Συνάντηση Μπάιντεν – Σι: Μια θετική στιγμή σε πήλινα πόδια

Με τις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας να έχουν πλησιάσει στο ναδίρ τους το τελευταίο διάστημα, Μπάιντεν και ο Σι είχαν τη διάθεση να συμφωνήσουν να επαναλάβουν τις επικοινωνίες μεταξύ των επιτελείων τους, να συνεργαστούν για την παύση της παραγωγής φαιντανύλης και να ξεκινήσουν διάλογο για τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης.

«Κάναμε πραγματική πρόοδο», δήλωσε ο Μπάιντεν σε tweet του. Οι συνομιλίες, είπε αργότερα στους δημοσιογράφους, ήταν «από τις πιο εποικοδομητικές και παραγωγικές που είχαμε».

Μπάιντεν-Σι: Σε καλό κλίμα η πρώτη συνάντηση μετά από έναν χρόνο

Σι: Δεν θα κάνουμε έναν ψυχρό ή θερμό πόλεμο με κανέναν

Η Κίνα «δεν στοιχηματίζει ποτέ εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών» και «δεν έχει καμία πρόθεση να αμφισβητήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ή να τις υπερκεράσει», είπε από την πλευρά του ο ηγέτης της Κίνας Σι Τζινπίνγκ, μιλώντας μετά τη συνάντηση σε στελέχη επιχειρήσεων.

Ενδεχόμενες μελλοντικές πιέσεις

Το αποτέλεσμα, ωστόσο, είναι πιθανό να δεχθεί πιέσεις τους επόμενους μήνες, από τις διαφωνίες σχετικά με τις εκλογές στην Ταϊβάν και την παρενόχληση από το κινεζικό ναυτικό σε πλοία από τις Φιλιππίνες, σύμμαχο των ΗΠΑ.

Επιπλέον, ΗΠΑ και Κίνα διαφοροποιούνται ριζικά ως προς τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.

Ακόμη, ο Μπάιντεν, που έχει μπροστά του τις εκλογές το επόμενο έτος,  αντιμετωπίζει πιέσεις από την αντιπολίτευση των Ρεπουμπλικανών οι οποίοι τον κατηγορούν ότι είναι «μαλακός» με το Πεκίνο.

Τα θετικά

Ο Μπάιντεν και οι στενοί συνεργάτες του προετοίμαζαν για μήνες τη σύνοδο κορυφής, με διαπραγματεύσεις με κορυφαίους κινέζους αξιωματούχους με στόχο η διά ζώσης επαφή των δύο ηγετών θα κρατούσε χαμηλούς τόνους και δεν θα όξυνε τις εντάσεις ανάμεσα στις δύο παγκόσμιες δυνάμεις. Άλλωστε και ο Σι από την πλευρά του είχε ένα καλό κίνητρο για αυτήν τη συνάντηση: την προσπάθειά του ανακόψει τη μαζική φυγή ξένων κεφαλαίων από την Κίνα.

Οι συμφωνίες που επετεύχθησαν την Τετάρτη και ο πιο θετικός τόνος έρχονται σε αντίθεση με τις συναντήσεις των τελευταίων ετών και δίνουν στην Ουάσιγκτον και στο Πεκίνο περισσότερο χρόνο για σταθερούς δεσμούς, που βρίσκονται σε πτωτική τροχιά εδώ και χρόνια, εκτιμούν οι αναλυτές.

Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Μπάιντεν δίνοντας τον τόνο: εάν υπάρχει «οποιαδήποτε ανησυχία για οτιδήποτε μεταξύ των εθνών μας ή συμβαίνει στην περιοχή μας, θα πρέπει να σηκώσουμε το τηλέφωνο και να τηλεφωνήσουμε».

Παρούσες οι υποκείμενες εντάσεις

Βεβαίως, οι υποκείμενες εντάσεις ήταν φανερές.

Ενώ ο Σι είπε ότι για τις ΗΠΑ και την Κίνα «το να γυρίσουν την πλάτη ο ένας στον άλλον δεν αποτελεί επιλογή», ανέφερε επίσης τη συνεχιζόμενη αποφασιστικότητα του Πεκίνου να απαντήσει σε οποιεσδήποτε κινήσεις των ΗΠΑ θεωρηθεί ότι βλάπτουν το συμφέρον της Κίνας, σύμφωνα με το κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua, το οποίο επίσης ανέφερε ότι ο Σι είπε πως «η Κίνα δεν έχει σχέδια να ξεπεράσει ή να αντικαταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες», ανέφερε ο λογαριασμός Xinhua

Και οι δύο χώρες εξακολουθούν να βρίσκονται σε τροχιές τέτοιες που είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να δημιουργούνται τριβές.

