννη ή τη μετα-ολυμπιακή ανάκαμψη της Βαρκελώνης. Το αν θα γίνει ποτέ μια πόλη 15 λεπτών εξαρτάται πιθανότατα τόσο από τον επόμενο δήμαρχο όσο και από την ίδια.