Βρυξέλλες: Ουκρανικό, μεταναστευτικό, διεύρυνση, προϋπολογισμός διχάζουν τους «27»

Η σημερινή και αυριανή (Πέμπτη και Παρασκευή) ευρωπαϊκή σύναξη των Βρυξελλών, η τελευταία της χρονιάς που φεύγει, έχει πολλά αγκάθια στο μενού της.

Δύο εβδομάδες διήρκεσαν οι παρασκηνιακές προσπάθειες των διπλωματών να λειάνουν τις διαφορές που χωρίζουν τους «27» στο ουκρανικό, το μεσανατολικό, τη μεταναστευτική πολιτική αλλά και στο παγίως φλέγον ζήτημα του προϋπολογισμού της ΕΕ. Αλλά φαίνεται ότι οι προπαρασκευστές της συνόδου κορυφής δεν κατάφεραν πολλά.

Ιταλία: Έτοιμη για βέτο στο νέο Σύμφωνο Σταθερότητας της ΕΕ

Ίσως η θετικότερη εξέλιξη σ’ αυτή τη σύνοδο να είναι το γεγονός ότι την Πολωνία θα εκπροσωπήσει ο Ντόναλντ Τουσκ, ένας βεβαιωμένος ευρωπαϊστής και τέλος πάντων «προβλέψιμος» ηγέτης με μακρά και επιτυχημένη θητεία μάλιστα ως επικεφαλής ενός μείζονος ευρωπαϊκού θεσμού – από το 2014 έως το 2019 ήταν πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Η συμμετοχή του Τουσκ στη σύνοδο ως νέος πρωθυπουργός της Πολωνίας σηματοδοτεί την επιστροφή της χώρας του στην «ευρωπαϊκή νόρμα» και την απόλυτη απομόνωση της Ουγγαρίας και του ηγέτη της, Βίκτορ Ορμπάν, ως μοναδικής παραφωνίας στην πολιτική ορχήστρα των «27». Ωστόσο η δυνατότητα άσκησης βέτο στις κρίσιμες αποφάσεις, που διαθέτει, διατηρεί αμείωτη την εκβιαστική ισχύ και αλώβητο τον οπισθοδρομικό εξαιρετισμό του ευρω-αντιρρησία Ούγγρου πρωθυπουργού.

Ο πέλεκυς του βέτο

Εν προκειμένω, «η οικονομική στήριξη της Ουκρανίας και η πιθανή διαδικασία ένταξής της στην ΕΕ, αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν με συναινετικό τρόπο δηλαδή με ομοφωνία των ‘27’, αντιμετωπίζουν την απειλή βέτο εκ μέρους της Ουγγαρίας», αναφέρει ο ρεπόρτερ της γαλλικής «Les Echos» Καρλ Ντε Μεγιέρ.

Στο πλαίσιο του πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ που συζητείται, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέστησε στα κράτη-μέλη να ψηφίσουν υπέρ της χορήγησης ενός κονδυλίου 50 δισ. ευρώ για τέσσερα χρόνια προς το Κίεβο, που θα διασφαλίσει τη λειτουργία του ουκρανικού κράτους.

Οι Βρυξέλλες πιστεύουν επίσης ότι η ΕΕ θα πρέπει να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία και τη Μολδαβία, δύο χώρες που έχουν δρομολογήσει σοβαρές θεσμικές μεταρρυθμίσεις προκειμένου να καταπολεμήσουν την ενδημική επί δεκαετίες διαφθορά, ώστε να έρθουν πιο κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Οι εκβιασμοί της Βουδαπέστης

Τα δύο αυτά ντοσιέ (αρωγή προς το Κίεβο και ενταξιακές διαπραγματεύσεις Ουκρανίας-Μολδαβίας) προσκρούουν στις αντιρρήσεις του Ορμπάν που συστηματικά εργαλειοποιεί το δικαίωμα αρνησικυρίας που διαθέτει για να εκβιάσει τους εταίρους του για δικά του αιτήματα.

«Την Τρίτη η κυβέρνηση της Βουδαπέστης είχε αφήσει να εννοηθεί ότι θα συναινούσε για τη βοήθεια στην Ουκρανία αν οι Βρυξέλλες ξεμπλοκάριζαν όλα τα ευρωπαϊκά κονδύλια που έχουν παγώσει προς την Ουγγαρία λόγω των παραβιάσεων αρχών του Κράτους Δικαίου», σημειώνει η «Les Echos».

Για να κατευνάσει τον Βίκτορ Ορμπάν η Επιτροπή επικύρωσε μόλις την Τετάρτη (παραμονή της συνόδου κορυφής) την εκταμίευση προς τη Βουδαπέστη περίπου 10 δισ. ευρώ από τα Ταμεία Συνοχής που είχαν μπλοκαριστεί εξαιτίας της αυταρχικότητας του ουγγρικού καθεστώτος. Προκαλώντας τις οργισμένες αντιδράσεις πολλών ευρωβουλευτών η Κομισιόν εκτίμησε ότι οι μεταρρυθμίσεις που εγκρίθηκαν πρόσφατα από το ουγγρικό Κοινοβούλιο την υποχρεώνουν από νομική άποψη να ξεπαγώσει τα 10 δισ. ευρώ.

