Deutsche Bank: Γερμανική «προσγείωση» στην Ευρώπη – Δίνει σήμα λιτότητας

Ένα ζήτημα που πολλοί υποτιμούν, ενόψει της έλευσης του 2024, είναι η δημοσιονομική πειθαρχία. Οι  κανόνες που “ξεχάστηκαν” εν μέρει από το ξέσπασμα της πανδημίας, θα επανέλθουν στην Ευρώπη και θα φέρουν προ των ευθυνών τους πολλές κυβερνήσεις.

Αυτό αναφέρει η Deutsche Bank στο outlook για τη νέα χρονιά, εκτιμώντας ότι οι αυστηροί δημοσιονομικοί κανόνες θα επανέλθουν το 2024 και η προσοχή της αγοράς στα δημόσια οικονομικά πρόκειται να αυξηθεί. Η Ιταλία πιθανότατα θα παραμείνει στο μικροσκόπιο, αλλά πολλά κράτη μέλη δείχνουν σημάδια δημοσιονομικής ευπάθειας.

ΗΠΑ: Stress test με… σενάρια πολέμου για τις αμερικανικές τράπεζες

Σύμφωνα με την Deutsche Bank έχουν περάσει σχεδόν 4 χρόνια από το lockdown για τον Covid, ωστόσο τα δημόσια οικονομικά παραμένουν μακριά από το προ-πανδημικό επίπεδο στα περισσότερα κράτη μέλη. Το ίδιο συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί από τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες (GFNs), που είναι ένας άλλος τρόπος αξιολόγησης της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών (το ύψος του χρέους που πρέπει να αναχρηματοδοτείται κάθε χρόνο).

Πριν από το ξέσπασμα του Covid, τα ιταλικά δημόσια οικονομικά ήταν υπό στενό έλεγχο. Ωστόσο, μια εις βάθος ματιά σε πολλούς δείκτες δείχνει ότι η δημοσιονομική ευπάθεια δεν περιορίζεται στην Ιταλία. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει και τις ευπάθειες κάθε χώρας. Ο “S0” είναι ο βραχυπρόθεσμος δείκτης ευπάθειας που βασίζεται σε σταθμισμένο μέσο όρο των GFNs, τους δείκτες χρέους και ελλείμματος, το πρωτογενές ισοζύγιο σταθεροποίησης του χρέους, το χάσμα επιτοκίου-ανάπτυξης κ.λπ.. Αρκετά κράτη μέλη βρίσκονται στο κόκκινο (πιο ευάλωτο) μέρος του πίνακα.

Οι προειδοποιήσεις της Κομισιόν

Η Deutsche Bank υπενθυμίζει επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα τις απόψεις της σχετικά με τα προσχέδια των προϋπολογισμών για το 2024, επισημαίνοντας ότι πολλά κράτη μέλη κινδυνεύουν να παραβιάσουν τους δημοσιονομικούς κανόνες. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι χώρες που έχουν λάβει την ισχυρότερη προειδοποίηση από την Επιτροπή είναι επίσης εκείνες οι χώρες με υψηλότερα GFN 2024, στοιχείο βραχυπρόθεσμης δημοσιονομικής ευπάθειας.

Με τη ρήτρα γενικής διαφυγής από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ που θα απενεργοποιηθεί το 2024, η Επιτροπή στέλνει ένα σαφές μήνυμα στα κράτη μέλη: η βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Τι θα αλλάξει το 2024

Σύμφωνα με την Deutsche Bank, η δημοσιονομική σύσφιξη, η αυστηρότερη στάση δηλαδή, το 2024 θα είναι αποτέλεσμα δύο σημαντικών παραγόντων.

Πρώτον, οι κυβερνήσεις θα αποσύρουν τα μέτρα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του ενεργειακού σοκ. Σε γενικές γραμμές, αυτά ήταν προγράμματα αποκατάστασης εισοδήματος, επομένως οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές θα είναι χαμηλοί.

Δεύτερον, η πρόσφατη απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου μπορεί να οδηγήσει σε χρηματοδοτικό κενό 30 δισ. ευρώ στον γερμανικό προϋπολογισμό του 2024 (0,7% του γερμανικού ΑΕΠ). Μια αυστηρότερη γερμανική στάση εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την ανοδική αναθεώρηση της εκτίμησης για τους δημοσιονομικούς κανόνες.

Η αυστηρότερη στάση, ωστόσο, δεν θα μεταφραστεί σε μείωση των δεικτών ελλείμματος και χρέους. Η ασθενέστερη ανάπτυξη σημαίνει μεγαλύτερα κυκλικά ελλείμματα, εξηγεί η Deutsche Bank. Γι’ αυτό και εκτιμά τον δείκτη του ελλείμματος της ζώνης του ευρώ στο 3,2% το 2024. Αν και αυτό είναι κοντά στο ανώτατο όριο του ελλείμματος της ΕΕ, το σύνολο της ζώνης του ευρώ καλύπτει τις διαφορές των χωρών.

Η Deutsche Bank εκτιμά ότι η Γερμανία θα έχει έλλειμμα 1,6% το 2024. Μεταξύ των άλλων Big 4, η Ισπανία θα έχει έλλειμμα πάνω από 3%, ενώ η Γαλλία και η Ιταλία θα έχουν περίπου 5%.

Μην υποτιμάτε τον κίνδυνο των EDPs

Η Κομισιόν ανέφερε ότι την άνοιξη του 2024, θα προτείνει στο Συμβούλιο να ανοίξει διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος – EDP με βάση τα δεδομένα του 2023, σύμφωνα με τις υφιστάμενες νομικές διατάξεις. Αρκετά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων τριών από τις Big4, θα μπορούσαν να διατρέχουν κίνδυνο EDP. Απομένει να φανεί εάν η Επιτροπή θα ενεργοποιήσει πραγματικά το μέτρο στα μέσα του 2024.

Η συζήτηση για ένα νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, οι επερχόμενες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το γεγονός ότι το 2023 ήταν έτος κατά το οποίο ανεστάλησαν οι κανόνες είναι όλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την απόφαση.

Επομένως, σύμφωνα με την Deutsche Bank όσοι σκέφτονται πιο ήπιους κανόνες μπορεί να απογοητευτούν. Αν και η συζήτηση για το νέο δημοσιονομικό καθεστώς είναι ακόμη σε εξέλιξη, ενδέχεται να επιτευχθεί πολιτική συμφωνία τις επόμενες εβδομάδες και να εγκριθεί νομικό πλαίσιο τους πρώτους μήνες του 2024 (πριν ξεκινήσει η προεκλογική εκστρατεία για τις ευρωεκλογές).

Σύμφωνα με το νέο σύστημα, τα κράτη μέλη θα συμφωνήσουν με την Επιτροπή οδούς προσαρμογής για κάθε χώρα με κάποια ευελιξία για επενδύσεις υπέρ της ανάπτυξης, μεταρρυθμίσεις και στρατιωτικές δαπάνες. Ωστόσο, ο συμβιβασμός μεταξύ των ηγετών της ΕΕ θα περιλαμβάνει κοινές δημοσιονομικές διασφαλίσεις για χώρες με ελλείμματα άνω του 3% και χρέος άνω του 60% του ΑΕΠ.