Τα συνδικάτα επαναδιεκδικούν τη θέση τους στις ΗΠΑ

Η προηγούμενη φορά που το Σωματείο Σεναριογράφων (WGA) στις ΗΠΑ είχε κηρύξει απεργία διαρκείας ήταν την περίοδο 2007-2008.

Τότε είχε διαρκέσει σχεδόν 100 ημέρες. Κατέληξε με την υπογραφή συλλογικής σύμβασης, που πολλοί χαρακτήρισαν τότε της… πείνας.

Γαλλία: Νέα απεργία στις 6 Ιουνίου για το συνταξιοδοτικό

Τώρα, 15 χρόνια μετά, περίπου 11.500 μέλη του σωματείου είναι και πάλι σε απεργία, από το Λος Άντζελες μέχρι τη Νέα Υόρκη.

Πέρα από καλύτερες αμοιβές, διεκδικούν καλύτερες συνθήκες εργασίας και προστασία των δικαιωμάτων τους στην εποχή των υπηρεσιών streaming και της τεχνητής νοημοσύνης.

Οι κινητοποιήσεις τους γίνονται στο φόντο κλιμακούμενων εργατικών διεκδικήσεων στην Ευρώπη -από τη Γαλλία, έως τη Γερμανία και τη Βρετανία– ενόσω τα εργασιακά δικαιώματα δοκιμάζονται παγκοσμίως, εν μέσω και του πληθωρισμού.

Φαίνεται, δε, ότι εγκαινιάζουν μια νέα περίοδο απεργιών στις ΗΠΑ.

Το International Brotherhood of Teamsters -ένα από τα μεγαλύτερα συνδικάτα στην αμερικανική επικράτεια, με 1,3 εκατομμύρια μέλη- βρίσκεται ήδη σε θέση μάχης.

Στις 31 Ιουλίου λήγει η συλλογική σύμβαση που έχει υπογράψει από το 2018 με τη UPS: τον αμερικανικό πολυεθνικό κολοσσό υπηρεσιών αποστολών και υπ’ αριθμόν 1 εργοδότη μελών της Teamster.

Οι διαπραγματεύσεις για την υπογραφή νέας σύμβασης βρίσκονται σε εξέλιξη, με υψηλό διακύβευμα και για τις δύο πλευρές.

Ο κατάλογος των αιτημάτων του συνδικάτου είναι μακρύς. Περιλαμβάνει μισθολογικές αυξήσεις. Τερματισμό των αναγκαστικών υπερωριών. Καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Κατάργηση του συστήματος αμοιβών δύο ταχυτήτων μεταξύ μόνιμων και μερικής απασχόλησης εργαζομένων. Περισσότερες ευκαιρίες πλήρους απασχόλησης.

Κατά τους Teamsters, πρόκειται για το μερίδιο που αναλογεί στους εργαζόμενους από τα κέρδη της UPS κατά την πανδημία της COVID-19.

Μόνο πέρυσι η εταιρεία έκανε ρεκόρ πωλήσεων, ύψους περίπου 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις δεν καταλήξουν σε συμφωνία, το συνδικάτο σχεδιάζει να καλέσει τα 350.000 μέλη του στην UPS -οδηγούς, χειριστές πακέτων και φορτωτές- να κατέβουν σε απεργία.

Εφόσον γίνει, θα μπορούσε να είναι η μεγαλύτερη στις ΗΠΑ -μέχρι στιγμής- στον 21ο αιώνα.

Αναβίωση του συνδικαλισμού

Η μοναδική έως τώρα εθνική απεργία στην UPS στις ΗΠΑ ήταν το 1997.

Διήρκεσε 15 ημέρες, διέκοψε την αποστολή αγαθών, κόστισε στην εταιρεία 850 εκατομμύρια δολάρια και έστρεψε πελάτες σε ανταγωνιστές της.

Τώρα η αμερικανική -και όχι μόνο- οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με τον ορατό κίνδυνο της ύφεσης.

Ως εκ τούτου, οι εν εξελίξει διαπραγματεύσεις αποτελούν ένα μεγάλο «στοίχημα» και για τις δύο πλευρές.

Το συνδικάτο Teamsters προσβλέπει σε αύξηση της επιρροής του και στην προσέλκυση νέων μελών -και δη εργαζομένων στις αποθήκες της Amazon- αποκτώντας έτσι έρεισμα σε διαπραγματεύσεις και με άλλους εργοδότες.

Αυτό, δε, σε μια περίοδο ουδόλως ρόδινο για τον συνδικαλισμό στις ΗΠΑ.

Η συμμετοχή των Αμερικανών εργαζομένων σε συνδικάτα βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, παρά την άνοδο του εργατικού ακτιβισμού.

Σήμερα αντιστοιχεί στο 10,1% του εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ, το χαμηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί ποτέ.

