Τράπεζες: Ριψοκίνδυνες συναλλαγές γεννούν φόβους για νέα κρίση

Σε νέου τύπου συναλλαγές μεταφοράς πιστωτικού κινδύνου προχωρούν το τελευταίο διάστημα οι αμερικανικές τράπεζες, στον απόηχο της τραπεζικής κρίσης του Μαρτίου και με φόντο τη σκλήρυνση της στάσης των αρμόδιων ρυθμιστικών αρχών.

ΗΠΑ: Οι «σιωπηρές» απολύσεις των Big Banks

Ένα παράδειγμα τέτοιας συναλλαγής δίνει το Reuters, τονίζοντας ότι πριν λίγες εβδομάδες η Morgan Stanley αγόρασε από την Blackstone Group και άλλους επενδυτές πακέτο προστασίας ύψους 300 εκατομμυρίων δολαρίων έναντι ζημιών σε ορισμένα από τα δάνειά της. Επρόκειτο για μια πράξη ασφάλισης της τράπεζας έναντι ενδεχόμενου κινδύνου που δομήθηκε ως πώληση ομολόγων – μια διαδικασία που ονομάζεται credit-linked notes. Μεταφέροντας τον κίνδυνο στους επενδυτές, η τράπεζα ενεργητικού ύψους 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων θα μπορούσε να μειώσει το ποσό του κεφαλαίου που πρέπει να διατηρεί έναντι των εν λόγω δανείων για την κάλυψη πιθανών ζημιών.

Όπως αναφέρει το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο, η συμφωνία αυτή είναι μία από τις πολλές τέτοιες συναλλαγές μεταφοράς πιστωτικού κινδύνου που εξετάζουν οι αμερικανικές τράπεζες, καθώς τέτοιες κινήσεις τις βοηθούν να ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στις κεφαλαιακές απαιτήσεις.

Κίνδυνος

Πρόκειται ωστόσο για διαδικασίες που εγκυμονούν κινδύνους: Οι συναλλαγές αυτές περιλαμβάνουν ελαφρώς ρυθμιζόμενα προϊόντα όπως τα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου, εμπλέκοντας τον λεγόμενο «σκιώδη» τραπεζικό τομέα. Το γεγονός αυτό γεννά την απειλή οι ρυθμιστικές αρχές να έχουν λιγότερη ορατότητα και κατανόηση των κινδύνων που παραμονεύουν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Έπειτα, η αίσθηση που γεννάται στις τράπεζες ότι μπορούν να αποβάλλουν από πάνω τους τυχόν κινδύνους ενδέχεται να τις οδηγήσει σε πιο επιθετικό δανεισμό, κάτι που μπορεί πολύ εύκολα να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα.

Αυτό φαίνεται πως συμβαίνει ήδη: Όπως αναφέρει το Reuters, τους τελευταίους μήνες τράπεζες όπως οι JPMorgan Chase , Merchants Bank of Indiana και US Bancorp, έχουν πουλήσει τίτλους που θα μπορούσαν να τους προκαλέσουν ζημιά πολλών εκατομμυρίων. Οι τίτλοι αυτοί συνδέονται με δάνεια για αυτοκίνητα, πολυκατοικίες, ιδιωτικά κεφάλαια, εταιρείες με διαβάθμιση junk, εμπορικό εξοπλισμό και καταναλωτικές δαπάνες.

Ανησυχία

Ο Jon-Claude Zucconi, επικεφαλής τακτικών καταστάσεων στην ATLAS SP Partners της Apollo, η οποία δομεί τέτοιου είδους συμφωνίες, ανέφερε ότι πολλές αμερικανικές τράπεζες δημιουργούν προγράμματα για την έκδοση πιστωτικά συνδεδεμένων ομολόγων για πρώτη φορά.

Ο ίδιος αναμένει ότι οι αμερικανικές τράπεζες θα πουλήσουν επισφάλειες ύψους σχεδόν 100 δισ. δολαρίων τους επόμενους 12 μήνες, απελευθερώνοντας σχεδόν 15 δισ. δολάρια ιδίων κεφαλαίων. Οι επενδυτές λαμβάνουν αποδόσεις που κυμαίνονται από 8% έως 15% από τέτοιες συναλλαγές, δήλωσε ο Zucconi.

