Ισπανία: Χτίζει την «πόλη του παραδείσου»

Μια εξ ολοκλήρου νέα πόλη θέλει να «προσφέρει» η Ισπανία στη Γηραιά Ήπειρο ως μια διαφορετική πρόταση διασκέδασης και αναψυχής.

Μέσα σε 2,5 ώρες στα νοτιοδυτικά της Μαδρίτης, η Elysium City θα γίνει η πρώτη κυκλική και βιώσιμη πόλη της Ευρώπης που θα δημιουργηθεί σύμφωνα με το masterplan του παγκόσμιου αρχιτεκτονικού γραφείου Gensler. Θα εκτείνεται σε 2.900 στρέμματα και αναμένεται να ολοκληρωθεί σε 20 χρόνια, με την πρώτη φάση να εγκαινιάζεται σε περίπου 5. Το έργο έλαβε τις απαραίτητες οικοδομικές άδειες νωρίτερα φέτος και οι πρώτες εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν από μέρα σε μέρα. Το κόστος του θα ανέλθει λίγο κάτω από τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια.

https://www.ot.gr/tag/neom/

Με πρότυπο το Neom

Το εμβληματικό mega-project του διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας αποτελεί το πρώτο εκ των μεγαλεπίβολων έργων με συγκεκριμένη στοχοπροσήλωση, ανά τον κόσμο που δημιουγούνται στα πιο απίθανα μέρη. Η επισιτιστική ασφάλεια είναι προτεραιότητα για τους σχεδιαστές του έργου Neom, του διαδόχου του θρόνου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ύψους 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για να μετατρέψει μια έκταση ερήμου στο μέγεθος του Βελγίου σε μια περιοχή υψηλής τεχνολογίας που μπορεί τελικά να φιλοξενήσει εκατομμύρια ανθρώπους.

Και οι δύο πόλεις -Neom και Elysium City- σχεδιάζονται σε ένα κομμάτι γης που ήταν προηγουμένως σχεδόν ανέγγιχτο. Και οι δύο περιγράφονται ως βιώσιμοι παράδεισοι με ηλιακά πάρκα, σιδηροδρομικό δίκτυο και ηλεκτρικά οχήματα. Και παραδόξως, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν καμία σχέση με την Ελλάδα, και τα δύο ονόματα έχουν αρχαίες ελληνικές ρίζες: Elysium σημαίνει «παράδεισος» και Neom από το ελληνικό πρόθεμα, neo, και μια αραβική συντομογραφία για το «μέλλον», σημαίνει ουσιαστικά «νέο μέλλον».

Βέβαια, το Neom έχει διαποτιστεί από την πρώτη μέρα με κριτική και αντιπαραθέσεις, ενώ το Elysium δεν έχει ακόμη κακοποιηθεί από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Αλλά πριν καν χαραχθεί ο πρώτος δρόμος, το Elysium City μπορεί ήδη να έχει πετύχει εκεί που απέτυχε το Neom: Υπόσχεται να συνεργαστεί με τη φύση, όχι εναντίον της.

Το Eurovegas πριν το Elysium

Αν έχετε ακούσει για το Elysium στο παρελθόν, τότε πιθανότατα θυμάστε ότι όλα ξεκίνησαν ως μια ριζικά διαφορετική ιδέα. Πίσω στο 2018, το Elysium προωθήθηκε ως «Eurovegas» – ένα λαμπερό υπερθέαμα αποτελούμενο από πολυτελή ξενοδοχεία, καζίνο, θεματικά πάρκα και εμπορικά κέντρα. «Έμοιαζε με ένα Λας Βέγκας”», λέει ο Carlos Cubillos, διευθυντής σχεδιασμού και κύριος της Gensler, που τελικά ηγήθηκε του νέου masterplan.

