Balticconnector: Η διαρροή στον αγωγό Φινλανδίας – Εσθονίας και οι φόβοι για δολιοφθορά

Ένα χρόνο μετά το σαμποτάζ που κατέστρεψε τους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream, μια άλλη ενεργειακή οδός της Βαλτικής φαίνεται πως βρέθηκε στο στόχαστρο άγνωστων μέχρι στιγμής δραστών.

Φυσικό αέριο: Δολιοφθορά στον αγωγό Φινλανδίας – Εσθονίας εξετάζουν οι αρχές

Nord Stream: Νέο φως στην υπόθεση της ανατίναξης των αγωγών

Πρόκειται για τον Balticconnector, έναν αγωγό φυσικού αερίου που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα, από τον οποίον καταγράφηκε διαρροή την Κυριακή που η φινλανδική κυβέρνηση απέδωσε σε «εξωτερική δραστηριότητα».

Η έκρηξη

Αργά το βράδυ της Τρίτης το νορβηγικό σεισμολογικό ινστιτούτο NORSAR εντόπισε μια «πιθανή έκρηξη» το βράδυ του Σαββάτου στη Βαλτική Θάλασσα μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας, όπου αργότερα εντοπίστηκε διαρροή σε αγωγό φυσικού αερίου.

«Το NORSAR εντόπισε μια πιθανή έκρηξη κατά μήκος της φινλανδικής ακτής της Βαλτικής Θάλασσας στις 1:20 της 8ης Οκτωβρίου 2023», ανέφερε το ανεξάρτητο ινστιτούτο στον ιστότοπό του.

Ο Φινλανδός πρόεδρος ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι είναι πιθανό το περιστατικό να ήταν «αποτέλεσμα εξωτερικής αιτίας».

Ο επικεφαλής του τμήματος ερευνών του Εθνικού Γραφείου Ερευνών, Timo Kilpelainen, δήλωσε στην ίδια συνέντευξη Τύπου ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι χρησιμοποιήθηκαν εκρηκτικά».

Το Reuters συγκέντρωσε και παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με την άγνωστη μέχρι πρόσφατα ενεργειακή υποδομή, οι εξελίξεις γύρω από την οποίαν δείχνουν να αναθερμαίνουν την ένταση στη Βαλτική.

Ο Balticconnector

Ο αγωγός Balticconnector συνδέει το Inkoo στη Φινλανδία και το Paldiski στην Εσθονία. Το υποθαλάσσιο τμήμα του διατρέχει 77 χιλιόμετρα (48 μίλια) στον Κόλπο της Φινλανδίας, έναν βραχίονα της Βαλτικής Θάλασσας που εκτείνεται ανατολικά στα ρωσικά ύδατα και καταλήγει στο λιμάνι της Αγίας Πετρούπολης.

Ο αγωγός μπορεί να μεταφέρει έως και 7,2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ή 80 γιγαβατώρες (GWh) ημερησίως.

Εγκαινιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2019 με την προοπτική να συμβάλει στη διασύνδεση των αγορών φυσικού αερίου στην περιοχή, παρέχοντας στη Φινλανδία και στις χώρες της Βαλτικής, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία, μεγαλύτερη ευελιξία εφοδιασμού.

Μπορεί να μεταφέρει φυσικό αέριο και προς τις δύο κατευθύνσεις, ανάλογα με το πού υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση.

Η πηγή του αερίου

Αφότου σταμάτησε να εισάγει αέριο από τη Ρωσία, μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία, η Φινλανδία προμηθεύεται το πολύτιμο ορυκτό καύσιμο κυρίως σε υγροποιημένη μορφή, εισάγοντας ποσότητες LNG κυρίως από τις ΗΠΑ. Το υγροποιημένο αέριο φτάνει στους νέους τερματικούς σταθμούς στο Inkoo και στη Hamina.

Η Εσθονία μπορεί να λάβει φυσικό αέριο μέσω της Λετονίας, η οποία είναι συνδεδεμένη με το ευρύτερο ευρωπαϊκό σύστημα αγωγών φυσικού αερίου και φιλοξενεί τον χώρο αποθήκευσης φυσικού αερίου Incukalns, ο οποίος είναι σήμερα κατά 95% γεμάτος με 21,48 τεραβατώρες (TWh). Η Εσθονία έχει επίσης πρόσβαση σε υγροποιημένο φυσικό αέριο μέσω του πλωτού τερματικού σταθμού Klaipeda στη Λιθουανία.

Η πλειονότητα των φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου που φθάνουν στην Klaipeda και το Inkoo προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ μικρότερες ποσότητες λαμβάνονται επίσης από τη Νορβηγία και άλλες χώρες, σύμφωνα με τα στοιχεία της LSEG.

Ένας μικρός όγκος φυσικού αερίου μπορεί ακόμη να προέρχεται από τη Ρωσία, καθώς η Ευρώπη δεν έχει απαγορεύσει τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Μόσχα.

Το περιστατικό

Ο αγωγός Balticconnector υπέστη απότομη πτώση της πίεσης στις 2 π.μ. τοπική ώρα της 8ης Οκτωβρίου.

Τα ωριαία δεδομένα από τον εσθονικό διαχειριστή του δικτύου φυσικού αερίου Elering έδειξαν πτώση της πίεσης του αγωγού από 34,5 bar σε περίπου 12 bar και στη συνέχεια περαιτέρω πτώση, μία ώρα αργότερα, σε μόλις 6 bar, γεγονός που υποδηλώνει ότι το περιεχόμενο είχε διαρρεύσει στον ωκεανό.

