Fed: Στα χέρια της η παγκόσμια οικονομική σταθερότητα

Την κρισιμότερη απόφαση της τελευταίας 15ετίας καλείται να πάρει σε λίγες ώρες η αμερικανική Κεντρική Τράπεζα, καθώς καλείται να διαχειριστεί την πιο επικίνδυνη για τη διεθνή οικονομική τάξη τραπεζική αναταραχή από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Στις 9 το βράδυ ώρα Ελλάδος (2 μετά το μεσημέρι στην Ουάσιγκτον όπου εδρεύει η Fed) θα έχει ολοκληρωθεί η διήμερη συνεδρίαση της Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς (Open Market Committee) της Τράπεζας και ο πρόεδρος Τζερόμ Πάουελ θα δώσει την καθιερωμένη συνέντευξη τύπου για να εξηγήσει τα «πώς» και τα «γιατί» των αποφάσεων που θα ληφθούν.

Η κατάρρευση της Silicon Valley Bank και δύο ακόμα περιφερειακών «μικρομεσαίων» τραπεζών των ΗΠΑ και επίσης το ντόμινο που προκλήθηκε με αποτέλεσμα να «σκάσει» η Credit Suisse, μία εκ των δύο μεγαλύτερων τραπεζών της… χώρας των τραπεζών (Ελβετία), πρέπει να έχει βαρύνει πολύ το κλίμα στη συνεδρίαση της Επιτροπής Ανοικτών Αγορών της Fed. Κι αυτό επειδή η αφορμή – αν όχι και η βασική αιτία – για την κατάρρευση της SVB και των άλλων περιφερειακών τραπεζών ήταν κατά γενική εκτίμηση ο πρωτοφανής σε ταχύτητα ρυθμός αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων.

«Τυφώνας Credit» σαρώνει τις αγορές: Πώς η νέα τραπεζική κρίση πλήττει την ανάπτυξη

Υπενθυμίζεται ότι μέσα σε ένα 12μηνο (από το Μάρτιο του 2022) η Fed στην προσπάθειά της να περιορίσει τη ρευστότητα στην αγορά για να τιθασεύσει τον πληθωρισμό αύξησε το βασικό προεξοφλητικό επιτόκιό της από το μηδέν στο 4,50% (με εύρος διακύμανσης έως 4,75%).

Ιλιγγιώδεις αυξήσεις

Το ερώτημα εν προκειμένω που ταλανίζει αγορές, επενδυτές, καταθέτες, επιχειρηματίες και εν γένει κάθε «οικονομικό υποκείμενο» στον πλανήτη – θεωρητικά δηλαδή όλο τον κόσμο – είναι αν ο Πάουελ και οι συν αυτώ θα διατηρήσουν τον ήδη «εξορθολογισμένο» ρυθμό αύξησης των επιτοκίων ή θα κάνουν μια παύση, διατηρώντας αμετάβλητα τα επιτόκια. Υπενθυμίζεται ότι το Φεβρουάριο η Fed επιβράδυνε στις 25 μονάδες βάσης τον ιλιγγιώδη ρυθμό αύξησης του βασικού επιτοκίου κατά 50 ή και 75 μονάδες βάσης που είχε ανακτήσει στις προηγούμενες φορές που συνεδρίαζε η αρμόδια για τον καθορισμό της επιτοκιακής πολιτικής των ΗΠΑ Επιτροπής.

Οι ειδικοί – και η κοινή λογική είναι αλήθεια – σε κάθε περίπτωση αποκλείουν αύξηση του επιτοκίου κατά 50 μονάδες βάσης. Οι περισσότεροι σε έρευνες που έχουν διενεργηθεί στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο θεωρούν ότι ο Πάουελ το βράδυ θα ανακοινώσει μια ακόμα αύξηση κατά 25 μονάδες βάσης που θα φέρει το επιτόκιο σε ένα εύρος διακύμανσης 4,75% με 5,00%.

Υπάρχουν κάποιοι μειοψηφούντες μεν αλλά όχι ελάχιστοι, που προβλέπουν διατήρηση αμετάβλητων των επιτοκίων. Την εκτίμησή τους αυτή τη βασίζουν στα τελευταία στοιχεία για την πορεία της αμερικαικής οικονομίας και κυρίως στο ότι ο πληθωρισμός – αν και απέχει πολύ ακόμη από το ανώτατο ανεκτό όριο 2% – έχει σταθροποιηθεί στο 5,6% τον Ιανουάριο από 6,5% που ήταν το Δεκέμβριο του 2022 και 7,1% το Νοέμβριο.