Και τότε, όπως συνέβη με όλους τους τομείς δραστηριοποίησης ανά τον κόσμο, χτύπησε η πανδημία που έκανε ένα τέτοιο project να μοιάζει μάταιο. Και έτσι το Eurovegas εξελίχθηκε σε Elysium. Η διεθνής εταιρεία σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής επινόησε ένα ολοκαίνουργιο masterplan που περιλάμβανε ένα αστικό κέντρο, μια μαρίνα, μια αθλητική εγκατάσταση, ένα κέντρο έρευνας – και ναι, πολυτελή ξενοδοχεία και καζίνο. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό η νέα πόλη θα τροφοδοτείται με ενέργεια από τρία φωτοβολταϊκά εργοστάσια έκτασης περίπου 640 στρεμμάτων. Όλες οι εσωτερικές μετακινήσεις θα περιορίζονται σε ηλεκτρικά οχήματα και λύσεις μικροκινητικότητας, ενώ ένα κέντρο επεξεργασίας λυμάτων θα συμβάλλει στην άρδευση των πράσινων περιοχών και στην καλλιέργεια τροφίμων. Περίπου το 30% έως 40% της περιοχής θα παραμείνει ανέγγιχτο για λόγους διατήρησης.

From zero to hero

Φυσικά, μια έκταση αυτού του μεγέθους μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο αν χωριστεί σε μικρότερα τμήματα -ή όπως τα αποκαλεί ο Cubillos, «συνοικίες»- καθένα από τα οποία θα συνδέεται με ένα δίκτυο πράσινων διαδρόμων. Καθ’ όλη τη διάρκεια, οι αρχιτέκτονες ανατρέχουν στην Μπογκοτά και τους πράσινους διαδρόμους της, στην Πόλη του Μεξικού και το εκτεταμένο πάρκο Chapultepec και στη Σιγκαπούρη, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει τη φήμη μιας «πόλης στη φύση».

Το πρόβλημα είναι ότι καμία από αυτές τις πόλεις δεν σχεδιάστηκε από το μηδέν όπως η Elysium City. Και αν αναπτύχθηκαν από ένα αρχικό γενικό σχέδιο, τότε το ξεπέρασαν, καταπατώντας εδάφη στους κοντινούς λόφους. Το πιο σημαντικό είναι ότι αναπτύχθηκαν αργά και λίγο πολύ οργανικά, και οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί μεγάλωσαν με μια αίσθηση κοινότητας που καλλιεργήθηκε από γενιές και γενιές. Πώς θα μπορούσε κανείς να αναπαράγει, ή ακόμη και να κατασκευάσει, αυτή την αίσθηση του ανήκειν σε ένα κομμάτι παρθένας γης;

«Δεν μπορείς να το κατασκευάσεις, αλλά μπορείς να θέσεις τις βάσεις για το μέλλον», επισημαίνειο ο Cubillos, αναφέροντας ως παράδειγμα την αρχαία πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Αζτέκων. Όταν οι Αζτέκοι έχτισαν την πόλη Tenochtitlan (ή την τοποθεσία της σημερινής Πόλης του Μεξικού) γύρω στο 1325, επέλεξαν να την χτίσουν σε ένα νησί για να προστατευτούν από τους εισβολείς. Στη συνέχεια επινόησαν ένα εξελιγμένο δίκτυο υδραγωγείων και καναλιών για τη μεταφορά γλυκού νερού στην πόλη. Αυτή η πανταχού παρούσα σύνδεση με το νερό τούς βοήθησε να χτίσουν μια πόλη που ευημερούσε για αιώνες.

Το Elysium είναι χτισμένο πάνω σε μια παρόμοια αρχή, καθώς βρίσκεται στην άκρη του ταμιευτήρα νερού García Sola, οπότε ο Cubillos πιστεύει ότι ακολουθώντας το πρότυπο αυτό και δίνοντας στους ανθρώπους ένα στέρεο θεμέλιο, θα συνεχίσουν να χτίζουν οι ίδιοι πάνω σε αυτό: «Δημιουργείς το έδαφος και μετά αφήνεις τους ανθρώπους να φυτέψουν τους σπόρους».

Το στάδιο της «φύτευσης», ωστόσο, θα πάρει λίγο χρόνο. Η Gensler τονίζει ότι η κατασκευή θα ξεκινήσει στην πιο κερδοφόρα οικονομικά δραστηριότητα απ’ όλες -την ψυχαγωγία- που συγκεντρώνει τις περισσότερες θέσεις εργασίας. Από εκεί και πέρα, αναμένεται ότι θα ακολουθήσουν αθλητικές και εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις, στη συνέχεια ο τουρισμός που σχετίζεται με την υγεία και την ευεξία και στη συνέχεια οι οικιστικές περιοχές σε μεγαλύτερη κλίμακα.