Η Δομινίκα ξεπουλάει υπηκοότητες ακόμη και σε φυγόδικους

Η Δομινίκα, η αλλιώς Κοινοπολιτεία τη Δομινίκα, το μικρό νησιωτικό κράτος της Καραϊβικής, πουλά υπηκοότητα σε χιλιάδες άτομα, μεταξύ των οποίων ένας πρώην αφγανός κατάσκοπος, ένας Τούρκος εκατομμυριούχος που καταδικάστηκε για απάτη και ένας πρώην συνταγματάρχης της Λιβύης επί Καντάφι. Αυτό αποκάλυψε η πρώτη λεπτομερής εξέταση του αμφιλεγόμενου συστήματος «χρυσών διαβατηρίων» της χώρας.

Τα ευρήματα προέρχονται από έρευνα από τον Guardian και 14 άλλους διεθνείς ειδησεογραφικούς οργανισμούς, σε συνεργασία με το Οργανωμένο Έργο Αναφοράς Οργανωμένου Εγκλήματος και Διαφθοράς (OCCRP) που τιτλοφορείται Dominica: Passports of the Caribbean,

Το σχέδιο χρυσών διαβατηρίων της Δομινίκας – ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο – έχει συγκεντρώσει, σύμφωνα με επίσημες δηλώσεις, περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο δολάρια (822 εκατομμύρια λίρες) μέσω του επενδυτικού προγράμματος υπηκοότητας από το 2009.

Περιζήτητα διαβατήρια

Τα διαβατήριά της είναι περιζήτητα σε όλο τον κόσμο και μια σειρά διεθνών συμφωνιών διασφαλίζει ότι οι πολίτες της ταξιδεύουν χωρίς βίζα σε 140 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων κρατών μελών της ΕΕ.

Golden visa: One billion euros in Greece’s coffers in five months

Ωστόσο, μέχρι τώρα, τα ονόματα των ατόμων που έχουν πληρώσει το τίμημα τουλάχιστον $100.000 έκαστος για να αποκτήσουν Δομινικανή εθνικότητα, σε πολλές περιπτώσεις χωρίς να πατήσουν το πόδι τους στο νησί, ήταν δύσκολο να ληφθούν.

Δουλεύοντας με το Government Accountability Project, μια ομάδα με έδρα τις ΗΠΑ που έψαξε αρχεία και βιβλιοθήκες σε όλη την Καραϊβική για αντίγραφα επίσημων δημόσιων εγγράφων και εξετάζοντας υλικό που διέρρευσε, το έργο μπόρεσε να συντάξει λίστες με ονόματα χιλιάδων ανθρώπων που έγιναν πολίτες.

Η πρώτη καταμέτρηση ονομάτων που δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα της Δομινίκας δείχνει ότι ένα νησιωτικό κράτος με πληθυσμό λίγο περισσότερο από 70.000 έχει δημοσιεύσει τα ονόματα 7.700 ατόμων από το 2007 – αν και η έρευνά του Guardian δείχνει ότι μπορεί να υπάρχουν χιλιάδες περισσότερα. Μερικοί πολιτογραφήθηκαν μέσω μετανάστευσης ή γάμου, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία αγόρασε την υπηκοότητά τους.

Κάθε κυβέρνηση έχει το νόμιμο δικαίωμα να θέτει τα δικά της πρότυπα για το ποιος γίνεται πολίτης. Και για πολλούς ανθρώπους που ζουν υπό καταπιεστικά καθεστώτα, μια δεύτερη εθνικότητα μπορεί να προσφέρει ασφάλεια. Ονόματα που φαινόταν να είναι ιρανικής, κινεζικής και ρωσικής καταγωγής ήταν ανάμεσα στις μεγαλύτερες ομάδες ανθρώπων που έγιναν πολίτες.

Λιγότερη γραφειοκρατία

Για άτομα από αυτές τις χώρες, ένα διαβατήριο Δομινίκας μπορεί επίσης να σημαίνει λιγότερη γραφειοκρατία κατά τη διέλευση των συνόρων, την επιχειρηματική δραστηριότητα ή το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού στο εξωτερικό.

Golden Visa investment limit doubles in some regions

Ορισμένα από τα ευρήματα εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τη διαφάνεια και τη διακυβέρνηση του συστήματος, και ορισμένα είναι δυνητικά ενοχλητικά για τη Ντομίνικα.

