Μεξικό: Το απρόσμενο… Eλντοράντο για πρόσφυγες που πλέον αποφεύγουν τις ΗΠΑ

Σε μια πρόσφατη βάρδια στο εργοστάσιο στην πόλη Saltillo του βόρειου Μεξικού, ο πρόσφυγας από την Ονδούρα Walter Banegas έβγαλε από μια μηχανή χύτευσης ένα ζεστό κομμάτι χυτού μετάλλου που προοριζόταν για μια λάμπα δρόμου.

Ο Banegas, 28 ετών, είπε στο Reuters ότι αρχικά κατέφυγε στις ΗΠΑ ως έφηβος για να αποφύγει τη στρατολόγηση από μια ισχυρή συμμορία ναρκωτικών, αλλά τελικά απελάθηκε το 2014. Αποπειράθηκε και πάλι να ζητήσει άσυλο το 2020 αλλά η κατάληξη ήταν το ίδιο οδυνηρή.

Έτσι, όταν ο Banegas γλίτωσε από τις συμμορίες στην Ονδούρα για άλλη μια φορά το 2021, αποφάσισε να στρέψει αλλού την προσοχή του και από τις ΗΠΑ, βρέθηκε στο Μεξικό.

Μετανάστευση: Σε ιστορικό υψηλό οι ροές προς πλούσιες χώρες

Εκεί έλαβε καθεστώς πρόσφυγα τον Ιανουάριο και με τη βοήθεια ενός προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες, μετεγκαταστάθηκε στο Saltillo και έπιασε δουλειά στην Pace Industries, μια εταιρεία παραγωγής χύτευσης μετάλλων με έδρα το Μίσιγκαν, η οποία διαθέτει εργοστάσια στις ΗΠΑ και το Μεξικό.

Προορισμός μεταναστών

Γνωστό από καιρό ως χώρα μετανάστευσης και διέλευσης, το Μεξικό τα τελευταία πέντε χρόνια έχει γίνει προορισμός για έναν μικρό αλλά αυξανόμενο αριθμό προσφύγων, που προσελκύονται από ένα λιγότερο περιοριστικό σύστημα ασύλου από ό,τι στις ΗΠΑ, καθώς και από άφθονες θέσεις εργασίας καθώς η χώρα έχει έλλειψη εργατικών χεριών.

Ο Banegas είπε στο  Reuters ότι κερδίζει περίπου 800 δολάρια τον μήνα στην Pace Industries – λιγότερα από όσα πίστευε ότι θα έβγαζε στις ΗΠΑ, αλλά αρκετά για να στείλει τουλάχιστον 50 δολάρια το μήνα στο σπίτι στην οικογένειά του. Τα πάει καλά με τους Μεξικανούς συναδέλφους του, είπε, και είναι περήφανος που ο έξι μηνών γιος του, Ντέιβιντ, είναι Μεξικανός πολίτης.

«Νιώθω ήσυχος εδώ», είπε. «Δεν είναι απαραίτητο να πάτε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μπορείτε επίσης να προχωρήσετε εδώ, στο Μεξικό».

«Σταθερή επιλογή»

Πριν από μια δεκαετία, μερικές εκατοντάδες άνθρωποι λάμβαναν ετησίως άσυλο στο Μεξικό. Μέχρι το 2021, ο αριθμός αυξήθηκε σε 27.000, σύμφωνα με την υπηρεσία προσφύγων του Μεξικού. Το Μεξικό εκτιμάται ότι φέτος θα εγκρίνει τουλάχιστον 20.000 αιτήσεις ασύλου, με τις περισσότερες αφίξεις να είναι από την Ονδούρα, την Αϊτή, τη Βενεζουέλα, το Ελ Σαλβαδόρ και την Κούβα.

Η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών που εισέρχονται στο Μεξικό συνεχίζει βόρεια προς τις ΗΠΑ, θέτοντας προκλήσεις για την κυβέρνηση Μπάιντεν. Οι ΗΠΑ δέχτηκαν περισσότερες από 700.000 ατομικές αιτήσεις ασύλου πέρυσι.

Ωστόσο, ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) στο Μεξικό, Τζιοβάνι Λέπρι, είπε ότι το Μεξικό γίνεται μια «πολύ σταθερή επιλογή» για τους πρόσφυγες, εν μέρει λόγω των υψηλών αναγκών του σε εργατικό δυναμικό.

Το Μεξικό έχει περισσότερες από ένα εκατομμύριο ανοιχτές θέσεις εργασίας σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με την επιχειρηματική ένωση Coparmex, και οι εργοδότες στους κλάδους του τουρισμού, της γεωργίας, των μεταφορών και της μεταποίησης συχνά δυσκολεύονται να βρουν εργαζομένους.

Σύμφωνα με έρευνα της Coparmex σε περισσότερες από 2.500 επιχειρήσεις που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο, το 85% των εργοδοτών στον τομέα της μεταποίησης αναφέρουν προβλήματα στην εύρεση εργαζομένων, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο τομέα.

