Η μεγάλη ευκαιρία

Διαστάσεις επιδημίας τείνει να πάρει σε ολόκληρη την Ευρώπη το πρόβλημα των κενών θέσεων εργασίας. Οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό απειλούν την ανάκαμψη της οικονομίας και την κάμψη των πληθωριστικών πιέσεων. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα επαγγέλματα με τις μεγαλύτερες ελλείψεις το 2022 ήταν οι προγραμματιστές (software developer), οι βοηθοί πωλήσεων και οι αναλυτές συστημάτων.

Κλαδικά, υπάρχουν μεγάλες ανάγκες στον τομέα της διαφήμισης, του marketing και της μεταποίησης, καθώς και στη μηχανολογία και το R&D (έρευνα και ανάπτυξη). Στην Ελλάδα το πρόβλημα έχει αποκτήσει συστημικά χαρακτηριστικά, καθώς χάνει με μεγάλη άνεση λόγω της διαφοράς αμοιβών εργαζομένους υψηλής κατάρτισης (όπως προγραμματιστές), τη στιγμή που της λείπουν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περίπου 27,5 εκατ. Ευρωπαίοι είναι άνεργοι, υποαπασχολούνται, αναζητούν δουλειά χωρίς να είναι άμεσα διαθέσιμοι ή είναι διαθέσιμοι και δεν αναζητούν δουλειά. Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας πρόκειται για τη «διαφορά μεταξύ των επιθυμητών επιπέδων δουλειάς και της διαθέσιμης έμμισθης εργασίας».

Η απόκλιση αυτή ήταν εντονότερη σε Ισπανία (21,3%), Ιταλία (19,5%) και Ελλάδα (18,5%) το 2022. Σύμφωνα με τη Eurostat, από το 2020 παρουσιάζεται γενικά αύξηση στον αριθμό των Ευρωπαίων που μπορούν να δουλέψουν, αλλά δεν το επιδιώκουν. Αρα οι ανάγκες πρέπει να καλυφθούν από κάπου αλλού.

Στην Ελλάδα, που μόνο τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης άνω των 55 δισ. ευρώ απαιτούν πολλούς και εξειδικευμένους τεχνίτες, έχει επιπλέον να καλύψει τις εξαψήφιες ανάγκες για την κάλυψη των αναγκών του αγροτικού τομέα και του τουρισμού. Το πρόβλημα ωστόσο φαίνεται ότι είναι πολύ μεγαλύτερο από ό,τι αρχικά εκτιμούνταν.

Τα αιτήματα που έχει δεχτεί το υπουργείο Εργασίας από διάφορους κλάδους με τις ελλείψεις σε εργαζόμενους, διαφόρων ειδικοτήτων, ξεπερνούν τις 750.000. Το είχε αναφέρει ο ίδιος ο αρμόδιος υπουργός Αδωνις Γεωργιάδης, σε συνέντευξή του στον Οικονομικό Ταχυδρόμο, στη Θεσσαλονίκη.

Ακόμα και αν έχουν στοιχεία υπερβολής από κάποιους εκπροσώπους κλάδων αυτά τα αιτήματα, όλοι αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικό είναι να βρεθεί λύση, προκειμένου οι κλάδοι που καταγράφουν τις ελλείψεις να συνεχίσουν να αναπτύσσονται και βέβαια τα πολλά έργα που είναι προγραμματισμένα να γίνουν με κοινοτικά κονδύλια, εθνικούς πόρους και ιδιωτικά κεφάλαια να ολοκληρωθούν. Από την έκβαση αυτού του εγχειρήματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η οικονομική προοπτική της χώρας.

Η παρήγορη εξέλιξη είναι ότι στην κυβέρνηση αποφάσισαν να δράσουν. Στο πλαίσιο της διαχείρισης των νέων μεταναστευτικών ροών που έχουν δημιουργηθεί, σκέφτονται να νομιμοποιήσουν τουλάχιστον αυτούς που βρίσκονται στην Ελλάδα και έχουν λήξει οι άδειες διαμονής τους ή δεν έχουν έγγραφα και υπολογίζονται σε περίπου 300.000 μετανάστες. Το ερώτημα είναι αν μπορεί να καλυφθεί ο χαμένος χρόνος.

Αν, δηλαδή, προλαβαίνουμε, δεδομένου ότι έχει αναπτυχθεί εδώ και καιρό ένας απίστευτος ανταγωνισμός μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, ανεβάζοντας σε πολλές περιπτώσεις σε απαγορευτικά επίπεδα για χώρες όπως η Ελλάδα, το κόστος εργασίας. Το διακύβευμα είναι τεράστιο, σχεδόν υπαρξιακό για τη χώρα. Αν βρει τους επιπλέον εργαζόμενους που της λείπουν, μπορεί να εξασφαλίσει την ανάπτυξη της επόμενης δεκαετίας. Αν αντίθετα το πρόβλημα δεν λυθεί, μια ακόμα χαμένη ευκαιρία ανάπτυξης για μια ολόκληρη γενιά θα έχει χαθεί.