Αντιφατικότητες

Το Φεβρουάριο του 2022 βέβαια όλα δείχνουν ότι ο δείκτης τιμών καταναλωτή «τσίμπησε» κάπως. Αυτό σε συνδυασμό με την ανθεκτικότητα της αμερικανικής οικονομίας (ο ρυθμός ανάπτυξης υποχώρησε μόλις στο 2,7% στα τέλη του 2022 από 3,2% που ήταν το τρίτο τρίμηνο) και επίσης σε συνδυασμό με την ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας (μόλις στο 3,6% βρισκόταν η ανεργία το Φεβρουάριο) είναι τα επιχειρήματα όσων θεωρούν ότι τα «γεράκια» της Fed θα προχωρήσουν σε νέα αύξηση των επιτοκίων, έστω και «μόνο» κατά 25 μονάδες βάσης.

Αγνοώντας βεβαίως ο Πάουελ και οι συν αυτώ τον ίλιγγο που προκαλούν με την επιτοκιακή τους πολιτική σε μικρομεσαίες κυρίως χρηματοπιστωτικές εταιρείες, που και από ρευστό ξεμένουν λόγω μαζικών αναλήψεων από τους καταθέτες και από δανειολήπτες ξεμένουν (ποιος θα πάει να χρεωθεί με τέτοια επιτόκια;) και επιπλέον βλέπουν τα δάνεια που ήδη έχουν χορηγήσει να «κοκκινίζουν» λόγω αδυναμίας των πελατών τους να παρακολουθήσουν την εκτίναξη του κόσους εξυπηρέτησής τους.

Αγνοώντας επίσης την αντιφατικότητα του γεγονότος από τη μια να εγγυώνται τη ρευστότητα του τραπεζικού τομέα των ΗΠΑ και να υπόσχονται νέα μέτρα για να την διασφαλίσουν και από την άλλη να προχωρούν σε πολιτικές που στερούν χρήμα από την αγορά.

Το «σημείο δίχως επιστροφή»

Εν πάση περιπτώσει, υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία αναλυτών, για την ακρίβεια πρόκειται για υποκατηγορία εκείνων που «ποντάρουν» σε αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης σήμερα, που θεωρούν ότι η σημερινή αύξηση θα είναι η τελευταία για τη Fed και ότι η Τράπεζα θα περιμένει πλέον να «λειτουργήσει» η πολιτική μείωσης της ρευστότητας που εγκαινίασε πέρυσι το Μάρτιο. Τον περασμένο Δεκέμβριο, εξάλλου, σε αρκετές έρευνες που είχαν διενεργηθεί οι αγορές καθόριζαν το «ταβάνι» των αμερικανικών επιτοκίων στο 5,00% με 5,25%. Και προτού ξεσπάσει η τραπεζική κρίση δηλαδή πίστευαν ότι η Fed θα σταματούσε φθάνοντας στο επίπεδο που (πιθανότατα) θα «πιάσει» σήμερα.

Εξάλλου «δεν έχουμε ακόμη φθάσει στο σημείο δίχως επιστροφή», όπως σημειώνει σε άρθρο του το Bloomberg. «Η Fed είναι πιθανό να αυξήσει τα επιτόκια κατά ένα τέταρτο της εκατοστιαίας μονάδας και αυτό φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με τις προσπάθειες της Κεντρικής Τράπεζας να περιορίσει μια τραπεζική κρίση που δημιουργήθηκε εν μέρει από την επιθετική σύσφιξη της νομισματικής της πολιτικής. Αλλά, υπομονή, τα πράγματα δεν είναι ακόμα τόσο άσχημα. Οι αγορές είναι λίγο πιο ήρεμες αυτή την εβδομάδα», σημειώνει σε ρεπορτάζ το αμερικανικό πρακτορείο.

Είναι όντως κι αυτό ένα επιχείρημα υπέρ όσων στοιχηματίζουν σε μια ακόμα αύξηση, σήμερα, των αμερικανικών επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης. Αλλά… κοντός ψαλμός αλληλούια. Σε λίγες ώρες όλοι θα ξέρουν. Για να αρχίσει να σκέπτεται κανείς αν η αύξηση αυτή θα είναι και η τελευταία είναι προφανώς ακόμα πολύ νωρίς. Αν και κάποια στοιχεία περί αυτού θα δώσει ο Πάουελ στην αποψινή συνέντευξη τύπου.