Ο Ορμπάν δεν αρκείται βέβαια σ’ αυτά. «Από θέση ισχύος η κυβέρνηση της Βουδαπέστης απαιτεί την αποδέσμευση όλων των εκκρεμών κεφαλαίων, που φθάνουν συνολικά τα 30 δισ. ευρώ», γράφει ο ρεπόρτερ της γαλλικής οικονομικής εφημερίδας. Η Βουδαπέστη ζητεί επίσης να παρέχεται στήριξη για την Ουκρανία εκτός του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και όχι με προοπτική τετραετίας, αλλά έπειτα από διακυβερνητικές διαπραγματεύσεις που θα διεξάγονται κάθε χρόνο.

«Αυτή όμως δεν είναι καλή λύση γιατί θα απαιτούσε την έγκριση των εθνικών Κοινοβουλίων, μια διαδικασία χρονοβόρα και αμφίβολης αποτελεσματικότητας που δεν θα έδινε πολλές ελπίδες στους Ουκρανούς ότι εν τέλει θα εισπράξουν βοήθεια από την ΕΕ», δήλωσε την Τετάρτη Ευρωπαίος διπλωμάτης.

Η ΕΕ θα μπορούσε να ξεπεράσει το ουγγρικό πρόβλημα με την ad hoc αναστολή της αρχής της ομοφωνίας, αλλά «μια λύση των ‘26’ που θα εξαιρούσε την Ουγγαρία έχει αποκλειστεί για πολιτικούς λόγους, επειδή θα έστελνε στον υπόλοιπο κόσμο την εικόνα μιας διαλυμένης Ευρώπης σε μια συγκυρία μάλιστα που η αμερικανική υποστήριξη προς το Κίεβο τίθεται εν αμφιβόλω», σημείωσε ο Ευρωπαίος διπλωμάτης.

«Σφιχτοχέρηδες» στον προϋπολογισμό

Κάθετη και αδιαπραγμάτευτη φαίνεται πως είναι η αντίθεση της Βουδαπέστης σε ό,τι αφορά την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία και τη Μολδαβία. Η ΕΕ εξετάζει το ενδεχόμενο να δοθεί στη σύνοδο αυτή ένα θετικό πολιτικό μήνυμα προς τις υποψήφιες για ένταξη χώρες, αλλά να αναβληθεί η έγκριση διαπραγματευτικού πλαισίου για το Μάρτιο του 2024.

Η Ιταλία και η Αυστρία υποστηρίζουν ότι πρέπει να δοθεί και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη το ίδιο μήνυμα-υπόσχεση που θα δοθεί στην Ουκρανία, «παρά τις προφανείς θεσμικές δυσλειτουργίες» που διαπιστώνει η ΕΕ και στη χώρα αυτή.

Έχοντας καταναλώσει πολύ χρόνο και πολλή ενέργεια για τη διαχείριση των ουγγρικών απαιτήσεων, τα επιτελεία των εθνικών κυβερνήσεων δεν έχουν διευθετήσει ακόμα μεταξύ τους διαφωνίες για άλλες πτυχές της επέκτασης του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, που επίσης θα τεθούν επί τάπητος στη σύνοδο κορυφής.

Οι γνωστοί «φειδωλοί» με πρώτη τη Γερμανία που πασχίζει να ξεπεράσει το δημοσιονομικό χάος στο οποίο έχει περιέλθει μετά τη γνωστή απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης, θέλουν να αποκλείσουν την αύξηση των εκταμιεύσεων. Ζητούν την επί το μετριοπαθέστερον αναθεώρηση των χρηματοδοτικών προθέσεων της Επιτροπής και αντί για αυξήσεις αντιπροτείνουν ανακατανομές των κοινοτικών κονδυλίων – πρόκειται για συνηθισμένο σκηνικό χρόνια τώρα στις ευρωπαϊκές συνόδους.

«Φειδωλοί» à la carte

Κάποιοι «φειδωλοί», πάντως, που αίφνης καλούνται να αντιμετωπίσουν πρωτοφανή γι’ αυτούς προβλήματα και καταστάσεις έκτακτες πλην εξόχως δαπανηρές, συντάσσονται ξαφνικά με τους «σπάταλους» του Νότου – κατ’ εξαίρεση και επιλεκτικά βεβαίως, για να εξυπηρετήσουν τα συγκεκριμένα συμφέροντά τους.

Είναι η περίπτωση της Φινλανδίας, η οποία βρέθηκε ξαφνικά μπροστά στο φαινόμενο της αύξησης των μεταναστευτικών ροών από τα σύνορά της με τη Ρωσία. Εσπευσμένα η κυβέρνηση του Ελσίνκι δημιουργεί «μέτωπο» με την Ιταλία και την Ελλάδα στο μεταναστευτικό, ζητώντας κι αυτή να μην περικοπούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια για τη διαχείριση της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης.

Η Κομισιόν ζήτησε περίπου 66 δισ. ευρώ για το μεταναστευτικό, αλλά οι «φειδωλοί» (πλην της Φινλανδίας) αντιπροτείνουν τον περιορισμό του κονδυλίου κατά τα δύο τρίτα (στα 22 δισ. μόνο). Η «Les Echos» θεωρεί πολύ πιθανό ότι οι ηγέτες των «27» δεν θα συμφωνήσουν στο θέμα αυτό στην εν εξελίξει σύνοδο κορυφής και ότι θα ξανασυναντηθούν για να το συζητήσουν στις αρχές της νέας χρονιάς.

Αντίθετα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να εγκρίνουν το… δωδέκατο κατά σειρά πακέτο κυρώσεων κατά της Μόσχας και του καθεστώτος Πούτιν, το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει την απαγόρευση της εισαγωγής ρωσικών διαμαντιών στην ΕΕ.