Οι βαλβίδες του αγωγού έκλεισαν για να αποτραπεί η διαφυγή περισσότερου αερίου.

Ο αγωγός Balticconnector μετέφερε περίπου 30 γιγαβατώρες (GWh) φυσικού αερίου την ημέρα από τη Φινλανδία στην Εσθονία τη στιγμή του συμβάντος, ανακοίνωσε ο φινλανδικός διαχειριστής του συστήματος φυσικού αερίου Gasgrid.

Τι προκάλεσε πτώση της πίεσης;

Η ασυνήθιστη πτώση της πίεσης δείχνει ότι ο υπεράκτιος αγωγός υπέστη ζημιά με αποτέλεσμα τη διαρροή αερίου, σύμφωνα με τη Gasgrid.

Προς το παρόν κανένα σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστή, συμπεριλαμβανομένης της δολιοφθοράς, όπως δήλωσε τη Δευτέρα εκπρόσωπος του διαχειριστή του εσθονικού συστήματος φυσικού αερίου Elering.

Η επισκευή του αγωγού Balticconnector θα μπορούσε να διαρκέσει μήνες ή και περισσότερο αν επιβεβαιωθεί η διάτρηση, σύμφωνα με την Gasgrid.

Έχει επηρεαστεί η προμήθεια αερίου;

Τόσο η Gasgrid όσο και η Elering δήλωσαν ότι οι καταναλωτές στις χώρες τους συνέχισαν να λαμβάνουν φυσικό αέριο από άλλες πηγές, οι οποίες θα είναι επίσης σε θέση να καλύψουν τη ζήτηση κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Πέρυσι, η Gasgrid μίσθωσε μια πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU) για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου μέσω του τερματικού σταθμού Inkoo, αντικαθιστώντας τις προμήθειες από τη Ρωσία.

Διαφυγή αερίου μετά το σαμποτάζ που κατέστρεψε τους αγωγούς Nord Stream

Η FSRU έχει ημερήσια ικανότητα επαναεριοποίησης 140 GWh/ημέρα, πολύ πάνω από τις ανάγκες της Φινλανδίας για εισαγωγές φυσικού αερίου.

Ο τερματικός σταθμός LNG Inkoo εισήγαγε περίπου 10 τεραβατώρες (TWh) αερίου στο δίκτυο φυσικού αερίου της Φινλανδίας κατά την περίοδο Απριλίου-Σεπτεμβρίου.

Επιπλέον, η Φινλανδία διαθέτει έναν μικρότερο τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Hamina, ο οποίος μπορεί να παρέχει έως και 6 GWh/ημέρα στο φινλανδικό δίκτυο φυσικού αερίου.

Η Elering σημείωσε επίσης ότι δεν προβλέπονται ελλείψεις φυσικού αερίου στην περιοχή της Βαλτικής, ακόμη και αν ο αγωγός παραμείνει εκτός λειτουργίας καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα, καθώς εξακολουθούν να υπάρχουν διαθέσιμες ποσότητες από τη δεξαμενή αποθήκευσης στη Λετονία και από τον τερματικό σταθμό εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου της Λιθουανίας.

Τι λέει η φον ντερ Λάιεν

Αργά το βράδυ της Τρίτης η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εξέδωσε ανακοίνωση στην οποίαν αποδίδει τη βλάβη στον αγωγό και το υποθαλάσσιο καλώδιο σε πράξη δολιοφθοράς.

«Μίλησα με τον Φινλανδό πρωθυπουργό Petteri Orpo, ο οποίος με ενημέρωσε για την έρευνα σχετικά με τον αγωγό φυσικού αερίου και ένα καλώδιο δεδομένων που υπέστησαν ζημιές αυτό το Σαββατοκύριακο. Η έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη βασίζεται στην υπόθεση μιας σκόπιμης ενέργειας. Συζήτησα επίσης με την πρωθυπουργό της Εσθονίας Kaja Kallas σχετικά με την εκτίμησή της για την κατάσταση.

Καταδικάζω σθεναρά κάθε πράξη σκόπιμης καταστροφής κρίσιμων υποδομών. Οι αγωγοί μας και τα υποθαλάσσια καλώδια συνδέουν πολίτες και εταιρείες σε όλη την Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Αποτελούν ζωτικές γραμμές των χρηματοπιστωτικών αγορών και του παγκόσμιου εμπορίου. Αυτή είναι η δεύτερη φορά μέσα σε λίγο περισσότερο από ένα χρόνο που αυτού του είδους οι κρίσιμες υποδομές υφίστανται ζημιές.

Στεκόμαστε σε πλήρη αλληλεγγύη με τη Φινλανδία και την Εσθονία.

Διαβεβαίωσα τους πρωθυπουργούς της Φινλανδίας και της Εσθονίας ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη και το ΝΑΤΟ για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι των απειλών κατά των κρίσιμων υποδομών μας.

Μόνο με τη συνεργασία μας μπορούμε να αντιμετωπίσουμε όσους επιδιώκουν να υπονομεύσουν την ασφάλειά μας και να διασφαλίσουμε ότι οι υποδομές ζωτικής σημασίας παραμένουν ισχυρές και αξιόπιστες απέναντι στις εξελισσόμενες απειλές.»