Ο Banegas είπε στο  Reuters ότι κερδίζει περίπου 800 δολάρια τον μήνα εργαζόμενος στο Μεξικό

«Neashoring»

Η αναμενόμενη ανάπτυξη του “nearshoring”, καθώς οι εταιρείες μεταφέρονται στο Μεξικό για να είναι πιο κοντά στους πελάτες των ΗΠΑ, θα μπορούσε να γιγαντώσει αυτές τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, σύμφωνα με τον μεξικανικό κατασκευαστικό σύνδεσμο INDEX.

Αξιωματούχοι των ΗΠΑ, του Μεξικού και του ΟΗΕ έχουν ζητήσει περιφερειακή συνεργασία για να βοηθήσουν τους μετανάστες να επανεγκατασταθούν σε μέρη όπως το Μεξικό, η Κόστα Ρίκα και η Κολομβία, με στόχο τη μείωση της παράνομης μετανάστευσης στις Η.Π.Α.

Ο διευθυντής μετανάστευσης του υπουργείου Εξωτερικών του Μεξικού, Αρτούρο Ρότσα, είπε ότι η κυβέρνηση επικεντρώνεται στην επέκταση των προγραμμάτων έκδοσης βίζας εργασίας και στη σύνδεση των εργοδοτών με τους μετανάστες που αναζητούν εργασία, ειδικά «για να αξιοποιήσει την προσέλκυση θέσεων εργασίας».

Το Μεξικό συνεργάζεται με την κυβέρνηση της Γουατεμάλας για να φέρνει έως και 20.000 εργαζόμενους στο Μεξικό ετησίως, με στόχο να επεκταθεί τελικά το πρόγραμμα στην Ονδούρα και το Ελ Σαλβαδόρ.

Ο Jose Medina Mora, επικεφαλής της Coparmex, επαίνεσε το πρόγραμμα του ΟΗΕ που βοήθησε τον ονδουριανό μετανάστη Banegas και προέτρεψε τη μεξικανική κυβέρνηση να επεκτείνει τα προγράμματα θεωρήσεων εργασίας, ώστε περισσότεροι μετανάστες να μπορούν να καλύπτουν τις κενές θέσεις εργασίας στις επιχειρήσεις της χώρας.

Πολλοί πρόσφυγες, ανάμεσά τους γυναίκες και μικρά παιδιά, έχουν πνιγεί προσπαθώντας να περάσουν από ποταμούς στην μακρά πορεία τους προς τις ΗΠΑ

Η βοήθεια του ΟΗΕ

Το πρόγραμμα του ΟΗΕ βοηθά τους πρόσφυγες να μετεγκατασταθούν από το νότιο Μεξικό, όπου οι περισσότεροι ολοκληρώνουν τη διαδικασία ασύλου τους, σε πόλεις στο κεντρικό και βόρειο Μεξικό, παρέχοντας επιχορηγήσεις σε μετρητά και βοήθεια με θέσεις εργασίας και πρόσβαση σε παιδικούς σταθμούς, σχολεία και υγειονομική περίθαλψη. Βοήθησε 5.500 ζευγάρια προσφύγων να βρουν εργασία το 2022 και σχεδόν 3.000 ζευγάρια μέχρι στιγμής φέτος.

Όταν ο Fernando Hernandez, 24 ετών, έφυγε από την Ονδούρα για το νότιο Μεξικό πέρυσι με τη σύντροφό του και τη μικρή του κόρη, το σχέδιό του ήταν να διασχίσει τη χώρα όσο το δυνατόν γρηγορότερα για να φτάσει στις ΗΠΑ.

Στη συνέχεια είδε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με παιδιά που πνίγονταν στον ποταμό στα σύνορα των ΗΠΑ. Φαντάστηκε τη δίχρονη Κέιτλιν να παρασύρεται. Και σκέφτηκε τη μητέρα του, η οποία μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 2017, ζώντας σε ένα πάρκο τρέιλερ στο Τέξας, σπαταλώντας εκεί το μεγαλύτερο μέρος του μισθού της για ενοίκιο.

Ο Hernandez αποφάσισε να ζητήσει άσυλο στο Μεξικό. Αφού εγκρίθηκε τον Φεβρουάριο, τα Ηνωμένα Έθνη βοήθησαν την οικογένεια να μετεγκατασταθεί στη βόρεια βιομηχανική πόλη του Μοντερέι και ο Hernandez άρχισε να εργάζεται σε ένα ψιλικατζίδικο.

Ο Hernandez έμαθε γρήγορα ότι υπήρχαν θέσεις εργασίας παντού, όπως είπε. Ετσι βρήκε εργασίας σε εργοστάσιο και μετά έγινε μάγειρας σε εστιατόριο μεγάλης μεξικάνικης αλυσίδας, κερδίζοντας περίπου 225 δολάρια την εβδομάδα.

«Εδώ έχουμε τα πάντα: σπίτι, φαγητό και οικογένεια», είπε. «Δεν μπορούσα να ζητήσω περισσότερα».