Το επίδομα γάμου, ποιοι εργαζόμενοι το δικαιούνται

Εισαγωγή

Ο Άρειος Πάγος με την 812/2023 – Τμ. Β1, αποφάνθηκε ότι:

• Το επίδομα γάμου περιλαμβάνεται στους μισθολογικούς όρους εργασίας,
• Η επαναφορά του ως θεσμικού όρου δεσμεύει μόνον τους εργαζομένους σε εργοδότες που έχουν συμβληθεί στην ΕΓΣΣΕ (δηλαδή εργοδότες μέλη των ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ και ΣΒΕ) και όχι τους λοιπούς εργαζομένους.

• Η ΕΓΣΣΕ της 15.7.2010 έληξε την 14.3.2013 και

• με το τρίμηνο, την 14.5.2013, και
• κατά την μετενέργεια εξακολούθησε να ισχύει μόνον το επίδομα ωρίμανσης, ενώ
• έπαυσε να ισχύει το επίδομα γάμου.

Η Δ.Α. 10/76 και οι μεταγενέστερες ρυθμίσεις για το επίδομα γάμου

Βάσει της μέχρι του έτους 2012 νομοθεσίας, όλοι

• οι έγγαμοι μισθωτοί,
• οι διαζευγμένοι,
• οι ευρισκόμενοι σε κατάσταση χηρείας, καθώς και
• οι άγαμοι γονείς

δικαιούνται επιδόματος γάμου ποσοστού 10% επί του βασικού μισθού ή ημερομισθίου που καθορίζεται από τις εκάστοτε ισχύουσες ΣΣΕ, ΔΑ ή άλλες διατάξεις.

Διατάξεις του Ν. 4046/12 και της ΠΥΣ 6/12 για τις Συλλογικές Συμβάσεις

Οι διατάξεις του Ν. 4046/12 και της ΠΥΣ 6/12 για τις Συλλογικές Συμβάσεις,

• την υποχρεωτική παράταση και
• την μετενέργεια, κατά την οποία συνεχίζουν να ισχύουν από τους κανονιστικούς όρους μόνον τα επιδόματα ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικινδύνου εργασίας

Η ρύθμιση αυτή ισχύει για όλες τις ΣΣΕ που είχαν λήξει ή καταγγελθεί πριν από την ισχύ του Ν. 4046/2012, δηλαδή και για όσες ίσχυε η εξάμηνη μετενέργεια όλων των κανονιστικών όρων.

Η ΕΓΣΣΕ της 15.7.2010 έληξε την 14.3.2013 και με το τρίμηνο, την 14.5.2013, και κατά την μετενέργεια εξακολούθησε να ισχύει μόνον το επίδομα ωρίμανσης, ενώ έπαυσε να ισχύει το επίδομα γάμου.

Η  ρύθμιση του Ν. 4093/12 για την δεσμευτικότητα των ΕΓΣΣΕ

Η ρύθμιση της από 14.5.2013 ΕΓΣΣΕ  (λήξη 31.12.-2013) με την οποία «τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν ότι το επίδομα γάμου έχει θεσμικό και καθολικό χαρακτήρα»

Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου:

«Με την διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 1 της, από 14.5.2013, ΕΓΣΣΕ ορίστηκε ότι το επίδομα γάμου έχει θεσμικό (μη μισθολογικό) και καθολικό χαρακτήρα, προκειμένου τούτο να μην εμπίπτει στις προαναφερθείσες διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν. 1876/90, που ορίζουν αφενός ότι οι ΕΓΣΣΕ καθορίζουν τους ελάχιστους μη μισθολογικούς όρους εργασίας που ισχύουν για τους εργαζόμενους όλης της χώρας και αφετέρου ότι βασικοί μισθοί, βασικά ημερομίσθια, κάθε είδους προσαυξήσεις αυτών και γενικά κάθε άλλος μισθολογικός όρος, που καθορίζονται από ΕΓΣΣΕ, ισχύουν μόνο για τους εργαζόμενους που απασχολούνται από εργοδότες των συμβαλλομένων εργοδοτικών οργανώσεων.

Δεδομένου, όμως, ότι το επίδομα γάμου περιλαμβάνεται αναμφιβόλως στους μισθολογικούς όρους εργασίας, καθόσον προσδιορίζεται σε ποσοστό επί του κατωτάτου ορίου του βασικού μισθού ή βασικού ημερομισθίου που ορίζεται από την εκάστοτε ισχύουσα οικεία συλλογική σύμβαση, διαιτητική απόφαση ή άλλη διάταξη, όπως προλέχθηκε, και ειδικότερα αποτελεί “μισθό” κατά την έννοια του άρθρου 648 του ΑΚ, επιπλέον δε, είχε ήδη καταργηθεί από 14.5.2013 με τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 4 της 6/28.2.2012 ΠΥΣ, η επαναφορά του με την ως άνω από 14.5.2013 ΕΓΣΣΕ, και μάλιστα υπό τη μορφή θεσμικού όρου, ισχύει μόνο για τους εργαζόμενους που απασχολούνται από εργοδότες των συμβαλλομένων εργοδοτικών οργανώσεων και δεν καταλαμβάνει τους λοιπούς εργαζόμενους.

Από τα ως άνω εκτεθέντα προκύπτει ότι από 14.5.2013 και εφεξής το επίδομα γάμου δικαιούνται μόνον οι εργαζόμενοι που απασχολούνται από εργοδότες των συμβαλλομένων στην, από 14.5.2013, ΕΓΣΣΕ εργοδοτικών οργανώσεων.»

Συνεπώς:

• Το επίδομα γάμου περιλαμβάνεται στους μισθολογικούς όρους εργασίας
• Η επαναφορά του ως θεσμικού όρου δεσμεύει μόνον τους εργαζομένους σε εργοδότες που έχουν συμβληθεί στην ΕΓΣΣΕ και όχι τους λοιπούς εργαζομένους.

Οι σχετικές ρυθμίσεις της ΠΥΣ 6/12 και του Ν. 1876/90, όπως έχει διαμορφωθεί με τον Ν. 4093/12, δεν αντίκεινται στο Σύνταγμα ούτε στον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, αρχικό και αναθεωρημένο, διότι έχουν θεσπισθεί προς αντιμετώπιση των εξαιρετικά δυσμενών οικονομικών συνθηκών, οι οποίες είχαν ως συνέπεια την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Πότε υπάρχει παράβαση κανόνος ουσιαστικού δικαίου

Επικύρωση αποφάσεως που δέχθηκε ότι μετά από τον Ν. 4093/12 και την ΠΥΣ 6/12 δεν υφίσταται δικαίωμα επιδόματος γάμου.