«Αυτό που θα κάνουμε σε αυτές τις διαπραγματεύσεις», διακήρυξε προ ημερών ο επικεφαλής του Teamsters, Σον Ο’ Μπράιεν, «θα δώσει τον τόνο σε ολόκληρη τη χώρα και για ολόκληρο το εργατικό κίνημα, που κινείται προς τα εμπρός».

Έπειτα από δεκαετίες νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης και μια σειρά λαθών των ίδιων των συνδικάτων, ο δρόμος παραμένει μακρύς.

Για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια ωστόσο καταγράφονται προσπάθειες στις ΗΠΑ για αναβίωση του συνδικαλισμού.

Με την πανδημία να επιδρά ως περίοδος αφύπνισης, οι απεργιακές κινητοποιήσεις έχουν αυξηθεί, ιδίως στους τομείς της υγείας και της εκπαίδευσης.

Στην Amazon, στα Starbucks, στη Google και σε άλλους επιχειρηματικούς κολοσσούς εργαζόμενοι οργανώνονται για πρώτη φορά σε ενώσεις.

Έχουν δημιουργηθεί νέοι φορείς, όπως η Οργανωτική Επιτροπή Έκτακτης Ανάγκης σε Χώρους Εργασίας (EWOC), με στόχο την υποστήριξη του συνδικαλισμού στις αμερικανικές επιχειρήσεις.

Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πλέον το 71% των Αμερικανών υποστηρίζουν κατ’ αρχήν τα συνδικάτα, στο υψηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του 1960.

Πολλά εμπόδια, νέες προκλήσεις

Πράγματι μέσα στην τελευταία διετία προέκυψαν νέα μικρά συνδικάτα βάσης, που είναι πιο ευέλικτα και ορισμένα πιο  συγκρουσιακά από τους παλιούς μηχανισμούς.

Παρ’ όλα αυτά πολλοί κάνουν λόγο για «σαλαμοποίηση», με μέτρια αποτελέσματα.

Η Εργατική Ένωση Amazon (ALU) για παράδειγμα -που ιδρύθηκε το 2021 από δύο εργαζόμενους στον κολοσσό ηλεκτρονικού εμπορίου του Τζεφ Μπέζος- κατάφερε πέρυσι μια μεγάλη νίκη, πείθοντας την πλειοψηφία των εργαζομένων σε αποθήκη στο Στάτεν Άιλαντ της Νέας Υόρκης να συνδικαλιστούν, παρά την έντονη αντίθεση της εταιρείας.

Μέχρι και σήμερα ωστόσο απέχει πολύ από την υπογραφή συλλογικής σύμβασης με την Amazon, καταγράφοντας πικρές ήττες σε ψηφοφορίες για επέκταση της συνδικαλιστικής εκπροσώπησης και σε άλλες εγκαταστάσεις.

Χωρίς συλλογική σύμβαση παραμένει και η Starbucks Workers United, καθώς η εταιρεία αρνείται τις ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.

Σε αυτό το φόντο, η Ομάδα Εργασίας του Λευκού Οίκου για την Οργάνωση και Ενδυνάμωση των Εργαζομένων είχε τον Μάρτιο άλλη μια συνάντηση με εργοδότες και συνδικαλιστές για τα οφέλη των συλλογικών διαπραγματεύσεων, χωρίς θεματικά απτά αποτελέσματα.

Το Εθνικό Συμβούλιο Εργασιακών Σχέσεων (NLRB) εν τω μεταξύ -ανεξάρτητη υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ, αρμόδια για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας- είναι υποστελεχωμένο.

Στο δε Κογκρέσο οι Ρεπουμπλικάνοι εμποδίζουν την ψήφιση νέων νόμων για την προστασία της εργασίας.

Μέρος του κενού φιλοδοξούν να αναπληρώσουν τώρα μεγάλα σωματεία, όπως το Teamsters ή το UAW -το μεγαλύτερο συνδικάτο στον κλάδο της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.

Έχουν μεγαλύτερη μόχλευση και εμπειρία σε διεκδικήσεις. Αντιμετωπίζουν πάντως νέες προκλήσεις.

«Πριν από σχεδόν 90 χρόνια η οργάνωση των εργαζομένων στη βιομηχανία ήταν το κλειδί για την αναβίωση του εργατικού κινήματος», εξηγεί το περιοδικό The Nation.

«Σήμερα οι εργαζόμενοι της Amazon» -πάνω από 1 εκατομμύριο μόνο στις ΗΠΑ, επισημαίνει- «κατέχουν την ίδια στρατηγική θέση, στην πρώτη γραμμή της μάχης που θα καθορίσει αν οι Αμερικανοί εργαζόμενοι θα έχουν μια ευκαιρία μάχης στον 21ο αιώνα».