ΕΕ: Εξορκίζοντας τις τράπεζες ζόμπι της Ευρώπης

Μία από τις βασικές αρχές που διδάσκονται στα οικονομικά πανεπιστήμια, είναι ότι αν μια εταιρεία διαπραγματεύεται για μεγάλη περίοδο κάτω από την αξία των καθαρών περιουσιακών της στοιχείων, τότε θα πρέπει να κλείσει ή να διαλυθεί.

Μελέτη της Boston Consulting Group, η οποία πρόκειται να δημοσιευθεί τον επόμενο μήνα, αλλά προαναγγέλθηκε στην Παγκόσμια Τραπεζική Σύνοδο Κορυφής των FT την περασμένη εβδομάδα, δείχνει ότι ένα τεράστιο ποσοσό που αγγίζει το 73% των ευρωπαϊκών τραπεζών διαπραγματεύονται κάτω από τη λογιστική τους αξία. Και η συντριπτική πλειοψηφία αυτών, το κάνει για περισσότερο από μια δεκαετία.

«Καλώς ήρθατε στη σφαίρα των τραπεζών ζόμπι της Ευρώπης» γράφουν χαρακτηριστικά οι Financial Times, εξηγώντας ότι δεν πρόκειται για συνηθισμένα ζόμπι: σε αντίθεση με τις τυπικές εταιρείες ζόμπι, που υποστηρίζονται από χρόνια εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, αλλά τώρα παλεύουν με κανονικό κόστος χρηματοδότησης, για τις τράπεζες ισχύει το αντίθετο: τα περιθώρια δανεισμού έχουν ενισχυθεί από επιτόκια που σήμερα βρίσκονται σε υψηλό 15 ή 20 ετών.

Οι παγκόσμιες εντάσεις «ψαλιδίζουν» τα κέρδη των ευρωπαϊκών τραπεζών

Στο πλαίσιο αυτό που έχει διαμορφωθεί, αρκετά ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν πραγματικά αποφέρει υγιή κέρδη.
Σύμφωνα με αναλυτές της Mediobanca, οι πληρωμές των μετόχων σε σχέση με την πεισματικά χαμηλή τιμή της μετοχής των τραπεζών ξεπερνούν το 15%, λαμβάνοντας υπόψη τις επαναγορές μετοχών καθώς και τα μερίσματα.

Και όμως οι επενδυτές δεν συγκινούνται, καθώς βλέπουν τις τρέχουσες αποδόσεις των τραπεζών ως μη βιώσιμες.

Οι FT υπογραμμίζουν, ότι ακόμη και μεταξύ των λίγων τραπεζών που απολάμβαναν σημαντική ανάκαμψη των τιμών των μετοχών (η μετοχή της UniCredit έχει διπλασιαστεί φέτος), οι αποτιμήσεις παραμένουν πολύ κάτω από τη λογιστική αξία (ο λόγος τιμής προς λογιστική της UniCredit είναι 73%).

Στις ΗΠΑ

Αυτό δεν φαίνεται να είναι ένα εντελώς ευρωπαϊκό πρόβλημα — η μελέτη της BCG δείχνει ότι το πρόβλημα χαμηλής αποτίμησης πλήττει περισσότερο από το ένα τρίτο των αμερικανικών τραπεζών και σχεδόν όλες τις τράπεζες σε μέρη της Ασίας. Αλλά υπάρχει ένα ιδιαίτερα τοξικό κοκτέιλ αιτιών σε όλη την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Αμερική κινδυνεύει να στηρίζει τράπεζες ζόμπι

Η πρώτη αδυναμία είναι η αναιμική οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Δεύτερον, η δονκιχωτική πολιτική της περιοχής . Τραπεζικοί υπερφόροι έχουν επιβληθεί σε πολλές χώρες, είτε ως παρατεταμένη τιμωρία για τη ζημιά που προκάλεσαν το 2008 (όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο), είτε ως πιο πρόσφατη απάντηση σε υψηλότερα περιθώρια κέρδους (όπως στην Ισπανία). Το σχέδιο της Ιταλίας να επιβάλει φόρο αναθεωρήθηκε για να επιτρέψει στις τράπεζες να ενισχύσουν τα αποθεματικά τους, αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται στο στόχαστρο για τρομοκρατία των επενδυτών.

Ένα τρίτο ζήτημα είναι το εύρος των λειτουργιών. Η εγχώρια ευρωπαϊκή αγορά τους είναι πολύ πιο κατακερματισμένη ως αποτέλεσμα της αποτυχίας δημιουργίας μιας κατάλληλης ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Η «τραπεζική ένωση» της ΕΕ παραμένει μόνο μισή και η προτεινόμενη «ένωση κεφαλαιαγορών» είναι σε μεγάλο βαθμό απλώς ένα σχέδιο. Αυτό έχει εξασφαλίσει ότι ακόμη και η πιο φιλόδοξη ευρωπαϊκή ομάδα έχει σημαντική παρουσία μόνο σε δύο ή τρεις χώρες της ΕΕ.

Ένα τέταρτο διαφοροποιητικό μειονέκτημα – σχετικά αδύναμη επενδυτική ικανότητα – προέρχεται από τα άλλα τρία. Αλλά καθώς εντείνεται η ανάγκη αναθεώρησης των επιχειρηματικών μοντέλων με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και άλλες τεχνολογικές υποδομές, οι τράπεζες των ΗΠΑ υποβαθμίζουν τους ευρωπαίους ανταγωνιστές τους όσον αφορά τις επενδύσεις σε τεχνολογία.

Η αισιόδοξη πλευρά

Μεταξύ των λόγων αισιοδοξίας είναι η φαινομενικά σταθερή κατάσταση του ευρωπαϊκού τραπεζικού κεφαλαίου, της ρευστότητας και της εποπτείας που επικρατεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις τράπεζες που ελέγχονται από την ΕΚΤ – η ανοιξιάτικη κρίση των περιφερειακών τραπεζών στις ΗΠΑ και η κατάρρευση της Credit Suisse δεν επηρέασαν το Ηνωμένο Βασίλειο ή την ευρωζώνη.

Σίγουρα κάποιοι καιροσκόποι επενδυτές, όπως το Toscafund , το hedge fund με έδρα το Λονδίνο, έχουν βγάλει αξιοπρεπή χρήματα από επιλεκτικές επιλογές ευρωπαϊκών τραπεζών.
«Δεν έχει σημασία που εξακολουθούν να είναι κάτω από τη λογιστική τους αξία», λέει χαρακτηριστικά ένας επενδυτής στους FT. «Αν πάνε από το 35% της λογιστικής αξίας στο 70%, εξακολουθείστε να διπλασιάζετε τα χρήματά σας».

Εάν, με την πάροδο του χρόνου, οι επενδυτές βλέπουν ότι οι ισολογισμοί των τραπεζών είναι σταθεροί, το περιβάλλον πολιτικής παραμένει σταθερό και οι μνήμες από τις απογοητεύσεις του παρελθόντος εξασθενούν, οι ευρωπαϊκές τράπεζες μπορεί μια μέρα να επιστρέψουν στη λογιστική τους αξία — τελικά ξορκίζοντας για τα καλά το φαινόμενο των ζόμπι.