Ένας αγοραστής είχε κατηγορηθεί δημόσια για εγκλήματα πολέμου πριν πάρει την υπηκοότητα, ενώ ένας άλλος ήταν συνταγματάρχης και ανώτερος αξιωματούχος ασφαλείας υπό τον Μουαμάρ Καντάφι. Η ιθαγένεια από τους αιτούντες επενδύσεις απαγορεύεται εάν έχουν ποινικό μητρώο, αλλά, για παράδειγμα, ένας αγοραστής φαίνεται να έχει φυλακιστεί για απάτη προτού εξασφαλίσει την υπηκοότητα. Άλλοι αντιμετώπισαν προβλήματα από τότε που απέκτησαν τη Δομινικανή υπηκοότητα, συμπεριλαμβανομένου ενός που κατονομάστηκε στην κόκκινη λίστα καταζητούμενων της Ιντερπόλ.

Η Ντομίνικα έχει εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την πώληση ιθαγένειας για τη χρηματοδότηση των δημόσιων υπηρεσιών της, με αυτή την πηγή εισοδήματος να αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ του συνόλου των κρατικών εσόδων.

Οι ανησυχίες σχετικά με το καθεστώς οδήγησαν σε συνέπειες για αυτόχθονες Δομινικανούς. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου σταμάτησε τον Ιούλιο τα ταξίδια χωρίς βίζα από τη Δομίνικα και τέσσερις άλλες χώρες.

Πρωθυπουργός Δομίνικας: Αργυρώνητοι δημοσιογράφοι

Ο πρωθυπουργός, Ρούζβελτ Σκέριτ, ο οποίος επέκτεινε τις πωλήσεις υπηκοότητας μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το 2004, υπερασπίστηκε το πρόγραμμα κατά τη διάρκεια συνεντεύξεων Τύπου στις 18 Σεπτεμβρίου και 3 Οκτωβρίου, προφανώς ως απάντηση στην έρευνα.

Ο Σκέριτ συνέκρινε το καθεστώς της Δομινίκας με την πράσινη κάρτα των ΗΠΑ, η οποία παρέχει δικαιώματα μόνιμης διαμονής. Είπε ότι κανείς δεν κατηγορεί τις ΗΠΑ όταν οι άνθρωποι διαπράττουν εγκλήματα μετά τη χορήγηση άδειας διαμονής.

Κατηγόρησε επίσης τους δημοσιογράφους για χρηματισμό από τους πολιτικούς του αντιπάλους στη Δομινίκα για να προσπαθήσουν να «καταστρέψουν» το σχέδιο και παρομοίασε τους δημοσιογράφους με εμπρηστές και «τρομοκράτες».

Τα εθνικά αρχεία της Δομινίκας στεγάζονται στην πρωτεύουσα Roseau και περιλαμβάνουν τα τεύχη της εφημερίδας της κυβέρνησης. Η εφημερίδα είναι η μόνη επίσημη δημόσια πηγή πληροφοριών για τα χιλιάδες άτομα που έχουν γίνει Δομινικανοί πολίτες. Και επειδή δεν υπάρχει ψηφιακό αντίγραφο, οι πληροφορίες που περιέχουν οι εφημερίδες δεν είναι εύκολα προσβάσιμες.

Πέρυσι, το Κυβερνητικό Σχέδιο Λογοδοσίας ανέλαβε να βελτιώσει την διαφάνεια. Εξετάστηκαν δεκάδες εφημερίδες από βιβλιοθήκες, ιδιωτικές συλλογές και από το Πανεπιστήμιο των Δυτικών Ινδιών στην Τζαμάικα και συνέταξε μια λίστα με κάθε πολιτογραφημένο πολίτη που δημοσιεύτηκε σε εφημερίδες από το 2007 έως το 2022.

Άλλα ονόματα βρέθηκαν σε έγγραφα που διέρρευσαν από έναν προγραμματιστή ξενοδοχείου που είχε άδεια να δέχεται αγοραστές διαβατηρίων ως επενδυτές.

Αφγανοί, Ιρανοί, Λίβυοι, Τούρκοι και άλλοι καταζητούμενοι

Μεταξύ των ονομάτων που ήρθαν στο φως είναι Αφγανός πρώην κυβερνήτης δύο επαρχιών του Αφγανιστάν, πρώην αρχηγός μυστικών υπηρεσιών της χώρας και αργότερα υπουργός Άμυνας που έχει κατηγορηθεί για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διάπραξη βασανιστηρίων. Πήρε την υπηκοότητα το 2017, σε μια εποχή που αυτές οι καταγγελίες ήταν ήδη δημόσιες, αν και ποτέ δεν δικάστηκε.

