Τράπεζες: Πονοκέφαλος η μείωση της ζήτησης για δάνεια

Έντονος προβληματισμός επικρατεί στα τραπεζικά επιτελεία για την πιστωτική επέκταση τους τελευταίους μήνες, η πορεία της οποίας καθιστά ανέφικτους του στόχους που έχουν τεθεί για το σύνολο της χρονιάς.

Με εξαίρεση της δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης που υλοποιούνται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, η ζήτηση για τις λοιπές χορηγήσεις έχει μειωθεί κατακόρυφα.

Εξειδίκευση οικονομικών μέτρων: Οι πέντε αλλαγές που αφορούν τις τράπεζες

Οι πτήσεις στη λιανική τραπεζική και ειδικά στη στεγαστική πίστη παραμένουν χαμηλές, ενώ η άνοδος στα υπόλοιπα των καταναλωτικών δανείων δεν αλλάζει τη μεγάλη εικόνα.

Πτώση

Την ίδια στιγμή σημαντική πτώση καταγράφουν τα αιτήματα για νέες δανειοδοτήσεις από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ τα μεγαλύτερα σχήματα όχι μόνο δεν ενισχύουν τις γραμμές πίστωσης, αλλά προχωρούν και σε πρόωρες αποπληρωμές των οφειλών τους.

Βασική αιτία, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, αποτελεί η άνοδος του κόστους δανεισμού στη ζώνη του ευρώ, το οποίο με βάση την τελευταία δημόσια τοποθέτηση της επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρις ότου υποχωρήσει ο πληθωρισμός.

«Τόσο για ψυχολογικούς λόγους, λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργεί η τρέχουσα νομισματική πολιτική, όσο και για πραγματικούς, δηλαδή την αύξηση των επιτοκίων, δεν υπάρχει αυτήν την περίοδο διάθεση για ανάληψη ρίσκου από την πλειονότητα των επιχειρήσεων» τονίζουν οι ίδιοι κύκλοι.

Φυσικές καταστροφές

Συμπληρώνουν δε, πως «σε αυτό το περιβάλλον, ήλθαν να προστεθούν οι φυσικές καταστροφές του καλοκαιριού, οι οποίες επιβαρύνουν το οικονομικό κλίμα, ενώ θα έχουν αρνητική επίδραση και στους ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ τουλάχιστον έως και το τέλος του 2023».

Ακρίβεια

Επίσης, τονίζουν ότι «δεν πρέπει να λησμονούμε το γεγονός ότι σε πλήθος κλάδων της οικονομίας, ειδικά στον τομέα του εμπορίου, οι τζίροι τους τελευταίους μήνες κινούνται καθοδικά, καθώς το ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος που απορροφάται από τις δαπάνες για τρόφιμα, λόγω της ακρίβειας, έχει ενισχυθεί σημαντικά».

Η πορεία των δανείων

Τα τελευταία στοιχεία που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος για την πιστωτική επέκταση και τα υπόλοιπα των χορηγήσεων, καταδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Σύμφωνα με αυτά, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της συνολικής χρηματοδότησης της εγχώριας οικονομίας διαμορφώθηκε σε 0,6%, τον Ιούλιο του 2023, από 2,7% τον προηγούμενο μήνα.

Μέσα δε σε ένα μήνα, αφαιρέθηκε ρευστότητα ύψους 1,4 δισ. ευρώ από την αγορά, καθώς οι αποπληρωμές δανείων ξεπέρασαν τις νέες χορηγήσεις κατά αυτό το ποσό.

Ο υψηλότερος ρυθμός υποχώρησης σε ετήσια βάση εντοπίζεται στη στεγαστική πίστη με -3,8% και ακολουθούν οι ελεύτεροι επαγγελματίες με -2,9%.

Στις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις η πιστωτική επέκταση υποχώρησε την υπό εξέταση περίοδο στο 3% από 5,8% τον Ιούνιο και 6,7% το Μάιο.

Τα αποτελέσματα

Οι παραπάνω τάσεις αναμένεται να επηρεάσουν την κερδοφορία των τραπεζών εάν δεν αντιστραφούν τα επόμενα τρίμηνα, με τις διοικήσεις τους να ποντάρουν πλέον πολλά στις εκταμιεύσεις των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Μπορεί προς ώρας η οργανική κερδοφορία να ενισχύεται σημαντικά, λόγω της ανόδου των καθαρών εσόδων από τόκους, ωστόσο αυτό οφείλεται στις επιτοκιακές αναπροσαρμογές και όχι στην ανάπτυξη του δανειακού χαρτοφυλακίου των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Από τη μία πλευρά, οι αυξήσεις στο κόστος των περισσότερων δανείων, σε ποσοστό άνω του 90%, πέρασαν αυτόματα, ενώ από την άλλη ο βαθμός ενίσχυσης των αποδόσεων στις καταθέσεις ήταν εξαιρετικά περιορισμένος.

Καταθέσεις

Επίσης, επιχειρήσεις και νοικοκυριά επιμένουν να τηρούν το μεγαλύτερο μέρος της διαθέσιμης ρευστότητάς τους σε λογαριασμούς πρώτης ζήτησης, όπου τα επιτόκια είναι σχεδόν μηδενικά αντί να την τοποθετήσουν σε προθεσμιακές καταθέσεις, στις οποίες το ετησιοποιημένο όφελος φτάνει έως και το 2,5%.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο στο σύνολο των υφιστάμενων δανείων έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το καλοκαίρι του 2022.

Από το 3,48% τον περυσινό Ιούνιο, πριν ξεκινήσει η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ, διαμορφώθηκε τον Ιούλιο του 2023 σε 6,24%.

Στα δάνεια ιδιωτών αυξήθηκε από το 3,88% στο 6,6%, στους ελεύθερους επαγγελματίες από το 4,81% στο 7,30% και στις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις από το 3,13% στο 6,27%.

Με τον τρόπο αυτό οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι πέτυχαν ετήσια αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους της τάξης του 60% στο α΄ εξάμηνο του 2023.

Καθώς όμως τα επιτόκια στη ζώνη του ευρώ βρίσκονται κοντά στο τέλος της ανοδικής τους πορείας, αναλυτές υπογραμμίζουν ότι από την επόμενη χρήση, η περαιτέρω βελτίωση των σχετικών μεγεθών θα εξαρτηθεί από τις νέες εργασίες.