Η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο βρίσκονται σε διαμετρικά αντίθετες κατευθύνσεις τόσο σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία όσο και σε σχέση με τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.

Ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν δήλωσε ότι ο αμερικανός πρόεδρος κατέστησε σαφείς τις ανησυχίες της Ουάσιγκτον για την Ουκρανία και ζήτησε τη βοήθεια της Κίνας για να παροτρύνει το Ιράν να μην κάνει βήματα που θα μπορούσαν να κλιμακώσουν τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.

Το Xinhua μετέδωσε ότι ο Σι κάλεσε τον Μπάιντεν να αποδείξει ότι οι ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν την ανεξαρτησία της Ταϊβάν και υποστηρίζουν την «ειρηνική επανένωσή» της με την Κίνα.

Ο ανώτερος αμερικανός κυβερνητικός αξιωματούχος είπε ότι οι ηγέτες είχαν «μια ουσιαστική ανταλλαγή [απόψεων]» για την Ταϊβάν και ότι ο Μπάιντεν απάντησε λέγοντας πως η μακροχρόνια θέση των ΗΠΑ είναι «μια αποφασιστικότητα για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας». Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο Μπάιντεν κάλεσε το Πεκίνο να «σεβαστεί την εκλογική διαδικασία στην Ταϊβάν».

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε για τις επαφές μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων ανοίγει εκ νέου τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των αρχηγών άμυνας των χωρών, των στρατιωτικών διοικητών τους και άλλων στρατιωτικών αξιωματούχων. Υπενθυμίζεται ότι το Πεκίνο στο παρελθόν διέκοψε αυτές τις επαφές κατά τη διάρκεια περιόδων έντασης με τις ΗΠΑ, πιο πρόσφατα λόγω της επίσκεψης της τότε Προέδρου της Βουλής Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν το 2022.

Ομοίως, για τη φαιντανύλη, μια προηγούμενη συμφωνία συνεργασίας για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου οπιοειδών «πάγωσε» όταν η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε κυρώσεις σε μεγάλο κινεζικό φορέα αστυνόμευσης.

Ερωτηθείς εάν εμπιστεύεται τον Σι, ο Μπάιντεν είπε: «Εμπιστευθείτε, αλλά επαληθεύστε, όπως λέει η παλιά παροιμία. Εκεί είμαι».

Απαντώντας σε μια ξεχωριστή ερώτηση για το αν βλέπει τον Σι ως δικτάτορα, ο Μπάιντεν είπε: «Κοιτάξτε, είναι». Τον Ιούνιο, το Πεκίνο αντέδρασε έντονα όταν ο αμερικανός πρόεδρος έκανε παρόμοια δήλωση.

Σε «πήλινα πόδια»

Η σύνοδος κορυφής της Τετάρτης ήταν η πρώτη συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών από τότε που οι ΗΠΑ κατέρριψαν ένα ύποπτο κινεζικό αερόστατο τον Φεβρουάριο. Το περιστατικό ενέτεινε την ένταση στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και ακολούθησαν παρατεταμένοι διπλωματικοί ελιγμοί για τη σταθεροποίηση των διπλωματικών σχέσεων.

Μια ακόμη πλευρά αυτής της συνάντησης είναι η σημασία της για τα εσωτερικά πράγματα των ΗΠΑ ενόψει των εκλογών του 2024, καθώς κατά την προεκλογική εκστρατεία πιθανότατα θα έχει ψηλά στην ατζέντα της αντιπαράθεσης τις σχέσεις με την Κίνα, σημειώνουν οι αναλυτές.

Πάντως, ο Ντένις Γουάιλντερ, πρώην αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, νυν συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν, δήλωσε πως αυτή η σύνοδος κορυφής έβαλε «ένα τείχος προστασίας σε αυτήν τη σχέση», αλλά προειδοποίησε: «Η ευθραυστότητα αυτής της θετικής στιγμής είναι τέτοια που ακόμη και μικρές ρήξεις θα μπορούσαν να μετατραπούν σε μεγάλες κρίσεις».