Ένας άλλος επενδυτής ήταν πρώην συνταγματάρχης υπό το καθεστώς Καντάφι στη Λιβύη, που απέκτησε την υπηκοότητα το 2015, μετά τον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη.

Σύμφωνα με τους Δομινικανούς κανονισμούς, η ιθαγένεια από τους αιτούντες επενδύσεις απαγορεύεται εάν έχουν ποινικό μητρώο. Ωστόσο, ένα άτομο φαίνεται ότι μπόρεσε να αγοράσει την υπηκοότητα παρόλο που φαίνεται να έχει καταδικαστεί για απάτη.

Ο Τούρκος επιχειρηματίας και πρώην υπουργός της κυβέρνησης Τζαβίτ Τσαγλάρ αγόρασε την υπηκοότητα το 2011, επτά χρόνια αφότου του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης και πρόστιμο για απάτη σχετικά με την Interbank. Το 2010 Η ποινή ανεστάλη και μειώθηκε σε φυλάκιση ενός έτους και εννέα μηνών, καθώς και πρόστιμο, ανέφερε η τουρκική εφημερίδα Hürriyet.

Άλλοι φαίνεται να αντιμετώπισαν προβλήματα μετά την απόκτηση των διαβατηρίων τους.

Ένας επενδυτής που έχει αντιμετωπίσει καταγγελίες για παράπτωμα από τότε που έλαβε την υπηκοότητα είναι Ιρανός καταζητούμενος στο Ιράν για εικαζόμενη απάτη, σύμφωνα με κόκκινη ειδοποίηση της Interpol.

Ένας άλλος, Ιρακινός, που καταζητείται από το Ιράκ για δωροδοκίες απέκτησε Δομινικανή διαβατήριο το 2012, προτού μετακομίσει στο Ντουμπάι.

Ο Κάιλ Ντέιβις, κορυφαίος παίκτης στα κρυπτονομίσματα που συνίδρυσε το hedge fund Three Arrows Capital το 2012,φαίνεται να έχει αποκτήσει Δομινικανή διαβατήριο το 2009. Όταν το αμοιβαίο κεφάλαιο κατέρρευσε το 2022, άφησε τους επενδυτές με απώλειες δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι εκκαθαριστές του ταμείου, ανακοίνωσαν τον περασμένο μήνα ότι η Σιγκαπούρη είχε εκδώσει «εντολή δέσμευσης» για τέσσερις μήνες φυλάκιση για τον Ντέιβις, αλλά το πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή παραμένει άγνωστο.

Το φτηνό συγκριτικά πρόγραμμα της Δομίνικας

Τα Golden Visas και οι άδειες παραμονής έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Το πρόγραμμα της Ντομίνικα είναι ένα από τα φθηνότερα, καθώς απαιτεί άμεση δωρεά $100.000  στην κυβέρνηση ή επένδυση $200.000 σε κάποιο εγκεκριμένο από την κυβέρνηση έργο ακινήτων.

Πρώην γαλλική και στη συνέχεια βρετανική αποικία, που βρίσκεται στην ανατολική Καραϊβική, η Δομινίκα κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1978. Από το 1993, άρχισε να πουλάει υπηκοότητα. Οι πωλήσεις άρχισαν πραγματικά να απογειώνονται μετά το 2015, όταν μια συνθήκη που υπογράφηκε με την ΕΕ εγγυήθηκε στους πολίτες της ταξίδια χωρίς βίζα στον χώρο Σένγκεν για έως και 90 ημέρες το χρόνο.

Το Ηνωμένο Βασίλειο απέσυρε το σύστημα χρυσής βίζας πέρυσι, ενώ η Κύπρος σταμάτησε να πουλά την υπηκοότητα το 2020.

Ωστόσο, τα χρυσά διαβατήρια παίζουν κεντρικό ρόλο στην οικονομία της Δομινίκας. Οι ηγέτες της χώρας λένε ότι τα χρήματα χρειάζονται για να αντικατασταθούν οι κάποτε κυρίαρχες εξαγωγές μπανάνας, που πλήττονται από τις αλλαγές στους εμπορικούς κανόνες.

Τα έσοδα –που υπολογίζονται σε περισσότερα από 1 δισ. δολάρια από το 2009– έχουν γίνει η κύρια πηγή εισοδήματος για τη Δομινικανή κυβέρνηση, βοηθώντας στη χρηματοδότηση υποδομών.

Υπερασπιζόμενος το σχέδιο στη συνέντευξη Τύπου του περασμένου μήνα, ο Σκέριτt είπε ότι ωθεί σημαντικό μέρος της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της μικρής νησιωτικής χώρας.