Όπως τονίζει το πρακτορείο, η χρηματοοικονομική μηχανική της Wall Street προκαλεί ανησυχίες σε ορισμένους βουλευτές και ρυθμιστικές αρχές. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ενέκρινε τη συναλλαγή της Morgan Stanley στα τέλη Σεπτεμβρίου, αλλά έθεσε όρια, μεταξύ άλλων όσον αφορά το ύψος της, ενώ παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.

«Εάν [αυτές οι συναλλαγές] αποδώσουν όπως προβλέπεται, τότε θα μπορούσαν να καταστούν ευρύτερα διαθέσιμες», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Fed για την εποπτεία Μάικλ Μπαρ σε κατάθεση στο Κογκρέσο αυτόν τον μήνα. «Εάν δούμε ότι προκύπτουν κίνδυνοι σε αυτές τις συναλλαγές, τότε θα περιορίσουμε τη χρήση τους».

Τι συμβαίνει στην Ευρώπη

Η αύξηση του ενδιαφέροντος για τις συναλλαγές αυτές έρχεται μετά την πρόταση των ρυθμιστικών αρχών, με επικεφαλής τον Μπαρ, για αυστηρότερες απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας. Όμως και οι μικρότερες τράπεζες που δεν επηρεάζονται από την πρόταση των ρυθμιστικών εξέταζαν επίσης αυτές τις συναλλαγές ως έναν τρόπο απελευθέρωσης κεφαλαίων, καθώς οι συνθήκες σκλήρυναν μετά την περιφερειακή τραπεζική κρίση.

Το Reuters σημειώνει ότι οι μεταφορές πιστωτικού κινδύνου είναι συνηθισμένες στην Ευρώπη, όπου οι τράπεζες μεταφέρουν τα δάνεια σε οντότητες εκτός ισολογισμού οι οποίες ονομάζονται οχήματα ειδικού σκοπού (SPV), πριν πουλήσουν τις επισφάλειες. Οι συμφωνίες αυτές ονομάζονται συνθετικά πιστωτικά ομόλογα. Αλλά τα SPVs μπορεί να έχουν φορολογικές και άλλες περιπλοκές.

Πώς λειτουργούν τα νέα προϊόντα

Η περίπτωση της μιας άλλης, περιφερειακής αμερικανικής τράπεζας με την επωνυμία Merchants Bank, δίνει νέα στοιχεία αναφορικά με τον τρόπο που λειτουργούν αυτές οι συμφωνίες.

Η Merchants τιμολόγησε στις 24 Μαρτίου ένα credit-linked note ύψους 158,14 εκατ. δολαρίων, παρέχοντας πιστωτική προστασία σε ορισμένα εμπορικά ενυπόθηκα δάνεια, συμπεριλαμβανομένων δανείων σε εγκαταστάσεις νοσηλείας και υποστηριζόμενης διαβίωσης. Η συναλλαγή απελευθέρωσε κεφάλαια της Merchant, επιτρέποντάς της να τα χρησιμοποιήσει για τη χορήγηση νέων δανείων.

Μέσω της συναλλαγής, η τράπεζα θα απορροφήσει το πρώτο 1% των ζημιών του χαρτοφυλακίου, ενώ το επόμενο 14% θα απορροφηθεί από τους επενδυτές. Αυτό σημαίνει ότι η Merchants πούλησε το πιο ριψοκίνδυνο μέρος του χαρτοφυλακίου δανείων, μεγιστοποιώντας την κεφαλαιακή ανακούφιση. Από την πλευρά τους, οι επενδυτές κατέθεσαν μετρητά σε λογαριασμό με εγγύηση ως προστασία για την Merchants Bank.

Στη συνέχεια, τον περασμένο μήνα η JPMorgan πραγματοποίησε μία από τις μεγαλύτερες συναλλαγές αυτού του είδους. Τοποθέτησε σε επενδυτές συνθετικά ομόλογα συνδεδεμένα με πίστωση για 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Αναφέρονταν σε μια δεξαμενή ενυπόθηκων δανείων και υποθηκών συνολικού ύψους περίπου 20 δισ. δολαρίων, είπαν οι πηγές.

Συνολικά οι συμφωνίες αυτές μπορούν να απελευθερώσουν κεφάλαια για τις τράπεζες, όμως κρύβουν σημαντικούς κινδύνους για την υγεία και ασφάλεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το αν οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ θα επιτρέψουν τέτοιου είδους πρακτικές να συνεχιστούν ή αν θα θέσουν φραγμό, μένει να φανεί.